گروه اقتصادی: شواهد گویای آن است بانک مرکزی توانسته است رضایت شورای پول و اعتبار را برای افزایش نرخ بهره سپرده‌های بانکی کسب کند و با آرام شدن فضای سیاسی و اقتصادی کشور این اتفاق عملی خواهد شد. البته به احتمال زیاد نرخ بهره دیگر به صورت یک‌ساله محاسبه نخواهد شد و شاید دیگر باید منتظر آن باشیم که بهره کامل را در صورت سپرده‌گذاری 3 ساله دریافت کنیم. در هر صورت در شرایط کنونی جذاب کردن ریال به هر طریقی باید جزو برنامه‌های بانک مرکزی باشد و مانع هدایت بیش از این منابع ریالی به سمت بازارهای دیگر باشیم. به گزارش «وطن‌امروز»، رئیس کل بانک مرکزی یکشنبه هفته گذشته در نشست خبری با اصحاب رسانه از بررسی افزایش نرخ سود بانکی خبر داد و گفت: «این مساله منوط به تایید شورای پول و اعتبار است». صالح‌آبادی تاکید کرد که تغییر نرخ سود بانکی نیاز به کار کارشناسی دارد و در همین راستا این پیشنهاد در شورای پول و اعتبار در حال بررسی است و رقم مشخصی در این باره مدنظر نیست. 

البته شنیده‌ها حاکی از آن است که قرار است نرخ بهره سپرده‌های بلندمدت بانکی 5 درصد افزایش پیدا کند. افزایش نرخ بهره یا نرخ سود سپرده بانکی، ابزاری است که دولتمردان از آن برای تقویت پول ملی و کاهش تورم در شرایط تورمی استفاده می‌کنند. 

* کاهش زیان سپرده‌گذاران

سیدمرتضی افقه، کارشناس اقتصاد به عنوان یک مدافع سیاست افزایش نرخ بهره در این باره گفته است: مردم همواره به دنبال این هستند که قدرت خرید خود را حفظ کنند. وی افزود: تورم ۴۰ درصدی این زمینه را فراهم می‌کند که مردم گرایشی به سپرده‌گذاری نزد بانک‌ها نداشته باشند. کارشناس اقتصاد اظهار داشت: سود بانکی ۱۷ تا ۱۸ درصدی در مقایسه با تورم ۴۰ درصدی به این معنی است که سالانه بیش از ۲۰ درصد قدرت خرید سپرده‌گذاران بانک‌ها کاهش می‌یابد و در نتیجه مردم گرایشی به سپرده‌گذاری نزد بانک‌ها ندارند. وی تاکید کرد: افزایش نرخ سود در واقع گامی در جهت کاهش زیان سپرده‌گذاران است و می‌تواند برای گروه‌هایی که قدرت ریسک ندارند و نمی‌خواهند وارد بازار ارز شوند کمک ‌کند. افقه معتقد است، افزایش نرخ سود بانکی کمک می‌کند که تقاضای ارز کم شود و نقدینگی افراد به بازار خودرو، طلا و ارز وارد نشود. کارشناس اقتصاد تصریح کرد: تا زمانی که تورم کاهش نیابد حداقل به ‌اندازه نرخ سود بانکی و نزدیک به این نرخ نباشد گرایش به اینکه افراد در بانک‌ها سپرده‌گذاری کنند، کم است. وی تاکید کرد: افزایش نرخ سود بانکی اقدام مثبتی است اما کافی نیست و باید اثرگذاری آن بررسی باشد. 

افقه گفت: نرخ سود بانکی رقم حساسی است و اگر چه موجب جذب سپرده‌گذاری می‌شود اما از جهت دیگر برای تسهیلات‌گیرندگان بویژه بخش تولید هزینه‌ها را افزایش می‌دهد، بنابراین بانک مرکزی روی این نرخ حساسیت دارد. 

* تقاضا برای خروج دارایی‌ از بانک‌ها به اوج رسیده ‌است

کامران ندری،کارشناس پولی و بانکی به عنوان موافق دیگر در این باره با اشاره به این موضوع که افزایش نرخ بهره یا نرخ سود سپرده بانکی در شرایط فعلی اجتناب‌ناپذیر است، گفت: «انتظارات تورمی افزایش پیدا کرده‌ و مردم در تلاش هستند تا دارایی زیادی در بانک نداشته باشند و در نتیجه سپرده‌های بلندمدت به سپرده‌های کوتاه‌مدت و پول تبدیل شده‌اند و برای بانک‌ها مساله‌آفرین شده ‌است، بانک‌ها با اوج تقاضای سپرده‌گذاران برای خروج موجودی از سپرده‌های بلندمدت مواجه شده‌اند و این کار بانک‌ها را با مشکل نقدینگی مواجه می‌کند و در چنین شرایطی افزایش نرخ بهره چه در بازار بین‌بانکی و چه در بانک‌ها اجتناب‌ناپذیر است».

کارشناس پولی و بانکی با اشاره به این موضوع که اقدام بانک مرکزی در راستای افزایش نرخ بهره، اقدامی انفعالی‌ است، گفت: «در حال حاضر بانک‌ها با موج تقاضای مردم برای برداشت از حساب‌های بلندمدت مواجه شده‌اند و بانک مرکزی به صرافت افتاده‌ است تا نرخ بهره را بالا ببرد و‌ ای کاش به جای برخورد انفعالی، بانک مرکزی برخورد فعالانه داشت و تا قبل از اینکه موج خروج دارایی از بانک‌ها شروع شود که کاملا نیز قابل پیش‌بینی بود، زودتر این اقدام را انجام داده بود و شاید ما در حال حاضر با افزایش اینچنینی نرخ ارز در بازار مواجه نبودیم».

ندری در ادامه گفت: «افزایش نرخ بهره حتما باید اتفاق بیفتد اما این سیاست ظرافت‌هایی دارد و تعیین نرخ بهره جدید چالش‌آفرین است و برآورد تبعات مثبت و منفی آن نیز چالش دیگری است که بانک مرکزی باید آن را بررسی کند. اما در شرایط فعلی افزایش نرخ بهره باید صورت بگیرد و اگر بانک مرکزی کماکان انفعالانه در بازار عمل کند، بانک‌ها با مشکل ذخایر نقدی مواجه می‌شوند و به بانک مرکزی فشار وارد می‌کنند تا پایه پولی را افزایش دهد و اضافه برداشت آنها از بانک مرکزی زیاد می‌شود و مقصر این شرایط نیز تورم و انتظارات تورمی بالا و غیرفعال بودن سیاست‌گذار پولی است».

ندری با اشاره به این که باید دید افزایش نرخ بهره آنقدری هست که مردم را از خروج دارایی‌های خود از بانک منصرف کند یا خیر، گفت: «اگر افزایش در نرخ بهره ناچیز و در حد یک تا ۲ درصد باشد، ممکن است اثربخشی لازم را نداشته باشد و در نتیجه میزان در افزایش نرخ بهره باید آنقدری باشد که تصمیم مردم برای خروج دارایی‌های خود از بانک اثرگذار باشد».

وی در پایان گفت: «‌مشکلاتی که در حال حاضر بانک‌ها با آن مواجه هستند، بر اثر سیاست‌های غلط خود بانک مرکزی در گذشته اتفاق افتاده  و بانک مرکزی در گذشته بانک‌ها را مجبور کرده‌ است تا وام‌های بلندمدت با نرخ بهره ۱۸ درصد اعطا کنند و آن نرخ بهره غلط بوده‌ است و افزایش نرخ بهره در شرایط فعلی ممکن است بانک‌ها را به دردسر بیندازد. اقتصاد ما در حال حاضر دارد تاوان تصمیمات غلطی که در گذشته گرفته شده ‌است را پرداخت می‌کند».

* افزایش سود بانکی، کشاورز را به سپرده‌گذاری ترغیب می‌کند

فاتح رضایی، کارشناس اقتصاد کشاورزی درباره تأثیر افزایش سود سپرده‌ها در نظام بانکی بر بخش کشاورزی گفت: هدایت نقدینگی سرگردان به سمت تولید نیاز به مدیریت درست و برنامه‌ریزی منسجم دارد. در این باره ضروری است از کشورهای موفق الگوگیری شود. 

وی افزود: در سطح بین‌الملل مساله‌ای به نام سود بانکی با ارقام دورقمی وجود ندارد. بسیاری از کشورها سودی که به سپرده‌گذاران می‌پردازند کمتر از یک درصد است، زیرا این پول باید در بخش مولد سرمایه‌گذاری شود تا در نهایت منجر به رفاه اجتماعی شود. 

او ادامه داد: سودهای 1.5درصدی در واقع همان کارمزد روند سپرده‌گذاری بوده و حرکت به سوی نرخ بهره بالا عملاً راه به خطا رفتن است. 

رضایی با اشاره به سودهای ۲۱ درصدی بانک‌ها در سال‌های قبل عنوان کرد: این امر منجر به خروج سرمایه از بخش تولید شده و افراد را ترغیب به سرمایه‌گذاری برای دریافت سود بیشتر می‌کرد. از این رو سود سپرده بانکی به ۱۸ درصد تقلیل یافت. 

کارشناس اقتصاد کشاورزی یادآور شد: هنگامی که سود سپرده بالا باشد به طور قطع نرخ بهره تسهیلات افزایش یافته و کشاورز یا هر تولیدکننده‌ای تشویق می‌شود تا بدون دغدغه و دردسرهای تولید سرمایه خود را از بخش مولد و کشاورزی بیرون آورده و نزد بانک‌ها سپرده‌گذاری کرده و سود خود را دریافت کند.