محمدعلی میرزایی: استقرار دولت مردمی در راس قوه مجریه باعث شده سیاستها و راهبردها در حوزههای مختلف قوه اجرایی کشور دچار تغییر و تحول شده و تلاش شود به نسبت دولت قبل، اهداف متناسب با خواست مردم و ارزشهای نظام اسلامی طراحی و اجرا شود. حوزه فرهنگ هم به عنوان یکی از حوزههای مهم که دولت در آن نقش موثر و اثرگذاری دارد و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پیشران نظام فرهنگی کشور است، دچار این تغییر ریل و سیاستگذاری شده است. راهبردها و سیاستهای اتخاذی دولت مردمی در حوزه فرهنگ در جلسه چندی پیش هیات دولت با رهبر معظم انقلاب اسلامی مورد تایید ایشان قرار گرفت که ضرورت پیگیری این سیاستها را دوچندان میکند.
یکی از مهمترین راهبردهای دولت مردمی در حوزه فرهنگ، نهضت بازگشت به مساجد است. در این راهبرد تلاش میشود مساجد برای ایفای کارکردهای جامع و موثر خود فعالتر شوند و اگر در این زمینه مشکلاتی وجود دارد، رفع شود تا مسجد به عنوان یک نهاد موثر اجتماعی در بطن جامعه ایران بتواند همانند گذشته مرکز ثقل تحولات مهم مردمی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی باشد. باید گفت تحقق شعار نهضت بازگشت به مساجد بدون توجه به بعد رسانهای و جریانسازی رسانهای ممکن نیست. «جعفر برزگر» قائممقام خبرگزاری شبستان که وظیفه تولید محتوا در حوزه دین، فرهنگ و اندیشه را هم دارد، با اشاره به بررسی الزامات رسانهای تحقق نهضت بازگشت به مساجد، در گفتوگو با «وطن امروز» میگوید: نمیتوانیم انکار کنیم که در شرایطی واقع شدهایم که کشور با مشکلات متعددی در حوزههای مختلف مواجه است که این مشکلات هم به دلیل مصائب ساختاری بلندمدت و همچنین ناکارآمدیهای مقطعی کارگزاران ایجاد و انباشته شده و حل آنان براحتی میسر نیست. امروز اولویت مردم بدون تردید حل مشکلات اقتصادی از جمله تورم، کاهش ارزش پول ملی، اشتغال و مواردی از این دست است اما باید به این نکته مهم توجه کرد که ساختار اجتماعی، تکههای پراکنده و بیارتباط به هم نیست، بلکه نهادهای مختلف این ساختار و ساحتهای گوناگون آن در یک ارتباط تنگاتنگ با هم عمل میکنند. یعنی اینگونه نیست که شما برای حل مشکلات اقتصادی صرفا به دنبال پاسخهای اقتصادی باشید و حل این مشکلات را بیارتباط با حوزههای اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و ... بدانید. نکته دوم اینکه فرهنگ در جامعه ایرانی که با عنوان جامعه مذهبی و انقلابی شناخته میشود، زیرساخت همه حوزههاست و به تعبیر رهبر انقلاب همانند هواست که انسان بدون آن حیات نخواهد داشت. نبود فرهنگ هم به معنای مرگ جامعه است. بنابراین ریلگذاری صحیح در حوزه فرهنگ و اجرای دقیق این سیاستگذاریها نیازمند توجه به سرمایهها و نهادهایی است که در طول سالیان دراز در ساختار اجتماعی کشور ایجاد شده و محل اثر بوده است. مسجد مهمترین نهاد در این زمینه است.
وی ادامه داد: کسی تردیدی در اهمیت مساجد در ساختار اجتماعی و نظام اعتقادی جامعه ندارد؛ اما در حال حاضر شاهد کمرونقی برخی مساجد در کشور و کاهش استقبال بخشهای از مردم هستیم. نهضت بازگشت به مسجد دقیقا چه فهمی از مسجد دارد و چگونه میخواهد این بازگشت را رقم بزند؟ نهضت بازگشت به مسجد به این معناست که مسجد صرفا و تنها محل عبادت خداوند و محل خواندن نماز، ادعیه و قرآن نیست، بلکه در جامعه اسلامی مسجد به عنوان یک نهاد قدرتمند اجتماعی در کنار دیگر نهادها مثل نهاد رسانه، نهاد آموزش و... باید عمل کند. مسجد در جامعه اسلامی قلب تپنده هر محله، شهر، استان و کشور باید باشد. بنابراین دولت مردمی به عنوان دولت انقلابی به دنبال احیای نقش جامع مسجد در ساختار جامعه ایرانی است؛ یعنی اینکه همانند گذشته بسیاری از فعالیتهای مردمی و حل مشکلات روزمره مردم در مساجد متمرکز شود. مسجد میتواند محل گفتوگو و پاسخ به سوالات نسل جوان، محل پیونددهنده جوانان برای ازدواج و محلی برای حل مشکلات مالی و شکل دادن به یک نظام حمایتی مردم محور باشد. به عنوان مثال اگر شما به انقلاب اسلامی بنگرید، مساجد شاخصی را میبینید که توانستند نقش موثری در حرکت اجتماعی و سیاسی و تریبت دینی و اعتقادی مردم ایفا کنند. به عنوان مثال مسجد امام حسن مجتبی(ع) و مسجد کرامت در مشهد که محل سخنرانی رهبر انقلاب در سالهای قبل بودند، چنین نقشی را داشتند یا مثلا مسجد هدایت در تهران که بر حرکت انقلابی مردم ایران اثرگذار بود.
برزگر یادآور شد: یکی از ابعاد مهم راهبرد بازگشت به مسجد، جریانسازی رسانهای و درگیر کردن افکار عمومی با این راهبرد است. متاسفانه با گذشت یکونیم سال از طرح این شعار، همچنان شاهد خلأ شکلگیری نظام هماهنگ رسانهای در جهت تحقق این شعار هستیم. معرفی مساجد الگو در کشور، بررسی علل کمفروغ شدن فعالیت برخی مساجد و اصلاح نظام حکمرانی مساجد از جمله مواردی است که در تولیدات رسانهای باید مورد توجه قرار گیرد. صدا و سیما تقریبا به این شعار بیتوجه بوده و ما تولید خاصی را از این رسانه فراگیر مشاهده نمیکنیم. بنابراین در جمعبندی باید گفت با وضعیت فعلی و ضعف رسانهای موجود، احتمال موفقیت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در تحقق نهضت شعار بازگشت به مساجد کم است و باید تحرک بیشتری در این زمینه شاهد باشیم.