در هفته پایانی دور رفت مسابقات لیگ برتر فوتبال ۳ تیم پرسپولیس، استقلال و گل‌گهر سیرجان شانس رسیدن به قهرمانی نیم‌فصل را دارند.

4 تیم پرسپولیس، استقلال، سپاهان و گل‌گهرسیرجان مربع مدعیان قهرمانی این فصل لیگ برتر را تشکیل داده‌اند، با این حال با توجه به نتایجی که در هفته چهاردهم لیگ برتر رقم خورد، فقط ۳ تیم پرسپولیس، گل‌گهر سیرجان و استقلال تهران شانس قهرمانی نیم‌فصل را دارند. البته شانس قرمزپوشان پایتخت برای قهرمانی بیشتر است. با بررسی شرایط جدول مشخص می‌شود وضعیت قهرمانی نیم‌فصل به چند حالت زیر بستگی دارد:

پرسپولیس در صورت پیروزی مقابل نساجی قهرمان نیم‌فصل خواهد شد و دور رفت را بدون چون و چرا با صدرنشینی تمام می‌کند.

اگر پرسپولیس مقابل نساجی به تساوی برسد و استقلال در تبریز تراکتور را با بیش از ۳ گل شکست دهد به احتمال زیاد قهرمان نیم‌فصل خواهد شد، البته به شرطی که گل‌گهر در ۲ بازی باقیمانده‌اش مقابل آلومینیوم اراک و نفت آبادان در یک بازی امتیاز از دست بدهد.

در صورت شکست خانگی پرسپولیس مقابل نساجی مازندران،  استقلال و گل‌گهر برای رسیدن به عنوان قهرمانی نیم‌فصل با یکدیگر رقابت می‌کنند و اگر استقلال بتواند تراکتور را شکست دهد و گل‌گهر در یک بازی از ۲ مسابقه باقیمانده‌اش به پیروزی نرسد، دیگر کار به محاسبه تفاضل گل ۲ تیم نخواهد کشید و استقلال قهرمان نیم‌فصل می‌شود اما اگر گل‌گهر مقابل نفت آبادان پیروز شود و در بازی معوقه‌اش با آلومینیوم اراک هم پیروز شود و استقلال هم تراکتور را شکست دهد، ممکن است تفاضل گل، قهرمان نیم‌فصل را تعیین کند.

به هر حال مسابقه پرسپولیس مقابل نساجی تعیین‌کننده خواهد بود و اگر شاگردان گل‌محمدی در این بازی خانگی پیروز نشوند، ممکن است قهرمان نیم‌فصل روز پنجشنبه تعیین نشود و همه چیز به بازی معوقه گل‌گهر و آلومینیوم اراک موکول شود، البته به شرطی که شاگردان قلعه‌نویی مقابل نفت آبادان پیروز شوند.

* دست‌های جادویی فوتبال ایران

۲ دروازه‌بان جوان و آینده‌دار فوتبال ایران تا این لحظه پنالتی‌گیرترین دروازه‌بان‌های لیگ برتر هستند. علیرضا بیرانوند در هفته‌ای که گذشت، یکی از مهره‌های تاثیرگذار پرسپولیس بود و تجزیه و تحلیل‌های سایت متریکا که به ارزش‌گذاری فنی و آماری بازیکنان داخلی می‌پردازد، می‌گوید بیرانوند بهترین بازیکن لیگ برتر تا هفته چهاردهم مسابقات است. در دیداری که پرسپولیس در سیرجان میهمان تیم مدعی گل‌گهر بود، بیرانوند اشتباه خط دفاعی تیمش را که منجر به اعلام پنالتی برای شاگردان قلعه‌نویی شد، جبران کرد. مهار شوت کاپیتان گل‌گهر در شرایطی رقم خورد که بیرانوند دقیقا مسیر ۴.۵ سال قبل در مهار پنالتی رونالدو را به همان سبک و سیاق همیشگی طی کرد و مانع ورود توپ به دروازه شد تا الهامبخش هم‌تیمی‌های خود شود و این عکس‌العمل با ۲ شوت عالی از عمری و اسدبیگی به گل‌های زیبا و برد ۶ امتیازی برای گل‌محمدی منتج شد. اگر چه از بیرانوند به عنوان یکی از پنالتی‌گیرترین دروازه‌بان‌های لیگ برتر یاد می‌شود اما در این فصل ۲ نفر بهتر از او عمل کرده‌اند؛ حبیب فرعباسی، دروازه‌بان جوان ذوب‌آهن و حسن پورحمیدی، سنگربان آلومینیوم اراک تا این لحظه پنالتی‌گیرترین دروازه‌بان‌های مسابقات هستند که هر دو تنها ضربه پنالتی به سمت دروازه تیم‌شان را مهار کرده‌اند.

هر ۲ دروازه‌بان جوان و آینده‌دار فوتبال ایران تا این لحظه رکورد ۱۰۰ درصد مهار پنالتی را دارند و تیم‌های‌شان هم در اهدای پنالتی به رقبا خسّت به خرج داده‌اند. با عبور از این ۲ نفر به علی محسن‌زاده از نفت مسجدسلیمان می‌رسیم که با ۷ بازی در این فصل، از ۲ پنالتی یکی را مهار کرده است. بیرانوند و فراهانی هم چنین عملکردی را در بیش از ۱۰ بازی به نمایش گذاشته‌اند. محمدرضا اخباری و محمد ناصری دیگر دروازه‌بان‌های پنالتی‌گیر این فصل هستند که از ۳ ضربه پنالتی، موفق به مهار یکی شده‌اند. اما بدترین عملکرد لیگ برتر را سعید جلالی‌راد از نفت مسجدسلیمان داشته که هر ۴ پنالتی ‌زده شده به سمت دروازه تیمش تبدیل به گل شده است. حامد لک، ایمان صادقی و احسان مرادیان هم هر ۲ باری که مقابل ضربات پنالتی قرار گرفته‌اند، ناکام بودند.

* هنر تعویض‌های طلایی

امیر قلعه‌نویی بیشترین بهره را از تعویض‌های تیمش در این فصل برده و با اختلاف بهترین مربی لیگ برتر از این حیث است؛ هر چند نباید بسادگی از کنار نیمکت پر و پیمان گل‌گهر هم گذشت. مربیان اندکی می‌توانند با تعویض‌های خود جریان بازی را تغییر دهند. نمونه‌هایی از این تغییر جریان بازی را به دفعات در جریان جام‌جهانی شاهد بودیم. یکی از این بازی‌ها، تغییرات دیدیه دشان، سرمربی فرانسه در بازی فینال جام‌جهانی بود که با آوردن بازیکنانی مانند کولو موانی یا تورام که جوان و کم‌تجربه بودند، جریان بازی را به نفع تیم خود تغییر داد. البته موفقیت و برتری مربیان در تعویض‌ها، به وجود یک نیمکت باکیفیت هم بازمی‌گردد. رئال مادرید سال ۲۰۱۶ به رهبری زیدان با داشتن بازیکنانی مانند خامس رودریگس، ایسکو، آسنسیو و بازیکنانی که در حضور ستاره‌های بزرگ مادریدی مانند رونالدو، بنزما، بیل و کروس نیمکت‌نشین شده بودند، توانست قهرمانی در لالیگا را به دست آورد. هنوز کارشناسان تاثیر بازیکنان نیمکت‌نشین بعد از ورود به زمین در فصل 17-۲۰۱۶ را فراموش نکرده‌اند. در این فصل از فوتبال ایران هم امیر قلعه‌نویی که در حال سپری کردن بهترین فصل مربیگری خود در گل‌گهر است، توانسته به بهترین نحو ممکن از نیمکت پر و پیمان تیمش استفاده کند و بیشترین تاثیرگذاری را بازیکنان تعویضی گل‌گهر ثبت کرده‌اند. نگاهی به آمارها و داده‌های سایت ترانسفرمارکت نشان می‌دهد محمد خدابنده‌لو، کی‌روش استنلی و مرتضی تبریزی ۳ بازیکن برتر فوتبال ایران تا این مقطع از فصل با بیشترین تاثیرگذاری به عنوان بازیکنان جانشین هستند.

۱- محمد خدابنده‌لو: ۵ بازی، ۲ گل، یک پاس گل، ۱۷۶ دقیقه (۳۵ دقیقه به ازای هر بازی)

۲- کی‌روش استنلی: ۵ بازی، یک گل، ۲ پاس گل، ۲۱۷ دقیقه (43.4 دقیقه به ازای هر بازی)

۳- مرتضی تبریزی: ۳ بازی، یک گل، یک پاس گل، ۱۶۵ دقیقه (۵۵ دقیقه به ازای هر بازی)

این آمار گویای آن است که بازیکنان گل‌گهر بیشترین تاثیرگذاری را به عنوان بازیکن تعویضی داشته‌اند.

مرور این آمار نشان می‌دهد نفر ششم این فهرست هم از گل‌گهر است. علی اصغر عاشوری با ۷ بار حضور به عنوان بازیکن جانشین در زمین، یک گل و یک پاس گل را ثبت کرده است. بهترین بازیکن تعویضی استقلال اما مهدی قائدی است که در همان نخستین حضورش در لیگ برتر مقابل ملوان یک گل زد و یک پاس گل داد و در رتبه پنجم قرار دارد. شیخ دیاباته، مهاجم اهل مالی پرسپولیس که از زمان پیوستن به این تیم عمدتا مصدوم است، با ۳ بار حضور در زمین به عنوان جانشین و مجموع ۷۳ دقیقه (۲۴ دقیقه به ازای هر بازی) و زدن یک گل در رتبه پانزدهم قرار دارد. فرشاد احمدزاده از سپاهان هم آمار جالب توجهی دارد. او روی هم رفته ۳ بار به عنوان یار تعویضی به میدان رفته که در مجموع ۸۸ دقیقه (۲۹ دقیقه به ازای هر بازی) در زمین بوده و ۲ پاس گل داده که بهترین پاسور تعویضی لیگ است.

* مورد اعتمادترین بازیکن تعویضی

بهمن سالاری از ذوب‌آهن ۱۱ بار در طول این فصل به عنوان بازیکن جانشین به میدان رفته و روی هم رفته ۲۲۰ دقیقه (۲۰ دقیقه به ازای هر بازی) بازی کرده و یک گل هم به ثمر رسانده است. او بیشتر از هر بازیکن دیگری به عنوان بازیکن تعویضی وارد زمین شده است. اما رکورد بیشترین دقایق بازی به عنوان بازیکن تعویضی هم دست یک بازیکن از گل‌گهر است. امین قاسمی‌نژاد، در طول ۲۹۴ دقیقه‌ای که در ۹ بازی خود برای گل‌گهر به میدان رفته (۳۲ دقیقه به ازای هر بازی) توانسته یک پاس گل بدهد که اثر مثبت دیگری از تعویضی‌های گل‌گهر است.