گروه اجتماعی: انگار این حکایت بدهی‌های دولت به شهرداری در بحث حمل و نقل عمومی داستانی دنباله‌دار است که هیچ وقت پایان ندارد و هر از گاهی باید شاهد خبرهایی درباره عملی‌نشدن وعده‌های دولت برای پرداخت بدهی‌های خود به شهرداری باشیم. در روزهای گذشته باز هم بحث پرداخت‌نشدن بدهی‌های دولت به شهرداری باعث نارضایتی و اعتراض اعضای شورای شهر شده است اما این‌بار ماجرا کمی متفاوت‌تر از دفعات گذشته است چرا که آنطور که شواهد موجود و آرشیو اخبار و رویداد‌های گذشته نشان می‌دهد، دولت یازدهم در ابتدای آغاز به کار خود وعده پرداخت بدهی‌های خود به شهرداری را اعلام کرده بود اما در عمل این روزها شاهد محقق نشدن این وعده هستیم!
ماجرا از چه قرار است؟
در ماجرای بدهی دولت به شهرداری و مطالبات تهرانی‌ها آن چیزی که اهمیت دارد مشکلاتی است که جان پایتخت‌نشینان را به خطر می‌اندازد. مطالبات شهرداری در حمل و نقل ریلی و اتوبوس یکی از سرفصل‌هایی است که با ایجاد آلودگی هوا روزانه جان هزاران نفر را تهدید می‌کند. با روی کار آمدن دولت یازدهم شهروندان تهرانی انتظار داشتند که با توجه به وعده‌های ارائه شده در ابتدای تشکیل این دولت با دور‌شدن از نگاه‌های سیاسی و غیرکارشناسی دیون خود را نسبت به حمل و نقل عمومی پرداخت کند و در کنار شهرداری تهران رفاه حال شهروندان را در اولویت کاری خود قرار دهد اما با نگاهی به شواهد موجود و آنچه از اظهارات اعضای شورای شهر مشخص است، می‌توان نتیجه گرفت که تا به امروز نه‌تنها اقدام عملی برای پرداخت این بدهی‌ها انجام نشده است بلکه روز به روز هم با توجه به هزینه‌های بالای حمل و نقل استقبال پایتخت‌نشین‌ها از وسایل نقلیه عمومی بیشتر می‌شود اما در آن سوی ماجرا بخش حمل و نقل به دلیل کمبود بودجه در بخش‌های مهمی مانند مترو و اتوبوسرانی آنطور که باید پیشرفت نمی‌کند.
سالی 12 هزار میلیارد نیاز است
براساس مستندات به طور تقریبی سالانه بیش از 12 هزار میلیارد تومان برای توسعه خطوط مترو بودجه لازم است و در این میان مطالبات شهرداری از دولت در حوزه مترو به بیش از 400 میلیارد تومان رسیده است و شهرداری در صورت تامین منابعش از طریق پرداخت بدهی‌ها به جای ۲۰ تا ۲۵ کیلومتر احداث مترو در سال می‌توانست ۵۰ کیلومتر احداث کند.  این در حالی است که چندی پیش، نمایندگان مجلس تصویب کرده‌اند، برای توسعه هرچه ‌سریع‌تر مترو، قانونی را با عنوان «برداشت 2 میلیارد دلار تسهیلات از حساب ذخیره ارزی برای حمل‌ونقل ریلی و عمومی شهرها» را به‌ تصویب رساندند که براساس آن، شهرداری تهران تا پایان سال 89 می‌توانست یک میلیارد دلار برای توسعه مترو از اعتبارات حساب صندوق ذخیره ارزی یا صندوق‌های جایگزین (مانند صندوق توسعه ملی) استفاده کند.
صدای شورای شهری‌ها هم بلند شد
اما در اولین واکنش نسبت به محقق‌نشدن وعده دولت، عضو کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر تهران با بیان اینکه وعده‌های دولت در حوزه مطالبات مدیریت شهری در ۶ ماه گذشته درحد شعار بود، به «وطن‌امروز» می‌گوید: درحال حاضر بدهی دولت به شهرداری 400 میلیارد تومان است که باید برای آسایش و رفاه شهروندان و همچنین گسترش حمل و نقل عمومی هر چه سریع‌تر پرداخت شود. قناعتی با بیان اینکه در حال حاضر طبق قانون، مدیریت شهری مطالباتی از دولت دارد که با توجه به وجود پول در خزانه، دولت باید آنها را بپردازد، می‌افزاید: مطالبات مذکور ابتدایی‌ترین مطالبات شهری است. متاسفانه دولت پول جریمه خودروها را که بخشی از آن به شهرداری تعلق می‌گیرد (رقمی حدود 400 میلیارد تومان) و طبق مصوبه مجلس شورای اسلامی حق شهرداری‌ است، هنوز پرداخت نکرده است. ابوالفضل قناعتی، همچنین به «تسنیم» گفته است: پس از آغاز کار شورای شهر تهران در دوره جدید و با حضور وزرای دولت در شورا، شعارهای خوبی سر داده شد اما اقدام عملی برای اجرای آنها صورت نگرفت! بنابراظهارات این عضو شورای شهر، در 6 ماه دوم سال گذشته در هیچ‌ حوزه‌ای از سوی دولت به شهرداری کمک نشد، این در حالی است که قرار بر این بوده طبق تعهدی که دولت قبلی در راستای اجرای هدفمندی یارانه‌ها داده بود 50 درصد در حوزه مترو و 82 درصد در حوزه اتوبوسرانی ارائه دهد اما این مبالغ پرداخت نشد و نوسازی تاکسی‌ها نیز مورد توجه قرار نگرفت؛ در واقع در این چند ماه همه‌چیز در حد شعار بود.
ماجرا سر دراز دارد
اما روز گذشته – سه‌شنبه- در ادامه واکنش اعضای شورای شهر به پرداخت نشدن بدهی‌های شهرداری توسط دولت، مهدی چمران هم در نشست شورای شهر از پرداخت‌نشدن اعتبار مصوب مجلس برای حمل و نقل عمومی انتقاد کرد. به گفته چمران، دولت در این مدت اعتبار مصوب شده مجلس در باره کمک به حمل و نقل عمومی را پرداخت نکرده و تهران دو سال است که اتوبوسی نگرفته است.
دود بدهی 400 میلیاردی در چشم مردم
به هر روی الگوی توسعه مبتنی بر حمل و نقل همگانی یکی از الگوهای توسعه شهری است که بر محوریت حمل و نقل عمومی استوار است. امروزه این رویکرد در بسیاری از شهرها در سراسر جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد. توسعه مبتنی بر حمل و نقل همگانی با محوریت مترو نمونه‌ای مناسب از چنین توسعه‌ا‌ی است. با وجود پتانسیل‌های چنین توسعه‌ای و امکان بهره‌مندی از مزایای آن، شهر تهران با توجه به مشکلاتی مانند بدهی‌های پرداخت نشده و بودجه‌های ناکافی نتوانسته است از مسیرهای حمل و نقل عمومی مانند مترو و حمل و نقل سریع اتوبوس در جهت نیل به چنین رویکردی در توسعه استفاده کند. فراموش نکنیم در این شرایط اگر هر چه سریع‌تر بدهی‌های 400 میلیارد تومانی دولت به شهرداری پرداخت نشود یا با ماه‌ها تاخیر و به صورت قطره‌چکانی پرداخت شود، دود محقق نشدن این موضوع مستقیم در چشم مردم پایتخت می‌رود.