اسدالله خسروی: میزان بارش‌ها در حوضه‌های اصلی آبریز کشور از ابتدای سال آبی جاری تاکنون 53.2 میلی‌متر بوده که در مقایسه با مدت زمان مشابه سال گذشته عقب‌نشینی 13.5 میلی‌متر را نشان می‌دهد. 

به دنبال کاهش نزولات جوی در پی تغییرات اقلیمی، بارش‌های پاییزی اگر چه از نیمه آبان به بعد در خیلی از استان‌ها نرمال بود اما نتوانست منابع آبی کشور را در برخی استان‌ها در حد قابل قبولی تأمین کند. البته طبق پیش‌بینی کارشناسان هواشناسی، زمستان امسال پهنه ایران با بارش‌های نرمال و قابل توجهی مواجه خواهد شد که میزان این بارش‌ها در مناطق مختلف متفاوت است به طوری که از ابتدای فصل زمستان در پی ورود سامانه‌های بارشی به کشور اغلب استان‌ها با بارش برف و باران مواجه بوده‌اند. آنطور که مدیرکل پیش‌بینی و هشدار سریع سازمان هواشناسی در گفت‌وگو با «وطن امروز» می‌گوید: وضعیت بارش‌های پاییزی در برخی مناطق کشور بویژه استان‌های جنوب و جنوب غرب نرمال و در استان‌های بوشهر، فارس، کهگیلویه‌وبویراحمد، اصفهان، لرستان و ایلام نزدیک به نرمال بود، همچنین میزان بارش‌ها در استان بوشهر فراتر از نرمال بود اما برای استان‌های مرکزی، کردستان، آذربایجان شرقی و غربی، زنجان، قزوین، خراسان رضوی و مناطق فلات مرکزی، شمال و شمال شرقی کشور چندان مطلوب نبود.

احد وظیفه در ادامه گفت: وضعیت بارش‌ها در زمستان با توجه به تغییرات مشاهده شده در شاخص‌های بزرگ‌مقیاس داده‌های هواشناسی، پیش‌بینی  می‌شود در نیمه جنوبی کشور در حد مطلوب باشد اما  بارش‌های مطلوب در مناطق شمالی کشور پیش‌بینی نمی‌شود.   

وی ادامه داد: در خوشبینانه‌ترین حالت بارش‌ها در کشور در فصل زمستان نرمال پیش‌بینی  می‌شود اما با توجه به پیش‌بینی‌‌ها این امکان وجود دارد که تهران بارش نرمالی را تجربه نکند، بنابراین مدیریت در مصرف آب توصیه می‌شود اما فصل بهار امکان بارش‌های تقریبا مناسبی دور از انتظار نیست.

همچنین بر اساس آخرین آمار اعلام‌ شده توسط دفتر مطالعات پایه منابع آب وزارت نیرو، از ابتدای سال آبی تا دهم دی‌ماه، میزان کل ورودی آب به سدهای کشور ۵ درصد کاهش داشته و ۴,۸۴ میلیارد مترمکعب در این بازه زمانی بوده است. همچنین تا این بازه زمانی حجم آب موجود در مخازن ۱۸,۵۱ میلیارد مترمکعب بوده و نسبت به حجم ۱۸,۷۰ میلیارد مترمکعبی سال گذشته یک درصد کاهش را نشان می‌دهد. با توجه به اینکه ظرفیت کل مخازن سدها ۵۰,۵ میلیارد مترمکعب بوده، اکنون میانگین پرشدگی مجموع سدها به ۳۸ درصد رسیده است. بر اساس این گزارش، موجودی مخزن ۱۸ سد در کشور کاهش داشته است که در این بین می‌توان به کاهش ۴۰ درصدی حجم «سد ۱۵ خرداد» در حوضه قمرود، کاهش ۵۵ درصدی حجم سدهای چاه‌نیمه در استان سیستان‌وبلوچستان و کاهش ۲۲ درصدی حجم مجموع سدهای پنجگانه تهران اشاره کرد. در این میان حجم آب «سد استقلال» ۱۵۴ درصد و شمیل و نیان در استان هرمزگان ۱۵۶ درصد رشد داشته؛ همچنین در استان خوزستان حجم «سد دز» بدون تغییر و زنجیره کارون ۹ درصد افزایش یافته است. حجم آب «سد دوستی» در خراسان‌رضوی کاهش ۳۵ درصدی و حجم آب «سد شیرین‌دره» خراسان‌شمالی نیز کاهش ۲۰ درصدی داشته‌ است. همچنین در حوضه قمرود حجم آب سد «کوچری» گلپایگان ۵ درصد افزایش داشته و در استان کرمانشاه در «سد سلیمان‌شاه» گاوشان با کاهش ۲۴ درصدی حجم مخازن مواجه هستیم. علاوه بر این در «سد شهر بیجار» گیلان نیز وضعیت مخزن آن نشان‌دهنده کاهش ۵۲ درصدی است. همچنین در همدان «سد آبشینه» اکباتان ۷۱ درصد کاهش و در زنجان «سد تهم» ۵۶ درصد و «سد ایلام» ۴۷ درصد کاهش حجم مخزن را نشان می‌دهد. در مجموع ۱۳ سد حوضه دریاچه ارومیه ۱۴ درصد، «سد یامچی» در استان اردبیل ۲ درصد کاهش و «سد ملاصدرا» درودزن در استان فارس ۲۸ درصد نسبت به سال قبل افزایش مخزن داشته است. گفتنی است حجم آب پشت سد زاینده‌رود به ۱۵۰ میلیون مترمکعب رسیده که برابر ۱۲ درصد از حجم سد بوده و نسبت به سال گذشته ۱۰ درصد کاهش را ثبت کرده است. 

سرانه مصرف آب در ایران بالاست

در حالی که سرانه مصرف آب هر نفر در کشور در پایان اسفند ۱۴۰۰ بالغ بر ۲۰۰ لیتر بود، این رقم در پایان آبان سال جاری به ۲۰۳ لیتر افزایش یافته است. بررسی آمار شاخص‌های آب و فاضلاب شهری نشان می‌دهد سرانه مصرف آب در ایران بیش از متوسط جهانی است. در حالی‌که متوسط سرانه مصرف آب در جهان 150 لیتر به ازای هر نفر در شبانه‌روز بوده، سرانه مصرف آب هر نفر در کشور ما در پایان اسفند 1400 بالغ بر 200 لیتر در شبانه‌روز بود. نکته جالب اینجاست که بررسی این آمار در پایان آبان‌ماه امسال نشان می‌دهد سرانه مصرف آب به ازای هر نفر در شبانه‌روز در ایران به 203 لیتر رسیده، یعنی نسبت به پایان اسفند سال 1400، در سال جاری هر نفر در روز به طور متوسط ۳ لیتر بیشتر آب مصرف کرده است. این افزایش متوسط مصرف آب شهری در ایران در سال 1401 در حالی است که سال آبی جاری یکی از خشک‌ترین سال‌های آبی نیم‌قرن اخیر بوده و تبعات پاییز خشک، در تأمین آب زمستان امسال و حتی بهار و تابستان سال آینده مشهود خواهد بود. سرانه مصرف آب به عوامل متعددی از جمله شرایط اقلیمی و وضعیت آب و هوایی، نوع فرهنگ هر منطقه، تعرفه و قوانین بازدارنده، تجهیزات کاهنده مصرف، وضعیت بهداشتی و... بستگی دارد و در کشورهای مختلف دارای ارقام متفاوتی است. به طور کلی در اکثر کشورهای توسعه‌یافته به دلیل وجود زیرساخت‌های مناسب و قوانین بازدارنده و تعرفه‌های بالای آب، میزان سرانه مصرف آب از ایران کمتر است. 

***