گروه اقتصادی: سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور دیروز (چهارشنبه 21 دی‌ماه) با حضور در مجلس، لایحه بودجه سال 1402 کل کشور را به محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی تقدیم کرد. 

وی ضمن ارائه لایحه بودجه 1402 اظهار داشت: بسیار مهم است در لایحه بودجه جهت‌گیری‌ها به سمتی باشد که انضباط مالی بر آن حاکم شود، مدیریت نقدینگی و کاهش تورم مورد توجه قرار گیرد، به رشد اقتصادی منتهی شود و عدالت‌محور باشد؛ موضوعی که همواره مورد توجه عدالتخواهان بوده است. رئیسی گفت: بخش اول لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ کل کشور که مربوط به شرکت‌های دولتی است، مطابق قانون یک ماه زودتر و در ابتدای آبان تقدیم مجلس شورای اسلامی شد تا مجلس فرصت بیشتری برای رسیدگی به بودجه این بخش داشته باشد. 

رئیسی با اشاره به تحویل لایحه بودجه در پنجم دی به مجلس شورای اسلامی اظهار داشت: با توجه به بحث اصلاح آیین‌نامه مجلس درباره ۲ مرحله‌ای شدن تدوین و تصویب بودجه، بخش تبصره‌ها و احکام پیش از این تقدیم مجلس شده بود و بخش مربوط به جداول نیز امروز به مجلس محترم تقدیم خواهد شد. 

رئیسی با اشاره به اینکه تدوین سیاست‌های کلی برنامه هفتم در مجمع تشخیص مصلحت نظام یک سال و نیم به طول انجامید و پس از آن در زمان کوتاهی در دفتر مقام معظم رهبری نهایی شد، خاطرنشان کرد: دولت بعد از نهایی شدن لایحه بودجه، ‌تمام همت و توان خود را معطوف تدوین برنامه هفتم توسعه کرده تا این برنامه هر چه زودتر تقدیم مجلس شورای اسلامی شود. 

رئیس‌جمهور با بیان اینکه دولت و مجلس حتما این نکته را مدنظر قرار خواهند داد که برنامه‌های گذشته چقدر اجرایی شده و دلایل اجرایی نشدن بخش‌هایی از این برنامه‌ها چه بوده است، گفت: با توجه به اینکه ارزیابی‌ها حاکی از اجرای ۳۰ تا ۳۵ درصدی برنامه‌های گذشته است، بنای ما بر این خواهد بود که برنامه هفتم به گونه‌ای تدوین شود که به طور کامل اجرایی شود. 

رئیس‌جمهور با اشاره به اینکه تلاش دولت این بود که در سال ۱۴۰۱ با کسری بودجه مواجه نشویم، اظهار داشت: باید از مجلس شورای اسلامی بویژه کمیسیون برنامه و بودجه قدردانی کنم که تلاش کردند با کسری بودجه مواجه نشویم. هر چند ممکن است بخش‌هایی در دولت گله‌مند شده باشند اما تلاش شد با توجه به منابع و در‌آمدهای دولت و ۲۰ درصد صندوق توسعه، امسال کسری بودجه نداشته باشیم که این نکته مهمی است. 

* در رفع بیکاری از وعده ایجاد سالانه یک میلیون شغل عقب نیستیم

رئیس‌جمهور با بیان اینکه در آمار ایجاد اشتغال از وعده‌ای که به مردم داده بودیم عقب نیستیم، خاطرنشان کرد: در ۶ ماهه دوم سال ۱۴۰۰ و در سال ۱۴۰۱ از وعده ایجاد سالانه یک میلیون شغل عقب نیستیم و نرخ بیکاری کاهش یافته است. 

رئیسی به اقدامات دولت برای اصلاحات اقتصادی اشاره کرد و از افزایش یارانه نقدی، کاهش ضریب جینی، کاهش فاصله طبقاتی و نزدیک شدن به عدالت به عنوان گام‌های مهم برداشته شده در سال ۱۴۰۱ یاد کرد. 

افزایش ۶۶ درصدی درآمدهای مالیاتی با جلوگیری

* از فرار مالیاتی

رئیس‌جمهور پیشگیری از فرار مالیاتی و شناسایی مودیان جدید مالیاتی را اقدامی دشوار دانست اما تأکید کرد که دولت توانست با جلوگیری از فرارهای مالیاتی، درآمدهای این حوزه را ۶۶ درصد افزایش دهد و متذکر شد که روند مقابله با فرار مالیاتی با جدیت بیشتری ادامه خواهد داشت. 

رئیسی در ادامه سخنانش به تلاش دولت برای عدم استقراض از بانک مرکزی اشاره کرد و گفت: در گذشته به دلیل استقراض از بانک مرکزی کسری به سوی این مجموعه رفت و فشار زیادی به بانک مرکزی وارد شد اما یکی از تأکیدات دولت سیزدهم این بوده که از تنخواه‌گردان بانک مرکزی استفاده نکند. 

رئیس‌جمهور اظهار داشت: در زمان آغاز به کار دولت یکی از موضوعات مهم پرداخت حقوق مرداد سال گذشته بود اما اکنون به لطف خدا پرداخت حقوق و دستمزدها و پرداخت یارانه به‌موقع انجام می‌شود و در عین حال تلاش شده است در کسب درآمد و صرف هزینه‌ها انضباط مالی حاکم شود و روند کنترل هزینه‌ها را با جدیت دنبال می‌کنیم. 

* نگاهی به لایحه بودجه ۱۴۰۲

 بر اساس لایحه بودجه سال 1402، درآمدهای عمومی نسبت به بودجه سال جاری 40 درصد افزایش داشته و به 978 هزار میلیارد تومان رسیده است. همچنین منابع حاصل از واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای نسبت به بودجه 1401، 38 درصد افزایش یافته است. اعتبارات تملک دارایی‌های سرمایه‌ای 327 هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده که حدود 26 درصد افزایش یافته است. در این بین سهم مالیات 826 هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده است، بنابراین سهم مالیات در بودجه عمومی دولت برابر 72 درصد خواهد بود. 

در بودجه سال 1401 کل درآمدهای مالیاتی 454 هزار میلیارد تومان و درآمدهای حاصل از فروش نفت، گاز و میعانات گازی 519 هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده بود. اما در لایحه بودجه سال 1402، درآمدهای مالیاتی 700 هزار میلیارد تومان و درآمدهای حاصل از فروش نفت، گاز و میعانات گازی 603 هزار و 807 میلیارد تومان تعیین شده است. بر این اساس درآمدهای مالیاتی در بودجه سال آینده 15.9 درصد بیشتر از درآمدهای نفتی است. 

میزان درآمدهای مالیاتی در بودجه سال آینده معادل 700 هزار میلیارد تومان است که نسبت به بودجه سال 1401 معادل 54 درصد افزایش نشان می‌دهد. بر اساس لایحه بودجه سال 1402، میزان درآمدهای مالیاتی با 54‌درصد افزایش به 700 هزار میلیارد تومان رسیده که این رقم معادل 35.5 درصد از کل درآمدهای بودجه عمومی کشور است که 3 درصد بیشتر از سهم این پایه درآمدی از بودجه 1401 است. 

* جزئیات درآمدهای مالیاتی دولت در لایحه بودجه ۱۴۰۲

بر اساس لایحه بودجه سال 1402، مجموع درآمدهای مالیاتی 838 هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده است. از این رقم سهم مالیات اشخاص حقوقی 296 هزار میلیارد تومان، مالیات بر درآمدها 122 هزار میلیارد تومان، مالیات بر ثروت 376 هزار میلیارد تومان، مالیات بر واردات 129 هزار میلیارد تومان و مالیات بر کالاها و خدمات 252 هزار میلیارد تومان تعیین شده است. 

در بخش مالیات اشخاص حقوقی، مالیات اشخاص حقوقی غیردولتی 258 هزار میلیارد تومان و مالیات علی‌الحساب اشخاص حقوقی دولتی(وصول ماهانه یک دوازدهم رقم) 14 هزار میلیارد تومان و مالیات عملکرد شرکت‌های دولتی 20 هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده است. در حوزه مالیات بر درآمدها، مالیات بخش کارکنان بخش عمومی 30.9 هزار میلیارد تومان، مالیات بخش کارکنان بخش خصوصی 39.6 هزار میلیارد تومان، مالیات مشاغل 41.2 هزار میلیارد تومان، مالیات مستغلات 9.1 هزار میلیارد تومان، مالیات‌های متفرقه درآمد 890 میلیارد تومان و معافیت مالیاتی(جمعی- خرجی) 200 میلیارد تومان تعیین شده است. 

در بخش مالیات بر ثروت، مالیات بر ارث 3 هزار و 268 میلیارد تومان، مالیات نقل و انتقال سهام، 9 هزار و 161 میلیارد تومان، مالیات نقل و انتقال املاک 7 هزار و 823 میلیارد تومان، مالیات بر واحدهای مسکونی گران‌قیمت، 706 میلیارد تومان، مالیات بر انواع خودروهای سواری و وانت ۲ کابین دارای شماره انتظامی شخصی گران‌قیمت 7هزار میلیارد تومان و درآمد حاصل از مالیات بر واحدهای مسکونی خالی از سکنه 2 هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده است. 

در بخش مالیات بر واردات، حقوق ورودی سایر کالاها (موضوع بند ب ماده 15 آیین‌نامه اجرایی قانون امور گمرکی) 89.3 هزار میلیارد تومان، حقوق ورودی خودرو 31.9 هزار میلیارد تومان و حقوق ورودی واردات گوشی‌های موبایل ساخته شده خارجی یا قیمت بیش از 600 دلار (بند ط تبصره 7) هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده است. 

* کدام خودروهای میلیاردی مشمول پرداخت مالیات می‌شوند؟

طبق لایحه بودجه ۱۴۰۲، مالکان خودروهای بالای یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان سالانه یک درصد مالیات پرداخت خواهند کرد. بر اساس تبصره ۶ لایحه بودجه ۱۴۰۲، انواع خودروی سواری و وانت ۲ اتاق (کابین) دارای شماره انتظامی شخصی در اختیار مالکان اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی که قیمت روز خودروی آنها بیش یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان باشد، نسبت به مازاد بر این مبلغ مشمول مالیات سالانه خودرو به نرخ یک درصد است. ماخذ محاسبه مالیات خودرو موضوع این بند قیمت روز انواع خودرو با توجه به تاریخ ساخت یا واردات آن و فقط بر اساس مشخصات مالک خودرو مندرج در شناسنامه خودروی صادره توسط نیروی انتظامی (برگ سبز) به عنوان سند رسمی خودرو است که توسط سازمان امور مالیاتی کشور هر ساله تا پایان فروردین تعیین و اعلام می‌شود. همه اشخاص حقیقی و حقوقی مکلفند مالیات سالانه مربوط به خودروهای تحت تملک خود و فرزندان کمتر از ۱۸ سال و محجور تحت تکفل را حداکثر تا پایان بهمن هر سال پرداخت کنند. 

* افزایش ۲ سال سن بازنشستگی اختیاری است

بر اساس لایحه بودجه سال آینده، سن بازنشستگی مشروط به اعلام نیاز دستگاه و رضایت فرد به صورت اختیاری ۲ سال افزایش یافت. در تبصره ۲۰ لایحه بودجه ۱۴۰۲ آمده است: سنوات خدمت مورد قبول برای بازنشستگی تمام مستخدمان مرد و زن دارای حداقل مدرک کارشناسی معتبر در مشاغل اختصاصی در تمام صندوق‌های بازنشستگی اعم از لشکری و کشوری که در سال ۱۴۰۲ بازنشسته می‌شوند، در صورت اعلام نیاز دستگاه و رضایت مستخدم بدون رعایت شرط سنی به مدت ۲ سال افزایش می‌یابد. 

* بیش‌بینی واردات ۲ میلیارد دلاری خودرو در سال آینده

دولت در لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ پیش‌بینی کرده است به منظور تنظیم بازار خودرو، واردات ۲ میلیارد دلاری خودرو خارجی انجام شود که در صورت موافقت مجلس و با توجه به رشد تولید داخل می‌توان شاهد تنظیم و متعادل شدن قیمت‌ها در این بازار بود. 

* ۱۰۴ هزار میلیارد تومان یارانه نان

در لایحه بودجه ۱۴۰۲ علاوه بر تأمین ۳۶۰ هزار میلیارد تومان برای پرداخت یارانه نقدی، دولت در جهت حمایت از سفره مردم، ۱۰۴ هزار میلیارد تومان هم برای یارانه نان در نظر گرفته است؛ از سوی دیگر با کاهش تعرفه گمرکی نهاده‌های دامی و کالاهای اساسی از ۴ درصد به یک درصد، گام دیگری برای حمایت از معیشت مردم برداشته شده است. 

* مالیات ۵۰ و ۱۰۰ تومانی برای هر نخ سیگار

بر اساس لایحه بودجه از ابتدای سال ۱۴۰۲ به قیمت خرده‌فروشی هر نخ سیگار تولید داخل با نشان ایرانی مبلغ ۵۰ تومان و تولید داخل با نشان بین‌المللی ۱۰۰ تومان، هر بسته ۵۰ گرمی تنباکوی قلیان داخلی ۲۰ هزار تومان به عنوان مالیات افزوده می‌شود و همچنین از هر نخ سیگار وارداتی ۸۰۰ تومان و هر بسته ۵۰ گرمی تنباکو قلیان وارداتی ۳۵ هزار تومان به عنوان حقوق ورودی دریافت می‌شود تا مطابق ردیف‌های این قانون برای بخش سلامت و ورزش همگانی و ورزش بانوان هزینه شود. 

* حداقل دریافتی دولتی‌ها ۷ میلیون تومان

بر اساس پیش‌بینی انجام‌شده در لایحه بودجه سال آینده، متوسط افزایش حقوق کارکنان ۲۰ درصد تعیین شده است. آنچه دولت در لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ برای حقوق کارکنان پیش‌بینی کرده، نشان می‌دهد افزایش پلکانی حقوق در دستور کار قرار دارد و متوسط ۲۰ درصد است به طوری که برای طبقات پایین‌تر از این رقم بیشتر افزایش پیدا خواهد کرد. در تبصره ۱۲ لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ آمده است ضریب حقوق گروه‌های مختلف حقوق‌بگیر به میزان متوسط ۲۰ درصد بر اساس آخرین حکم کارگزینی به گونه‌ای افزایش یابد که مجموع حکم کارگزینی برای کارکنان رسمی و پیمانی و مبلغ قرارداد منعقده ماهانه برای کارکنان قرارداد کار معین (مشخص) و کارکنان طرح خدمت پزشکان و پیراپزشکان در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به نسبت مدت کارکرد از ۷۰ میلیون ریال (7 میلیون تومان) کمتر نباشد. 

* حقوق‌ تا ۷ میلیون از مالیات معاف شد

در لایحه بودجه سال آینده، معافیت مالیاتی حقوق تا 7 میلیون تومان (درآمد سالانه ۸۴ میلیون تومان) تعیین شده است.  بر اساس بند «و» تبصره ۱۲ حقوق و دستمزد لایحه بودجه سال آینده، در سال ۱۴۰۲ سقف معافیت مالیاتی و نرخ مالیات بر مجموع درآمد اشخاص حقیقی که تحت عناوینی از قبیل حقوق و مزایا (به استثنای عیدی)، مقرری یا مزد، حق شغل، حق شاغل، فوق‌العاده‌ها، اضافه کار، حق‌الزحمه، حق مشاوره، حق حضور در جلسات، پاداش، حق‌التدریس، حق‌التحقیق، حق پژوهش و کارانه اعم از مستمر یا غیرمستمر که به صورت نقدی و غیرنقدی از یک یا چند منبع در بخش دولتی یا غیر دولتی تحصیل می‌کنند که از کارفرمای اصلی یا غیر اصلی است، طبق موضوع ماده ۸۴ قانون مالیات‌های مستقیم معادل ۸۴ میلیون تومان تعیین شده است. بر این اساس، درآمدهای بالای ۸۴ میلیون تومان به صورت پلکانی باید مالیات بپردازند. 

***