هرچند عوامل متعددی در آلودگی هوا دخیل است اما عمدهترین عامل این معضل که سالانه حتی باعث مرگ بیش از 4 هزار نفر در کشور میشود، وجود آلایندههای ناشی از دود خودروهاست؛ خودروهایی که عمدتا فرسوده هستند. سرپرست مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیطزیست ضمن توضیح درباره علت حل نشدن معضل آلودگی هوا، درباره تولید سوخت استاندارد در کشور گفت: تنها ۳۸ درصد بنزین تولیدی در کشور استاندارد است. داریوش گلعلیزاده درباره منابع انتشار آلودگی هوا در کشور اظهار کرد: منابع انتشار آلودگی در سالهای اخیر نهتنها کم نشده، بلکه افزایش یافته است.
وی به مصرف بنزین روزانه در تهران و کل کشور اشاره کرد و توضیح داد: اکنون در تهران روزانه ۱۶ میلیون لیتر بنزین و در کشور ۱۰۳ میلیون لیتر بنزین و گازوئیل مصرف میشود. این مواد سوخت فسیلی هستند و انتشار آلایندههای ناشی از مصرف آنها باعث بروز اثرات تجمعی میشود. به گفته وی، مصرف سوخت در نیروگاهها، صنعت، خودرو، موتورخانهها، سیستمهای گرمایشی و سرمایشی و ... باعث تجمع آلایندهها میشود. این اثرات تجمعی بیش از ظرفیت تهویه هوا هستند، بدین جهت باد نمیتواند آلودگی را تخلیه کند. وی تصریح کرد: در تابستان نیز همین میزان انتشار وجود دارد اما عدم وارونگی دما باعث تخلیه آلودگی و شاخص نسبتا مطلوب کیفیت هوا میشود. سرپرست مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیطزیست تاکید کرد: مشکل اصلی ما این است که طی این سالها هیچ اتفاقی برای منابع انتشار آلایندگی نیفتاده است و با انباشت تکالیف انجام نشده در این زمینه مواجه هستیم این در حالی است که حملونقل عمومی را باید توسعه دهیم و خودروهای فرسوده را از رده خارج کنیم که هیچ کدام اتفاق نیفتاده است.
وی در پاسخ به این پرسش ایسنا که در صورت توزیع سوخت استاندارد در کلانشهرها پس علت آلودگی هوای کلانشهرهایی مانند اراک، اصفهان، خوزستان و ... چیست؟ گفت: سوخت استاندارد نیز انتشار آلودگی به اندازه استاندارد دارد. اثرات تجمعی تعداد خودروهای موجود و عدم تعویض تجهیزات، آلایندگی مانند کاتالیست یا فیلتر گاز دوده باعث به وجود آمدن چنین شرایطی میشود. در صورت عدم تعویض این تجهیزات خودرو از حالت استاندارد خارج میشود و انتشار آلایندگی بیشتری دارد که باید از طریق مراکز معاینه فنی رصد شود.
سرپرست مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیطزیست به تعداد خودرو و موتوسیکلتهای فرسوده کشور نیز اشاره کرد و گفت: از ۲۵ میلیون خودرو شمارهگذاری شده در کشور 6.5 میلیون خودرو فرسوده است که مصرف انرژی و انتشار آلایندگی بیشتری دارند، همچنین حدود ۹۰ درصد از ۱۲ میلیون موتوسیکلت در حال تردد فرسوده، کاربراتوری و غیراستاندارد هستند.