فرزانه دانایی: سایت‌های خبری در ایالات متحده، طی چند روز گذشته جزئیات جدیدی از همکاری شبکه‌های اجتماعی با کاخ سفید در محدود کردن و سلب آزادی بیان مردم آمریکا و جهان منتشر کردند. با وجود اینکه تصور می‌شد تنها مسائل و اخبار مربوط به انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا یا وضعیت حقوق‌بشری و نژادپرستی در جامعه آمریکایی در شبکه‌های اجتماعی آمریکایی مورد سانسور قرار گیرد اما به نظر می‌رسد ابعاد این مسائل به حقایق علمی نیز کشیده شده است. بر همین اساس یکی از مقامات مسؤول در کاخ سفید در گفت‌وگو با نشریات آمریکایی گفته است مسؤولان شرکت فیسبوک (متا) در همکاری کامل با کاخ سفید، نه‌تنها در دوران شیوع کرونا در این کشور، دست به حذف اطلاعات گمراه‌کننده و غلط در فضای مجازی‌ زده‌اند، بلکه حقایق علمی و درست درباره ویروس کرونا را نیز که به نظرشان ممکن بود موجب ایجاد وحشت در جامعه آمریکا شده یا واکسن زدن را با اخلال مواجه کند، بشدت سانسور و از پلتفرم این شبکه مجازی حذف می‌کرده‌اند. اندرو بیلی، دادستان کل ایالت میسوری، هفته گذشته اسنادی را در این باره منتشر کرد که نشان می‌دهد برخی مقامات بلندپایه دولت بایدن در «تبانی با شرکت‌های اینترنتی مانند متا (فیسبوک) از آنها خواسته‌اند حق آزادی بیان مردم در این کشور را از آنها گرفته و ارائه اطلاعات درباره ویروس کرونا را با محدودیت شدید مواجه کنند». 

دادستان ایالت میسوری در همین باره تصریح کرده است اگر ایالت‌های دیگر تمرکزی روی این موضوع ندارند اما باید بدانند اسناد نشان می‌دهد متمم اول قانون اساسی ایالات متحده که حق آزادی بیان را برای مردم این کشور به رسمیت شناخته، در همکاری مشترک بین کاخ سفید و شرکت فیسبوک، از بین رفته و با تهدید مواجه شده است. 

از ابتدای بحران کرونا، دولت ترامپ تلاش می‌کرد با دستکاری نتایج علمی و گاه حمله مستقیم سیاسی به نهادهای علمی و بهداشتی این کشور و شخصیت‌های معروف و محبوب در این حوزه مانند دکتر فائوچی، مدیرکل مرکز مبارزه با بیماری‌های واگیر ایالات متحده، مانع انتشار اخبار صحیح و درست درباره ویروس کرونا و بیماری «کووید-۱۹» شود. اگر چه دولت ترامپ تسلطی روی شبکه‌های اجتماعی نداشت و نتوانست آنها را کنترل کند اما با روی کار آمدن دولت دموکرات، افسار این شبکه‌های مجازی به دست دولت بایدن و کاخ سفید افتاد. 

مسؤولان کاخ سفید بعد از مدتی برای تبلیغ تزریق واکسن کرونا، با فیسبوک همکاری مشترکی را شروع کردند که در وهله اول هر نوع انتقاد از واکسن آمریکایی را ممنوع می‌کرد و در مرحله بعد، اصولا هر نوع انتقاد از وضعیت کرونا در جامعه آمریکا را غیر قابل انتشار می‌ساخت. این اقدامات باعث شد درباره اثرگذاری واکسن و نوع مواجهه و مدیریت بحران کرونا توسط دولت بایدن، هیچ انتقاد و بحثی در فضای مجازی انجام نشود و همه اظهارنظرها به اسم مقابله با میس‌اینفورمیشن و دیس اینفورمیشن (مقابله با اخبار جعلی و منحرف‌کننده) از صفحات مجازی پاک شود. 

در شرایط کنونی که ویروس کرونا همچنان در حال کشتار در جامعه آمریکایی است، رسانه‌ها و برخی دادگاه‌های این کشور به این نتیجه رسیده‌اند که نباید جلوی آزادی بیان و بحث درباره عملکرد دولت بایدن در مدیریت بحران کرونا گرفته شود. 

با وجود تمام تلاش‌های کارمندان فیسبوک برای اجابت خواسته‌های کاخ سفید، مسؤولان دیگر شرکت‌های اینترنتی مانند گوگل اعلام کردند کاخ سفید درباره ویدئوهایی در یوتیوب که هر نوع تردید درباره اثرگذاری واکسن آمریکایی ایجاد می‌کردند، نگران بوده و از گوگل خواسته بود اقدامات شدیدتری در این باره انجام دهد. در همان روزهایی که ایمیل کاخ سفید به شرکت گوگل ارسال می‌شد، بایدن در حل تبلیغ فایزر برای دیگر کشورهای جهان بود و از مردم آمریکا نیز می‌خواست سریعا به سمت مراکز واکسیناسیون رفته و برای جلوگیری از گسترش کرونا، واکسن آمریکایی بزنند. 

البته این درخواست‌ها تازه ابتدای کار دولت بایدن بود. در ادامه، کاخ سفید از رسانه‌ها و شبکه‌های مجازی خواست صحبت‌ها و نوشته‌های شخصیت‌های شاخص جمهوری‌خواه که درباره اثرگذاری واکسن تردید ایجاد می‌کردند نیز به سرعت از شبکه‌های اجتماعی حذف شده و اکانت آنها با محدودیت مواجه شود؛ اتفاقی که برای تاکر کارلسون، مجری معروف شبکه فاکس‌نیوز افتاد. به این ترتیب نشان داده شده است دولت بایدن به بهانه مقابله با کمپین‌های اطلاعات غلط راجع به کرونا، چطور صدای منتقدان جمهوری‌خواه خود را نیز خفه می‌کرد و اجازه انتشار صحبت‌های‌شان را در فضای مجازی نمی‌داد. براساس گزارش‌های منتشر شده، وضعیت در سایر شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام، توئیتر و گوگل نیز بهتر از فیسبوک نبوده است و همه شرکت‌های بزرگ فناوری در آمریکا، در این مساله مطیع کاخ سفید بوده‌اند؛ این مساله، در اسناد مرتبط با توئیتر که بعد از ریاست ایلان ماسک منتشر شده و با نام «فایل‌های توئیتر» نیز معروف شد به وضوح دیده می‌شود. این مساله نه‌تنها درباره کرونا، بلکه درباره مسائل سیاسی نیز وجود داشته است، زیرا اسناد توئیتر نشان می‌دهد اف‌بی‌آی حدود ۳ میلیون دلار به شرکت توئیتر پرداخت کرده بود تا اخبار مربوط به لپ‌تاپ هانتر بایدن در بحبوحه انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۲۰ منتشر نشود تا ضرری به بایدن به عنوان نامزد ریاست‌جمهوری حزب دموکرات وارد نشود. 

کاربران شبکه‌های اجتماعی در سایر کشورها البته با سانسور‌ها و محدودیت‌هایی در موضوعات دیگری روبه‌رو بوده‌اند که نمونه آن نوع برخورد اینستاگرام و توئیتر با خبر شهادت سردار سلیمانی در عراق بود. آنها اجازه فعالیت به منتقدان حرکت غیرقانونی و جنایتکارانه آمریکا را ندادند و صدها هزار پست و ویدئو در این باره را حذف کرده و شروع به بستن صفحات و محدودیت کاربران کردند. 

البته حالا که کار به آمریکا و درگیری ۲ حزب دموکرات و جمهوری‌خواه رسیده است، به‌ یکباره مساله آزادی بیان برای مردم این کشور در مقابل قوانین شبکه‌های اجتماعی مهم شده و تلاش می‌شود قوانین جدیدی برای مدیریت فضای مجازی در ایالات متحده تصویب شود که تا انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۲۴، تغییراتی ایجاد کرده و مانع درگیری ۲ حزب بر سر فضای مجازی شود. 

این درگیری‌ها تا زمان برگزاری انتخابات ادامه خواهد داشت و فایل‌های محرمانه دیگری از نوع سانسور شدید و مقابله با آزادی بیان در این شبکه‌ها منتشر خواهد شد.