مهدی زرین‌نام: آلودگی هوا دست از سر پایتخت‌نشینان برنمی‌دارد. این معضل علاوه بر تهران در سایر کلانشهرها بویژه شهرهای صنعتی نیز نمایان است. آلودگی هوا که معمولا در فصول سرد سال به دلیل وارونگی هوا رخ داده و نفس‌ها را به شماره می‌اندازد در حالی این روزها تهرانی‌ها و شهروندان سایر کلانشهرها را غرق در دود و آلاینده‌های خطرناک کرده که حتی با وجود اجرای قانون هوای پاک همچنان معضل آلودگی در شهرهای پرجمعیت پابرجاست. بر اساس اعلام شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، با تداوم شرایط پایدار جوی، کیفیت هوای این کلانشهر دیروز با میانگین ۱60 در شرایط ناسالم برای همه بود و ۳۰ ایستگاه در وضعیت قرمز آلودگی قرار گرفت. دیروز منطقه ۱۵ با شاخص ۱۹۳ آلوده‌ترین ایستگاه‌ سنجش کیفیت هوای تهران اعلام شد. طبق پیش‌بینی‌ها، امروز تا حدودی از میزان غلظت آلاینده‌ها به دلیل وزش باد صبحگاهی کاسته می‌شود اما با توجه به سکون شرایط جوی و انباشت آلاینده‌ها در کنار افزایش تردد خودروها، برقراری وضعیت ناسالم برای گروه‌های حساس در بیشتر مناطق پرتردد در این روز دور از انتظار نیست. با تداوم شرایط پایدار جوی و عدم وزش باد مؤثر، همزمان با افزایش ترافیک شامگاهی تا ساعات پایانی امروز غلظت ذرات معلق افزایش خواهد یافت و کیفیت هوا در بیشتر مناطق در محدود ناسالم و ناسالم برای گروه‌های حساس قرار می‌گیرد. کیفیت هوای تهران «ذرات معلق کمتر از 2,5 میکرون» دیروز روی عدد ۱۶۰ یعنی شرایط ناسالم برای همه قرار گرفت. همچنین آلاینده شاخص هوای پایتخت طی ۲۴ ساعت «ذرات‌ معلق کمتر از 2,5 میکرون» با میانگین ۱۷۴ بود و کیفیت هوای پایتخت در «شرایط ناسالم برای همه» قرار داشت. بر اساس دستورالعمل احتیاطی صادره از سوی شرکت کنترل کیفیت هوای شهر تهران، مبتلایان به بیماری قلبی یا ریوی، سالمندان و کودکان جزو گروه‌های حساس محسوب می‌شوند و باید از فعالیت‌های طولانی یا سنگین خارج از منزل خودداری کنند. افراد دیگر نیز باید فعالیت‌های طولانی یا سنگین خارج از منزل را کاهش دهند. فعالیت طولانی عبارت است از هرگونه فعالیت خارج از منزل که افراد به‌طور متناوب طی مدت چند ساعت انجام می‌دهند و سبب می‌شود نفس کشیدن تا حدی سخت‌تر از حالت طبیعی انجام شود. کار کردن در باغچه، فعالیت شدید خارج از منزل مانند دویدن و... از جمله این کارهاست. فعالیت سنگین نیز عبارت است از هرگونه فعالیت شدید خارج از منزل که نفس کشیدن را برای افراد سخت می‌کند. توصیه می‌شود شهروندان از تردد غیرضروری در شهر خودداری کنند و در صورت لزوم حتما از ماسک‌های مناسب N95 استفاده کنند. 

* کاهش دمای هوا از امروز در تهران

بر اساس اعلام اداره کل هواشناسی استان تهران با توجه به سکون نسبی جو و ماندگاری هوای سرد، در صورت عدم مهار کانون‌های تولید و انتشار آلاینده‌های ثابت و متحرک، افزایش آلودگی هوا بویژه در ساعات پرتردد در مناطق شهری پرجمعیت و صنعتی استان مورد انتظار است. بررسی نقشه‌های هواشناسی تصاویر ماهواره‌ای و خروجی مدل‌های پیش‌یابی عددی طی ۵ روز آینده، در سطح استان آسمان صاف تا کمی ابری در برخی مناطق گاهی با وزش باد ملایم پیش‌بینی می‌شود. با توجه به سکون نسبی جو، عدم وزش باد قابل ملاحظه و ماندگاری هوای سرد در صورت عدم مهار کانون‌های تولید و انتشار آلاینده‌های ثابت و متحرک، افزایش آلودگی و کاهش کیفیت هوا بویژه در ساعات پرتردد در مناطق شهری پرجمعیت و صنعتی استان مورد انتظار است. در ارتفاعات و نواحی کوهستانی نیز با توجه به رطوبت کافی و ماندگاری هوای سرد تا پایان هفته شاهد پدیده مه و یخبندان، کاهش دید و یخزدگی شبانه خواهیم بود و برای ارتفاعات شرق استان در روزهای جمعه، شنبه و یکشنبه بارش پراکنده برف پیش‌بینی می‌شود. آلودگی هوا در ایران به عنوان یکی از چالش‌های مهم حوزه سلامت و به عنوان مشکلی پیشرو در حوزه بهداشت مطرح است؛ طبق نتایج مطالعات وزارت بهداشت که سال ۱۴۰۰ در زمینه آلودگی هوا در ۲۷ شهر کشور و روی جمعیتی در حدود ۳۵ میلیون نفر انجام شد، ۵ کلانشهر کشور در سال ۱۴۰۰ که شامل تهران، ‌مشهد، اهواز، اصفهان و کرج می‌شد تنها ۱۰ روز هوای خوب داشتند. همچنین طبق اعلام وزارت بهداشتی‌ها، نتایج این مطالعه نشان می‌دهد میانگین تعداد مرگ کل منتسب به مواجهه طولانی‌مدت با ذرات معلق PM2.5 در بزرگسالان بالاتر از ۳۰ سال در ۲۷ شهر مورد مطالعه ۲۰۸۳۷ نفر بوده است. همچنین در سال ۱۴۰۰ تعداد همه مرگ‌های منتسب به مواجهه طولانی‌مدت با ذرات معلق PM2.5 بیش از ۸۷ درصد نسبت به سال 99 افزایش یافته است. بر این اساس به گفته دکتر عباس شاهسونی، رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت، سالانه ۲۰ هزار و ۸۰۰ مرگ منتسب به آلودگی هوا در کشور رخ می‌دهد. در عین حال طبق این مطالعه، بیماری‌های ایسکمیک قلبی، سکته مغزی، سرطان ریه و بیماری‌های مزمن انسداد ریوی به عنوان شایع‌ترین بیماری‌های ناشی از آلودگی هوا شناخته شده‌اند. باید توجه کرد که چالش آلودگی هوا زمانی حادتر می‌شود که بدانیم کودکان و سالمندان از گروه‌های اصلی آسیب‌پذیر در برابر آلودگی هوا هستند به طوری که طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی، متاسفانه در سال ۲۰۱۳ حدود ۵ درصد مرگ بچه‌های زیر ۵ سال و ۱۰ درصد مرگ بزرگسالان بالاتر از ۵۰ سال، منتسب به آلودگی هوا بوده است. در این زمینه فرهاد چوبدار، رئیس بیمارستان کودکان حضرت علی‌اصغر در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به خطرات و عوارض آلودگی هوا در کودکان گفت: باید توجه کرد که به محض اینکه آلودگی هوا افزایش می‌یابد، مراجعه اطفال به اورژانس‌ها، درمانگاه‌ها و مراکز پزشکی نیز افزایش می‌یابد، زیرا ویروس‌هایی که در ریه کودکان منجر به بروز علائم می‌شوند، همکاری زیادی با آلودگی هوا دارند و منجر به ایجاد خس خس سینه در کودکان می‌شود که اصطلاحا به آن «ویزینگ» می‌گویند؛ ویزینگ علامتی است که هر پزشکی آن را می‌شناسد.