گروه سیاست ‌خارجی: بالاخره روز موعود برای بررسی قطعنامه پیشنهادی پارلمان اروپا علیه ایران و تحریم برخی نهادها و افراد داخل کشور رسید اما طبق پیش‌بینی‌ها، شورای اتحادیه اروپایی بحث و بررسی برای قرار دادن  سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در لیست تروریستی را در دستور کار قرار نداد؛ پیامی که به نظر می‌رسد حاوی نکات فراوانی از جمله روابط بین ایران و اروپا و مذاکرات هسته‌ای است. روز گذشته صفحه توئیتر ریاست شورای اتحادیه اروپایی در پیامی اعلام کرد وزرای خارجه اتحادیه اروپایی بسته تحریمی جدیدی علیه ایران تصویب کردند. رئیس سوئدی شورای اتحادیه اروپایی عصر دیروز در جریان برگزاری نشست شورای روابط خارجی اروپا در بروکسل، در صفحه توئیترش نوشت: امروز وزیران بسته تحریمی جدیدی علیه ایران در نظر گرفتند که به ادعای آنها افراد سرکوبگر را هدف قرار می‌دهد. در این پیام آمده است: اتحادیه اروپایی اعمال بی‌رحمانه و نامتناسب قدرت و خشونت از سوی مقامات ایرانی علیه شرکت‌کنندگان در اعتراضات مسالمت‌جویانه را قویا محکوم می‌کند. برخی منابع مطلع هفته گذشته به رویترز گفته بودند وزرای خارجه اتحادیه اروپایی قصد دارند ۳۷ فرد را در نشست‌شان به فهرست تحریم‌های این نهاد اروپایی بیفزایند. این تحریم‌ها در صورتی اعمال شد که پارلمان اروپا پنجشنبه هفته گذشته قطعنامه‌ای علیه سپاه تصویب کرد. این قطعنامه غیرالزام‌آور بود و باید برای طی مراحل اجرایی در شورای اتحادیه اروپایی که روز گذشته برگزار شد، تصویب می‌شد. بلافاصله بعد از تصویب این قطعنامه، ایران اعلام کرد پاسخی قاطع به این موضوع در صورت تصویب نهایی خواهد داد. بعد از تصویب قطعنامه پارلمان اروپا، امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه با بورل، معاون هماهنگ‌کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپایی گفت‌وگو کرد. امیرعبداللهیان گفت: متاسفانه ما امروز (پنجشنبه گذشته) شاهد صدور پیش‌نویس یک قطعنامه احساسی، تند و غیرحرفه‌ای از سوی پارلمان اروپا بودیم که در تعارض با عقلانیت سیاسی و مدنیت است. وزیر امور خارجه کشورمان تاکید کرد: «ما بارها گفته‌ایم سپاه پاسداران انقلاب اسلامی یک نهاد رسمی و حاکمیتی است که نقشی مهم و حیاتی در تامین امنیت ملی ایران و امنیت منطقه، بویژه در مبارزه با تروریسم داشته و دارد. اقدام پارلمان اروپا در اتهام تروریستی خواندن این نهاد امنیت‌آفرین، به نوعی شلیک به پای  خود اروپاست. وزیر امور خارجه کشورمان با اشاره به واکنش قانونی و قوی مجلس شورای اسلامی ایران، به اعضای پارلمان اروپا هشدار داد که به تبعات منفی این رفتار  احساسی خود بر اروپا بیندیشند و بر مسیر  دیپلماسی، تعامل سازنده و عقلانیت تمرکز کنند.رئیس دستگاه دیپلماسی کشورمان خاطرنشان کرد: ضرورت دارد در دنیای دیپلماسی به امنیت  متقابل احترام گذاشت و به جای پیروی از زبان تهدید و اقدامات غیردوستانه، افزایش اعتماد متقابل در دستور کار قرار گیرد. در هر صورت پاسخ و واکنش، متقابل خواهد بود.

نماینده عالی سیاست خارجی اتحادیه اروپایی نیز در این گفت‌وگوی تلفنی ضمن ابراز خرسندی از دیپلماسی در حال انجام در موضوع توافق هسته‌ای گفت: من به تلاش‌های خود برای نیل به توافق ادامه می‌دهم. بورل افزود: من از شنیدن اخبار همکاری آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و ایران و خوشبینی‌ها در این مسیر خرسند هستم. بورل افزود: من هم موافقم که در پیش‌نویس پارلمان اروپا احساسات و نگرانی غالب است. جوزپ بورل در ادامه افزود: «اگرچه پارلمان اروپا یک نهاد کاملا مستقل است اما این قطعنامه فاقد ظرفیت اجرایی است و صرفا بازتاب‌دهنده نگرانی‌های اروپا است». از طرفی دیگر، رایزنی‌های دیپلماسی بین ایران و اروپا ادامه پیدا کرد. اروپایی‌ها هفته گذشته به مصوبه تعلیق برجام که توسط جناح راست افراطی پارلمان اروپا ارائه شده بود رای ندادند. این موضوع نشان می‌دهد پارلمان اروپا قصد انتحار سیاسی ندارد و فعلاً قصد دارد ایران را با قطعنامه‌های تحریمی تحت فشار بگذارد؛ فشاری که بیشتر برای امتیازگیری از ایران است. وزیر امور خارجه ایران در گفت‌وگویی اعلام کرد آمریکایی‌ها زودتر از اروپا فهمیدند اغتشاشات در ایران به بن‌بست رسیده است و پیام‌هایی برای آغاز و احیای مذاکرات دادند. روز گذشته اروپا پیام جدی ایران درباره تحریم تروریستی سپاه را دریافت کرد و این موضوع در دستورکار اتحادیه اروپایی قرار نگرفت. قبل از جلسه بورل تقریباً خیال همه را برای عدم بررسی این موضوع راحت کرد. مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپایی پیش از آغاز نشست شورای روابط خارجی اروپا، به سوالی درباره تصمیم اتحادیه اروپایی در زمینه موضوع تروریستی اعلام کردن سپاه پاسداران ایران پاسخ داد. جوزپ بورل، مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپایی روز گذشته پیش از آغاز نشست شورای روابط خارجی اتحادیه اروپایی، در جمع خبرنگاران در پاسخ به سوالی درباره قرار دادن نام سپاه پاسداران ایران در فهرست سازمان‌های تروریستی این نهاد اروپایی گفت: نظرات جالب توجهی در این باره وجود دارد و موضوعی است که نمی‌توان بدون تصمیمی حقوقی، کاری درباره آن کرد. نمی‌توانیم بگوییم ما شما را تروریست می‌دانیم، چون از شما خوش‌مان نمی‌آید. بورل در ادامه گفت: در این نشست درباره اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران در چارچوب دستور کار قانونی در زمینه حقوق بشر گفت‌وگو خواهد شد. او تصریح کرد: درباره موضوع تروریستی اعلام کردن سپاه پاسداران باز هم می‌گویم این کار زمانی انجام‌پذیر است که دستگاه قانونی یکی از کشورهای عضو، حکمی حقوقی در این زمینه صادر کند. باید محکومیتی عینی و منسجم انجام شود، سپس در سطح اتحادیه اروپایی بررسی می‌کنیم.

همچنین وزیر خارجه آلمان هم اعلام کرد قرار گرفتن سپاه پاسداران در لیست تروریستی نیاز به بحث‌های بیشتری دارد.

جلسه اتحادیه اروپایی دیروز مهمان ویژه دیگری هم داشت. رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در جلسه شورای اتحادیه اروپایی حضور پیدا کرد. الکساندر شلنبرگ، وزیر خارجه اتریش در توییتی اعلام کرد رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به دعوت وی در جلسه وزرای خارجه اتحادیه اروپایی در بروکسل حاضر بود. وی گفت که با حضور آقای گروسی درباره برنامه هسته‌ای ایران صحبت شد. وی افزود: «باید از مسابقه تسلیحات هسته‌ای در آن منطقه ممانعت کنیم»، البته وزیر خارجه اتریش اعلام کرد که در جلسه با آقای گروسی درباره اوکراین نیز بحث شده است. «لارنس نورمن» خبرنگار نشریه وال استریت ژورنال مستقر در بروکسل درباره محتوای بسته تحریمی روز گذشته اتحادیه اروپایی نوشت: «۳۷ نهاد و شخص تحریم شدند که هفته قبل نیز گزارش شد. جزئیات بیشتر هنوز منتشر نشده است». همان‌طور که از اظهارات «جوزپ بورل» مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپایی و برخی گزارش‌های منابع غربی که در روزهای قبل منتشر شده بود برمی‌آمد، تا این لحظه هیچ خبری درباره قرار گرفتن نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران در آنچه اروپایی‌ها فهرست تروریستی می‌خوانند، منتشر نشده است. ایران پیش‌تر هشدار داده بود در صورت هرگونه اقدام اتحادیه اروپایی علیه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، پاسخی متناسب به این اقدام خواهد داد. اظهارات بورل از سوی برخی ناظران عقب‌نشینی اتحادیه اروپایی دست‌کم در مقطع فعلی از قطعنامه نسنجیده و ضدایرانی پارلمان اروپا تلقی شده است که وزیر خارجه ایران آن را به شلیک به پای اروپا تشبیه کرده بود. اما هنوز اروپایی‌ها با سردمداری انگلیس، آلمان و فرانسه علیه ایران فعالیت می‌کنند. از سویی پیام‌های مذاکره از طرف آمریکا به ایران داده می‌شود و از طرف دیگر تحریم‌ها علیه تهران را تشدید می‌کنند. به نظر می‌رسد دور باطل اروپا مانند نعل وارونه عمل می‌کند و تنها برای نمایش و شوآف علیه ایران است. روز گذشته هم وزیر امور خارجه ایران دوباره به این موضوع واکنش نشان داد. وی با بیان اینکه شاهد طرح قطعنامه‌ای غیرالزام‌آور در پارلمان اروپا هستیم، گفت: از حدود ۲ ماه پیش همزمان با تحریکات خارجی و دامن زدن به اغتشاشات در داخل ایران توسط مداخله‌گران و سوءاستفاده مداخله‌گران خارجی از عواطف مردم در فوت یک دختر ایرانی، موضوع قرار دادن سپاه پاسداران در لیست به اصصلاح تروریستی اتحادیه اروپایی مطرح شد. در گفت‌وگو با بورل، مقامات کشورهای اروپایی و رایزنی‌های یکایک سفرای ما در اروپا و سازمان ملل به اتحادیه اروپایی هشدار جدی داده شد اگر درباره نهاد مهم حاکمیتی ایران که نقش مهمی در سال‌های گذشته بویژه در حوزه مبارزه با تروریسم و داعش در منطقه داشته است و این نقش همچنان ادامه دارد، بخواهند اقدامی انجام دهند پاسخ ایران قوی، موثر و متقابل خواهد بود. وزیر خارجه بیان کرد: مجموعه تلاش‌های دیپلماتیک به این منجر شد که در حوزه اروپا در پایین‌ترین سطح در پارلمان اروپایی احساسات تند و اظهارات شتاب‌زده برخی نمایندگان پارلمان را شاهد باشیم؛ قطعنامه‌ای که از منطق و چارچوب‌های حقوق بین‌الملل و منشور ملل متحد قویا فاصله دارد. امیرعبداللهیان افزود: به‌رغم اینکه آقای بورل تصریح می‌کند در اتحادیه اروپایی ایده‌ای برای قرار دادن سپاه پاسداران در لیست به اصطلاح تروریستی اروپا وجود ندارد ولی دیروز در جلسه غیرعلنی مجلس شورای اسلامی شاهد بودم فضای مجلس بسیار ملتهب است و‌ آنها به سمت تصمیماتی قوی و بازدارنده حرکت می‌‌کنند. 

* در قبال هرگونه تصمیم دیگر اتحادیه اروپایی پاسخ متقابل و موثر داده خواهد شد

وی تأکید کرد: جمهوری اسلامی ایران همه طرف‌های اروپایی را دعوت می‌کند از اظهارات احساسی و رفتار به دور از عقلانیت فاصله بگیرند. به آقای بورل در آخرین تماسم در هفته گذشته تأکید کردم امیدوارم در عرصه دیپلماسی و سیاست خارجی برخی از کشورهای اروپایی عقلانیت حاکم شود و سیاست خارجی در ۲ طرف اتحادیه اروپایی و اروپا مجبور به پرداخت هزینه‌های سنگین‌تر نشود. آنچه امروز در اظهارات آقای بورل شاهد بودیم حاکی از این است که اتحادیه اروپایی به سمت گام‌های پرهزینه حرکت نکند. به اتحادیه اروپایی اعلام کردیم صرف‌نظر از مداخلات برخی کشورهای اروپایی و غربی و دمیدن‌شان بر اغتشاشات و تشویق آشوبگران در ایران، جمهوری اسلامی ایران مذاکره، گفت‌وگو و تعامل سازنده اتحادیه اروپایی و ایران را بهترین گزینه می‌داند ولی در قبال هرگونه تصمیم دیگر اتحادیه اروپایی پاسخ متقابل و موثر داده خواهد شد.

حضور ناخوانده و غیرمتعارف مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در جلسه کاری وزرای خارجه اتحادیه اروپایی در واقع تاکیدی بر این گزاره است که بروکسل در جلسه روز گذشته خود، نقشه وین را روی میز گذاشته است؛ چه اینکه پارلمان اروپا حتی در همان مصوبه پرهزینه اما غیرالزام‌آور خود در اضافه کردن سپاه به سازمان‌های تروریستی، به بند تعلیق برجام که خواستار خاتمه دادن به مذاکرات هسته‌ای ایران و 1+4 می‌شد، رای نداد.

از طرف دیگر با تهدید ضمنی روز یکشنبه تهران درباره احتمال تصمیماتی درباره ادامه عضویت ایران در معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای ((NPT و پاسخ متقابل به اقدام آشکارا خصومت‌آمیز اروپایی‌ها، وزیر خارجه اتریش که کشورش میزبان مذاکرات هسته‌ای است، رافائل گروسی را به جلسه روز گذشته شورای وزیران اروپا دعوت ‌کرد و به احتمال زیاد بخش زیادی از این «صبحانه کاری» غیررسمی مدیرکل با وزرای اروپایی درباره برنامه هسته‌ای ایران و بررسی تبعات منفی اقدام اروپایی‌ها علیه سپاه پاسداران بر روند مذاکرات و گفت‌وگوهای فنی ایران و آژانس گذشته است، بویژه اینکه آژانس در همین مدت اخیر هم از نظر بازرسی از تاسیسات ایرانی در مضیقه بوده و چشمانش بینایی سابق را ندارد.

با همه اینها، تهران از ابتدا بازی غرب را خوانده بود. تمام اقدامات اروپایی‌ها در بازه 3 ماهه گذشته برای اهرم‌سازی در برابر تهران و کسب امتیاز بیشتر در میز مذاکراتی است که شاید در آینده چیده شود.