گروه اقتصادی: از امروز برای اولین بار عرضه ارز تا سقف ۵۰0۰ یورو یا معادل آن از صرافی‌ها آغاز خواهد شد. از سوی دیگر، بانک مرکزی برنامه ویژه‌ای برای مصارف واقعی ارز دارد که تا پیش از این از بازار آزاد تامین می‌شد. بر همین اساس از امروز سامانه‌ای با مصارف سی‌و‌هشتگانه تحت عنوان «ناخدا» فعالیت خود را آغاز خواهد کرد. بدین ترتیب بانک مرکزی می‌خواهد از عمق بازار غیررسمی بکاهد و تاثیرگذاری قیمت این بازار را روی اقتصاد کشور کاهش دهد.

* مشمولان ارز سامانه «ناخدا» چه کسانی هستند؟

سامانه «ناخدا» یا همان سامانه‌ نظام مدیریت خدمات ارز ایران از امروز در دسترس قرار گرفته و قرار است ارز خدماتی و غیربازرگانی را که مصارف سی‌وهشتگانه‌ای دارد، تامین کند.

در کنار بازار مبادله ارز و کالا، سامانه نظام مدیریت خدمات ارز ایران با نام اختصاری «ناخدا» از امروز آغاز به کار خواهد کرد تا به غیر از عرضه اسکناس، نیازهای ارزی غیربازرگانی هم که مصارف سی‌وهشتگانه‌ای دارد، تامین شود.

در سامانه «ناخدا» نیازهای ارزی خدماتی و غیربازرگانی که ۳۸ مصداق برای آن در بانک مرکزی تعریف شده است، تامین خواهد شد. محل تامین این ارز، بازار مبادله ارز و طلا خواهد بود و قیمت آن نیز بر مبنای نرخ بازار متشکل ارزی است.

ارز درمانی، ارز ماموریت، امور دانشجویی، فرصت مطالعاتی اعضای هیات علمی و فرصت تحقیقاتی دانشجویان و هزینه‌های درمانی اعضای هیات علمی، حق عضویت و حق ثبت‌نام در سازمان‌ها و مجامع بین‌المللی و محافل علمی و هزینه چاپ مقالات علمی در خارج از کشور، هزینه شرکت در نمایشگاه‌های خارج از کشور، حق‌الوکاله در رابطه با دعاوی خارجی، اصل و سود سرمایه‌گذاری خارجی، هزینه فدراسیون‌های ورزشی و کمیته‌های متولی ورزشی، هزینه دفاتر خارج از کشور، هزینه اجاره و اشتراک شبکه‌های اطلاعاتی (اینترنت، رویترز و...)، هزینه برگزاری همایش‌های بین‌المللی، هزینه انجام آزمایش‌های علمی و فنی، انتشار آگهی در خارج از کشور و دریافت گواهی‌های بین‌المللی (استاندارد، کیفیت و...)، هزینه خرید امتیاز پخش فیلم و دریافت‌های ماهواره‌ای و ارتباطی، هزینه‌های شرکت‌های بیمه ایرانی، هزینه اعزام زائران به عمره مفرده و عتبات عالیات (عراق)، هزینه ثبت‌نام جهت شرکت در آزمون‌های بین‌المللی از جمله TOEFL، GRE، IELTS و... که توسط سازمان سنجش آموزش کشور در داخل کشور برگزار می‌شود، بخشی از مصارف خدماتی ارز است.

از دیگر مصارف غیربازرگانی یا خدماتی ارز که در مجموعه مقررات ارزی بانک مرکزی به آن اشاره شده، ارز مسافرتی، هزینه‌های شرکت هواپیمایی ایرانی اعم از دولتی و غیردولتی، حق بیمه هواپیما و کشتی، حق بیمه هواپیما و کشتی، حق بیمه هواپیما و کشتی، درآمدهای ریالی شرکت‌های هواپیمایی خارجی، درآمدهای ریالی شرکت‌های هواپیمایی خارجی، درآمدهای ریالی شرکت‌های هواپیمایی خارجی، هزینه شرکت در دوره‌های آموزشی و پژوهشی خارج از کشور و دوره‌های آموزشی داخل کشور، هزینه ثبت‌نام شرکت در امتحانات علمی و تخصصی داخل و خارج از کشور، حمل جنازه، حق استفاده از واگن‌ها، مطالبات راه‌آهن سایر کشورها، تنخواه بازرسی و پرداخت ضروری ناشی از قراردادهای چندجانبه، تبدیل موجودی حساب‌های ریالی افراد غیرمقیم در داخل کشور، هزینه‌های دفاتر نمایندگی خارجی در ایران، خدمات کنسولی سفارتخانه‌های خارجی داخل کشور و نمایندگی‌های دیپلماتیک مقیم ایران، هزینه شرکت‌های خدمات مسافرتی و گردشگری،  تبدیل دارایی‌های ریالی مأموران نمایندگی‌های خارجی سفارتخانه‌ها و کنسولگری‌های کشورهای خارجی، هزینه صندوق ضمانت صادرات ایران، هزینه‌های حمل، ترانزیت و توزیع محموله‌های پستی بین‌المللی، تبدیل مجدد ریال‌های اضافی اتباع خارجی به ارز و ترتیبات نحوه تأمین ارز بابت مصارف ارزی خدماتی مرتبط با تسهیلات ارزی است. البته هر کدام از این مصارف برای تامین باید شرایطی داشته باشد و به تاییدیه‌ها و وثایقی نیاز دارد.

* قیمت و شرایط استفاده از سهمیه ارز ۵۰۰۰ یورویی

از امروز (چهارم بهمن) مردم می‌توانند تا سقف ۵۰۰۰ یورو یا معادل آن از صرافی‌ها ارز به نرخ بازار متشکل ارزی بخرند. این سهمیه که سالانه یک بار است، به متقاضیانی که از سهمیه ۲۰۰۰ دلاری امسال خود استفاده کرده‌اند، تعلق نمی‌گیرد. 

بر اساس بخشنامه جدید بانک مرکزی درباره خرید و فروش ارز که به صرافی‌ها ابلاغ شده و همچنین اظهارات یکشنبه شب رئیس کل بانک مرکزی، از امروز صرافی‌ها می‌توانند تا سقف ۱۰ هزار یورو یا معادل آن از اشخاص حقیقی و حقوقی ارز بخرند. البته این معامله پس از احراز هویت مشتری و با ثبت در سامانه سنا قابل انجام است. 

در این میان صرافی‌ها می‌توانند تا سقف ۵۰۰۰ یورو یا معادل آن ارز به اشخاص حقیقی (اشخاص ایرانی بالای ۱۸ سال) و حقوقی مقیم ایران بفروشند. 

بر اساس این بخشنامه و گفته‌های رئیس کل بانک مرکزی، سقف تعیین شده برای خرید ارز توسط صرافی‌ها ۳۰ هزار یورو در روز است و اگر صرافی‌ای بالاتر از این سقف را خریداری کند، حداکثر تا پایان روز کاری بعد از آن باید مازاد آن را بفروشد.  از سوی دیگر اشخاصی که در سال جاری از سهمیه خرید ۲۰۰۰ دلاری (یا معادل آن) از صرافی‌ها استفاده کرده‌اند، فعلا نمی‌توانند بر اساس بخشنامه جدید از سهمیه ۵۰۰۰ یورویی استفاده کنند. 

گفتنی است قیمت فروش ۵۰۰۰ یورو ارز در صرافی‌ها بر مبنای نرخ سامانه بازار متشکل ارزی خواهد بود که روش کشف قیمت آن در بازار در قالب ثبت سفارش دفتری با قیمت‌های متفاوت خواهد بود.

***