گروه سیاست خارجی: مواضع جدید نماینده ویژه آمریکا در امور ایران درباره دنبال نکردن پروژه تغییر حکومت در ایران و همچنین باز گذاشتن درهای دیپلماسی به روی توافق هسته‌ای، نشان از تغییر معادلات و سنگینی کفه ایران در موازنه تحولات دارد.

مواضع دیپلماتیک آمریکایی‌ها مبنی بر نداشتن قصدی در تغییر حکومت، اگرچه موضع جدیدی نیست و چندین بار تکرار شده اما تفاوت موضع اخیر با دفعه‌های قبل در این است که در برهه کنونی، تهران ابزارهای لازم را برای پاسخ به تحریکات آمریکایی‌ها دارد و مهم‌تر از آن، اراده پاسخ به تحرکات ضدایرانی واشنگتن را هم دارد. در واقع آمریکا تمام تلاش خود را کرد تا با پیوند زدن ناآرامی‌های اخیر ایران با ادعای غربی‌ها نسبت به استفاده از پهپادهای ایرانی در جنگ اوکراین، مساله ایران را در سطح نظام جهانی منعکس کند و به همین دلیل از پاسخ تهران در سطح بین‌المللی هراسان است. واشنگتن بخوبی می‌داند ایران از چند سال گذشته با افزایش برخی مولفه‌های قدرتش، خواهان بازتعریف نقش خود در نظام بین‌الملل است.

ایالات‌متحده ناظر به تحولات چند ماه گذشته ایران و انتقال رهبری آشوب‌ها در ایران به خارج از مرزها شاید از همان ابتدا هم می‌دانست اپوزیسیون خارج‌نشین توان براندازی ندارد اما از این فرصت استفاده کرد  و از کارزار فشار دیپلماتیک و رای پارلمان اروپا در قرار دادن سپاه پاسداران در فهرست گروه‌های تروریستی گرفته تا تحریم و معرفی برخی عناصر ایرانی خارج‌نشین در سازمان‌های بین‌المللی و حمایت از آنها، همگی را به عنوان پکیجی برای تکمیل یک بسته فشار به ایران و تبدیل آن به یک امتیاز نقد در مسیر هسته‌ای ‌دید.

از همین رو است که با ته کشیدن پروژه آشوب در ایران،- همچنان که «وطن امروز» در گزارش روز دوشنبه خود با عنوان «واسطه‌های آمریکا در تهران» نوشت- دولت جو بایدن بر خلاف مواضع رسانه‌ای خود درباره خروج توافق هسته‌ای از سبد دیپلماسی کاخ سفید حداقل در کوتاه‌مدت، بار دیگر با واسطه کردن قطر که در کنار عمان کانال‌های دائم ارسال پیام بین واشنگتن و تهران هستند، پیام یا پیام‌هایی را به تهران ارسال کرد تا جدیت خود در حفظ کانال‌های ارتباطی با تهران را نشان دهد و همچنین به مقامات ایرانی این سیگنال را بفرستد که مذاکرات و توافق را فراموش نکرده است. سفر وزیر خارجه قطر به تهران و رساندن پیام جدید آمریکایی‌ها، ارتباط تنگاتنگی با سفر چند روز آینده مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران خواهد داشت، چرا‌که رافائل گروسی هم احتمالا از طرف ایالات‌متحده پیام‌هایی خواهد داشت؛ چه اینکه گروسی در پارلمان اروپا خطاب به نمایندگان اروپایی گفت جو بایدن به دنبال توافق با ایران است. مدیرکل آژانس البته با اشاره به میزان انباشت ذخایر اورانیوم ایران که به قابلیت ساخت چندین سلاح هسته‌ای رسیده است و همچنین کاهش دسترسی بازرسان آژانس که از آن به عنوان نابینایی چشمانش یاد کرد، به وزرای خارجه اتحادیه اروپایی تلویحا هشدار داد نباید بیش از این سطح تنش با تهران را بالا ببرند.

* ماله مالی بر ادعای براندازی بایدن

رابرت مالی، نماینده وزارت خارجه آمریکا در امور ایران در مصاحبه با سرویس جهانی «بی‌بی‌سی» گفت واشنگتن به دنبال تغییر حکومت ایران نیست.

مالی در این مصاحبه در پاسخ به سوال مجری برنامه که پرسید آیا اعتراف می‌کند تلاش‌های دیپلماتیک با ایران برای بازگشت به برجام شکست خورده است، گفت: «دیپلماسی هیچ‌گاه به پایان نمی‌رسد».

وی در ادامه گفت: ««ما همزمان با گام‌های مختلف علیه ایران اعم از تحریم، فشار، مقابله با اقدامات‌شان در منطقه و بسیج جامعه بین‌الملل [علیه آنها] با آنها مذاکرات غیرمستقیم داشتیم».

رابرت مالی در ادامه این مصاحبه تصریح کرد چنانچه مسیر دیپلماسی با ایران شکست بخورد همان‌طور که «جو بایدن»، رئیس‌جمهور آمریکا گفته «همه گزینه‌ها روی میز است». رابرت مالی گفت یکی از این گزینه‌ها، گزینه نظامی است، اگرچه بایدن گفته از این گزینه به عنوان «آخرین راه چاره» استفاده خواهد شد.

رابرت مالی در این مصاحبه در پاسخ به سوال مجری برنامه مبنی بر اینکه آیا هیچ روشی در تقابل با ایران کارساز نبوده، گفت: «یک چیز در گذشته کارساز بوده؛ فشار به علاوه تلاش واقعی و چندجانبه دیپلماتیک. این را نفی نمی‌کنم که این روش ممکن است دوباره هم کارساز باشد».

رابرت مالی درباره اظهارات جو بایدن که چند وقت پیش گفته بود برجام مرده است، گفت: «او هیچ وقت نگفت دیپلماسی مرده است، هرگز نگفت احتمال تفاهم با ایران مرده است. در واقع ما دقیقا عکس این را گفته‌ایم. ما می‌توانیم با کلمات بر سر اینکه چه چیز مرده یا نه بازی کنیم. این وظیفه من نیست. من توسط رئیس‌جمهور مأمور شده‌ام در جست‌وجوی راهکاری دیپلماتیک باشم و این کاری است که دارم انجام می‌دهم».

رابرت مالی درباره احتمال توسل به گزینه نظامی گفت: «این نخستین گزینه ما نیست. شما مثل من می‌دانید این گزینه‌ای بسیار دشوار و خطرناک است. او فقط در صورتی که لازم باشد از این گزینه استفاده خواهد کرد». رابرت مالی درباره رژیم صهیونیستی هم گفت: «اسرائیل منافع خودش و برداشت خودش را از ایران دارد. ما همیشه با یکدیگر بر سر تاکتیک‌ها توافق نداشته‌ایم، اگرچه درباره هدف هم‌نظریم».

این مقام آمریکایی در بخش دیگری از مصاحبه، ادعای مجری برنامه را که گفت آمریکا به اندازه لازم به «اعتراضات در داخل ایران» کمک نکرده رد کرد اما  با برشمردن اقدامات کاخ سفید از جمله اعمال تحریم علیه ایران گفت آمریکا به دنبال تغییر حکومت ایران نیست. او گفت: «ما در کار تغییر رژیم نیستیم و فکر می‌کنم به اندازه کافی تجربه غم‌انگیز در زمینه مهندسی کردن تغییر رژیم بویژه در خاورمیانه را داشته‌ایم. این وظیفه ما نیست. وظیفه ما ایستادن در کنار مردم ایران و انجام دادن کارهایی از جمله تحریم‌، بسیج جامعه بین‌المللی، قرار دادن ایران در کانون توجه و اطمینان از شنیده شدن صدای ایرانی‌هاست».

* هشدار ایران به آمریکا درباره وقوع جنگ تمام‌عیار

در شرایطی که گمانه‌زنی رسانه‌های غربی درباره عوامل حمله ناموفق اخیر به تاسیسات وزارت دفاع ایران در اصفهان ادامه دارد، یک رسانه آمریکایی از هشدار دفتر نمایندگی دائم ایران در سازمان ملل درباره هرگونه اقدام نظامی آمریکا علیه ایران خبر داد. نیوزویک نوشت: «به دنبال حمله پهپادی به حداقل یک کارخانه دفاعی در شهر مرکزی اصفهان، مقامات ایرانی به نیوزویک گفتند هر گزینه نظامی که توسط ایالات متحده علیه جمهوری اسلامی دنبال شود، منجر به درگیری همه‌جانبه با پیامدهای سراسری در منطقه خواهد شد».

در گزارش این رسانه آمریکایی آمده است: «در حالی که ارتش ایالات متحده هرگونه نقش داشتن در این حمله را رد کرده است، برخی مقامات آمریکایی ناشناس در گفت‌و‌گو با رسانه‌هایی از قبیل وال‌استریت ژورنال و نیویورک‌تایمز، اسرائیل را مقصر این حمله خواندند اما (تل‌آویو) نه این موضوع را پذیرفته و نه مداخله در آن را تکذیب کرده است. هیچ بازیگر دیگری مسؤولیت حمله را نپذیرفته است». طبق گزارش نیوزویک، مقام‌های ایران در مصاحبه با این رسانه هشدار داده‌اند که هرگونه اقدام نظامی ایالات متحده باعث تشدید تنش بین این دو قدرت خواهد شد. به نوشته این رسانه آمریکایی، دفتر نمایندگی دائم ایران در سازمان ملل به نیوزویک گفت: «از نظر ایران، توسل به گزینه نظامی در هر سطحی به معنای ورود ایالات متحده به جنگ است».

به گزارش این رسانه آمریکایی، دفتر نمایندگی ایران در سازمان ملل همچنین اعلام کرد: «در حال حاضر ایران چنین احتمالی را ضعیف می‌داند». دفتر نمایندگی ایران در سازمان ملل هشدار داد: «اگر ایالات متحده اشتباه محاسباتی کند و جنگی را آغاز کند، پیامدهای این درگیری برای منطقه و جهان» برعهده خود واشنگتن خواهد بود. بنا بر اعلام دفتر نمایندگی ایران در سازمان ملل، «هیچ شکی وجود ندارد که ایران از توانمندی برای دفاع از امنیت و منافع خود برخوردار است».

نیوزویک در ادامه به سراغ مقام‌های وزارت دفاع آمریکا (پنتاگون) رفت و نظر آنها را درباره تنش‌های اخیر جویا شد. یک سخنگوی پنتاگون درباره حمله ناموفق به تاسیسات وزارت دفاع ایران در اصفهان به نیوزویک گفت: «ما گزارش‌های خبری را دیده‌ایم اما می‌توانیم تایید کنیم هیچ نیروی نظامی ایالات متحده حملات یا عملیاتی در داخل ایران انجام نداده است». سخنگوی وزارت دفاع آمریکا افزود: «ما به رصد اوضاع ادامه می‌دهیم اما توضیحات و حرف بیشتری برای ارائه نداریم». نیوزویک سراغ مقام‌های وزارت جنگ رژیم صهیونیستی هم رفت و از آنها درباره حمله ناکام اخیر به تاسیسات وزارت دفاع ایران در اصفهان سوال کرد. مقامات رژیم صهیونیستی به درخواست نیوزویک برای مصاحبه جواب مثبت ندادند.

* احتمال تغییر راهبرد ایران در قبال جنگ اوکراین

در همین حال رسانه نزدیک به شورای عالی امنیت ملی درباره اظهارات مشاور رئیس‌جمهور اوکراین درباره حمله به یک کارخانه دفاعی ایران نوشت: «تاکید اوکراین بر تهدید امنیت ملی ایران می‌تواند زمینه‌ساز بررسی تغییر مواضع جمهوری اسلامی ایران در قبال جنگ اوکراین باشد». یک مقام مطلع در گفت‌وگو با «نورنیوز» گفت: در صورتی که اظهارات خصومت‌آمیز «میخایلو پودولیاک» مشاور رئیس‌جمهور اوکراین علیه ایران از سوی مقامات رسمی این کشور اصلاح نشود، می‌تواند واکنش‌های متفاوتی را از سوی جمهوری اسلامی ایران به‌ دنبال داشته باشد. او با اشاره به موضع اصولی ایران در قبال جنگ اوکراین و تاکید چندباره بر ضرورت توقف درگیری نظامی و حل منازعه از طریق گفت‌وگو اظهار داشت: در حالی که دولت اوکراین با تحریک شرکای غربی خود بر اساس گزاره‌ای دروغ، ایران را متهم به پشتیبانی تسلیحاتی از روسیه در جریان جنگ اوکراین کرده، هنوز نتوانسته هیچ‌گونه مستندی برای اثبات ادعای خود ارائه کند. این مقام مطلع با اشاره به پیگیری‌های مکرر ایران برای برگزاری جلسه مشترک با طرف اوکراینی به منظور بررسی مستندات مربوط به ادعاهای طرح شده از سوی این کشور گفت: در آخرین جلسه مشترکی که میان کارشناسان سیاسی و نظامی ۲ کشور در قطر برگزار شد، هیچ‌گونه مستندی از سوی طرف اوکراینی برای اثبات ادعای پشتیبانی تسلیحاتی ایران از روسیه ارائه نشد و قرار شد مستندات در جلسات بعد ارائه شود!

این مقام مطلع پذیرش تلویحی دست داشتن اوکراین در حمله چند ریزپرنده به مجتمع کارگاهی وزارت دفاع در اصفهان از سوی مشاور زلنسکی را اعترافی مسؤولیت‌آور دانست و تاکید کرد: تاکید اوکراین بر تهدید امنیت ملی ایران می‌تواند زمینه‌ساز بررسی تغییر مواضع جمهوری اسلامی ایران در قبال جنگ اوکراین و اتخاذ رویکردی جدید و متناسب با رفتار دولت کی‌یف باشد. در همین حال، اولگ نیکولنکو، سخنگوی وزارت خارجه اوکراین درباره علت انفجار در تأسیسات دفاعی ایران در اصفهان گفت: «من در این مورد اطلاعی ندارم». این در حالی است که میخائیل پودولیاک، مشاور رئیس‌جمهور اوکراین در توئیتی نوشته بود حمله به تأسیسات دفاعی ایران در اصفهان با جنگ در اوکراین مرتبط است.

* مقام اوکراینی: توان مقابله با موشک‌های ایران را نداریم

یک مقام اوکراینی با ادعای اینکه روسیه همچنان به دنبال دریافت موشک و پهپادهای ایران است، گفت: ما توان مقابله با موشک‌های بالستیک ایران را نداریم. به گزارش سی‌ان‌ان، یوری اینات، سخنگوی نیروی هوایی ارتش اوکراین در یک نطق تلویزیونی مدعی شد روسیه به دنبال دست یافتن به موشک‌های بالستیک و پهپادهای ایران است. وی در ادعاهای خود گفت: روسیه کماکان هم مایل است پهپادها و موشک‌های فاتح و ذوالفقار از ایران دریافت کند. اینها موشک‌های بالستیک هستند و ما ابزار شکست آنها را در اختیار نداریم. مقامات غربی و بویژه اوکراینی‌ها با هدف سرپوش گذاشتن بر ناکامی‌های‌شان در جریان جنگ با روسیه ادعا می‌کنند مسکو از ایران پهپاد دریافت کرده و از آنها برای حمله به غیرنظامیان و زیربناهای اوکراین استفاده می‌کند.