کد خبر: 259764تاریخ: 1401/11/16 00:00
نگاهی به فیلم «سرهنگ ثریا» ساخته لیلی عاج که از دریچه‌ای جدید گروهک نفاق را معرفی می‌کند
منافقین، سارقان ذهن
گروه فرهنگ و هنر: فیلم سینمایی «سرهنگ ثریا» به کارگردانی لیلی عاج در نخستین روز چهل‌ویکمین جشنواره فیلم فجر در سینماهای مردمی به نمایش درآمد. این اثر روایتی تکان‌دهنده از خباثت گروهک تروریست منافقین است.
ماهیت گروهک منافقین (مجاهدین خلق) خیلی زود برای مردم ایران روشن شد. این گروهک به سرکردگی مسعود رجوی در سال‌های ابتدایی انقلاب، دشمنی آشکار خود را به‌واسطه ترورهای ناجوانمردانه علنی کرد و در طول هشت سال دفاع‌مقدس، همه توان خود را برای ضربه زدن به ملت ایران به کار بست.
صدام برای نیل به اهداف ضدایرانی‌اش، پذیرای این گروهک شد و در 80 کیلومتری مرز ایران و 85 کیلومتری بغداد در استان دیالی، زمینی به ابعاد 6 کیلومتر در 6 کیلومتر در اختیار آنها قرار داد که به پادگان اشرف مشهور است.
سال‌ها بعد، ایرانی‌ها برای نجات خانواده‌های خود، مقری کنار پادگان اشرف تاسیس کردند که آن را به نام «کمپ آزادی» می‌شناسیم. عاج در فیلم «سرهنگ ثریا» روایتی از زندگی این خانواده‌ها را به تصویر کشیده و در خلال آن به خباثت گروهک منافقین پرداخته است؛ خانواده‌هایی که به‌واسطه اعمال فرزندان‌شان نه در ایران مقبولیت دارند و نه حتی عراق که سال‌هاست به منافقین پناه داده برای آنها میزبان خوبی است؛ سازمانی غیرانسانی که با فجیع‌ترین روش‌‌ها سعی دارد به آرمان دروغین خود برسد و از هر جا و تحت هر شرایطی به فکر جذب نیرو است و فرقی هم نمی‌کند در اردوگاه‌های اسرای جنگی در عراق باشد یا در کمپ پناهجویان در یونان. این سازمان تروریستی مانند هر فرقه دیگری با شست‌وشوی مغزی اعضای خود، آنها را از خانواده‌های‌شان بیزار و کاری می‌کند که فرزند، مادرش را کنار گذارد.
لیلی عاج‌سراغ موضوع تلخ و حساسی رفته است اما با انتخاب بازیگران و کارگردانی خوب، توانسته تا حد زیادی موفق باشد. او در انتخاب لوکیشن مثل صحنه تئاتر دست خود را بسته و بیشتر بر المان‌های انسانی تمرکز کرده است. فضای خشک و غبارآلود بیابانی در فیلم به انتقال حس آن به مخاطب بسیار کمک می‌کند.
دوربین فیلم وارد پادگان اشرف نمی‌شود اما در نمایی نه‌چندان دور، مخاطب سلسله‌رفتار اعضای گروهک تروریست نفاق را می‌بیند. آنها در برابر تقاضای خانواده‌های‌شان برای انجام یک دیدار ساده و معمولی متوسل به رفتارهای غیرانسانی می‌شوند، مثلا بر صورت خانواده خودشان سنگ می‌زنند و آنها را «مزدور» می‌دانند!
در فیلم موارد دیگری که مبین شست‌وشوی مغزی اعضای گروهک منافقین است هم به نمایش درمی‌آید که هر کدام آنها واجد تامل برای مخاطب هستند. مخاطب پس از تماشای فیلم با سوالات متعددی مواجه می‌شود؛ از جمله اینکه چطور یک انسان می‌تواند همه وجود خود را در اختیار دیگری قرار دهد؟ منافقین چگونه روح یک آدم را تسخیر می‌کنند؟ چه می‌شود که یک نفر حاضر است تا پایان عمر در حصار بماند و حتی اجازه دهد نام جدیدش را اعضای اصلی منافقین برایش تعیین کنند؟
در علم روان‌شناسی گفته می‌شود وقتی می‌خواهی یک نفر را رام و اسیر خود کنی، ابتدا باید هویت او را بگیری. این کاری است که گروهک‌های ضاله مثل منافقین و داعش انجام می‌دهند. هر چند تیر آنها بارها به سنگ خورده اما تلاش‌شان بی‌نتیجه هم نبوده است.
وقتی یک انسان فاقد هویت شد، چون موم در دست است و حتی به آدم‌های بالادستی این اجازه را می‌دهد که همسرش را انتخاب کنند! در فیلم «سرهنگ ثریا» این موارد در قالب یک داستان همراهی‌برانگیز دراماتیزه شده و تازه‌ترین تلاش سینمای ایران برای افشای واقعیت منافقین است.
فیلم را می‌توان از نظر فنی نقد کرد و مثل هر اثر دیگری ضعف‌ها و قوت‌هایش را برشمرد. با این حال آنچه «سرهنگ ثریا» را واجد اهمیت می‌کند، روایت یک ماجرای واقعی است که سینمای ایران تاکنون سراغش نرفته بود. احتمالا نام «کمپ آزادی» برای دسته‌ای از مخاطبان ناآشناست که فیلم ضمن شرح گوشه‌ای از اتفاقات کمپ، واقعیت گروهک منافقین را برایمان بار دیگر یادآوری می‌کند. این گروهک همواره مورد غضب قاطبه مردم ایران بوده است اما مریم رجوی خیال خام در سر می‌پروراند و اعضای آن با رویای حاکمیت ایران روز را شب می‌کنند.
به این توهم در فیلم «سرهنگ ثریا» نیز اشاره می‌شود و نشان می‌دهد منافقین در کمپ جدید خود که در منطقه‌ای بین پایتخت آلبانی (تیرانا) و شهر ساحلی دورس واقع شده است، از ابزاری به نام فضای مجازی دنبال تحقق هدف خود هستند!
«سرهنگ ثریا» محصول سازمان هنری- رسانه‌ای اوج است و نخستین تجربه کارگردانی لیلی عاج در سینما محسوب می‌شود. ژاله صامتی، وحید آقاپور، حمیدرضا محمدی و دیبا زاهدی از جمله بازیگران فیلم هستند.
******
اخبار داغ جشنواره
مهدی فخیم‌زاده:
جشنواره فیلم فجر خاموش نمی‌شود
مهدی فخیم‌زاده، بازیگر سینما و تلویزیون، در دومین روز چهل‌ویکمین دوره جشنواره فیلم فجر در پردیس ملت حضور پیدا کرد و از اهمیت این جشنواره و تداوم آن گفت. به گزارش «وطن‌امروز»، فخیم‌زاده در حاشیه این حضور، درباره برگزاری این رویداد بزرگ فرهنگی گفت: جشنواره فیلم فجر چراغ نفتی نیست که به این راحتی و با یک فوت خاموش شود. سال‌هاست این فستیوال برپاست.
وی افزود: جشنواره فجر با رفتار چند نفر خاموش نمی‌شود. شاید کمی درجه حرارتش کم شود اما خاموش شدنی در کار نیست. ۴۱ دوره برگزاری این رویداد بزرگ فرهنگی یعنی اینکه فجر سابقه عمر انقلاب را پیدا کرده است.
این کارگردان و بازیگر سینما و تلویزیون در ادامه از کمبود تولید فیلم‌های پلیسی گفت و تصریح کرد: ژانر پلیسی همیشه مورد علاقه مردم دنیا است. الان در شبکه اجتماعی هم ویدئوهای پلیسی دست به دست می‌شود و مخاطب زیادی دارد. از طرفی باید بستر ساخت این نوع فیلم‌ها فراهم شود.
***
رسول صدرعاملی:
کنایه به مدعیان زن، زندگی، آزادی
نشست پرسش و پاسخ فیلم «جنگل پرتقال» با تاخیر برگزار شد.
نشست پرسش و پاسخ فیلم «جنگل پرتقال» در روز دوم جشنواره فجر، عصر ۱۳ بهمن ابتدا با حضور تهیه‌کننده رسول صدرعاملی آغاز شد. آرمان خوانساریان در بخش پایانی نشست آمد و پاسخگوی سوالات شد. در ابتدای این نشست که با حضور تهیه‌کننده همراه بود، صدرعاملی درباره غیبت بازیگران فیلم در نشست پرسش و پاسخ فیلم گفت: از مولویان خبری ندارم ولی خانم سارا بهرامی شهرستان است.
صدرعاملی افزود: سال قبل درباره این فیلم صحبت شد و به نظرم جای آن روی پرده سینما خالی بود. وی درباره حقوق زنان که در فیلم به آن اشاره شده بود، گفت: نباید همدیگر را قضاوت کنیم. ذهن خود را محترم بشماریم و اسیر جو نشویم. وقتی یادداشتی درباره زن، زندگی، آزادی می‌نویسیم، حواس‌مان به خودمان باشد چون همه‌چیز اول از اصلاح خودمان شروع می‌شود.
صدرعاملی همچنین با اشاره به تغییر نسل‌ها تاکید کرد آینده سینمای ایران درخشان خواهد بود.
وی در ادامه به سختی‌های کار خودش در شروع فیلمسازی اشاره کرد و گفت: ۲۴ سال قبل با فیلم «من ترانه 15 سال دارم» توصیه‌هایی را مطرح کردم که هنوز هم برای امروز قابل استفاده هستند؛ فیلمی که امروز دیگر نمی‌توان آن را ساخت.
صدرعاملی بیان کرد: من قطعا فیلم «جنگل پرتقال» را در اکران شکست‌خورده نمی‌دانم و این فیلم از آن دست آثاری است که مخاطب باید خودش انتخاب کند.
وی که سخنگوی خانه سینما نیز هست، در بخشی دیگر با اشاره به پیگیری‌های هیات‌مدیره خانه سینما برای آزادی دستگیرشدگان سینما گفت: در آرزوی آزادی یکی دو نفر از زندانیان هستیم. اخیرا از طریق هیات مدیره خانه سینما جلسه‌ای با دادستانی داشتیم که خیلی لطف کردند و با کم کردن وثیقه‌ها خیلی‌ها را آزاد کردند.
صدرعاملی در بخشی دیگر اظهار کرد: کسی که بخواهد تحریم کند مردم هستند و نه من و فیلمساز. سازمان سینمایی باید فرصت فیلمسازی را فراهم کند.
وی درباره حمایت از نسل جوانی که مهجور مانده و اینکه آیا خودش از آنها حمایت می‌کند، گفت: من حتما سعی خواهم کرد به این فیلمسازها کمک کنم بویژه آنکه مهم‌ترین اتفاقی که در این چهل و چند سال رخ داده سینما بوده و باید تلاش کنیم این سینما به راه خود ادامه دهد.
***
مصطفی زمانی:
فیلم‌های مذهبی باورپذیر هستند
نشست خبری فیلم سینمایی «عطرآلود» به کارگردانی هادی مقدم‌دوست در پردیس سینمایی ملت برگزار شد و مصطفی زمانی، بازیگر این فیلم درباره تجربه متفاوت خود در این پروژه سخن گفت. وی در نشست خبری این فیلم گفت: تسلیت عرض می‌کنم به خاطر همه کسانی که در این چندماه از دست دادیم، حالا از هر سمت و جناحی چون جان انسان‌ها مهم است. برخی قوانین در ارشاد باید بازبینی شود چون فیلمنامه هوایی که می‌خوانیم دور از واقعیت شده است و معادلش را پیدا نمی‌کنیم. حرف زدن هم در قصه اینگونه است. دسترسی مردم به فیلم‌های جهان زیاد است و باورپذیری نقش‌هایی که بازی می‌کنیم در این فضا سخت است. در فرهنگ خودمان این فیلم‌ها باورپذیر است و من انرژی‌ام را روی این فیلم‌ها گذاشتم. وی درباره ارتباط شخصیت علی با شخصیت حقیقی‌اش گفت: من هنوز شخصیت حقیقی خودم را پیدا نکرده‌ام. در 20 سالگی بازی در یوسف را انجام دادم. از آن موقع می‌دانستم در جایی هستم که بازنده‌ام اما یاد گرفتن را دوست دارم، زیرا در دنیا یاد گرفتن همواره هست و چیزی هست اینکه دنبال آن هستم. اما در کل من گاهی شکل دیگری هستم که با علی تفاوت دارد.فیلمنامه‌هایی که الان می‌خوانیم قصه‌شان با واقعیت‌های جامعه همخوانی ندارد. در کشور ما فیلم‌های مذهبی باورپذیرتر است، چون به فرهنگ ما ربط دارد. من انتخابم را گذاشتم روی فیلم‌هایی که باورپذیر است.