ثمانه اکوان: سخنرانی سالانه بایدن در کنگره آمریکا که سه‌شنبه‌شب به وقت محلی برگزار شد، نمایشی آشکار از وضعیت جامعه سیاسی آمریکا و همچنین برنامه‌های این کشور در عرصه سیاست خارجی، بویژه در بحث چین بود. بایدن بارها در این سخنرانی «هو» شد و نمایندگان جمهوری‌خواه به دلیل گزارش او از وضعیت سیاسی و اقتصادی جامعه ایالات‌متحده، با صدای بلند او را «دروغگو» خطاب کردند. با این حال این مانع از این نشد که رئیس‌جمهور آمریکا با پیش کشیدن بحث بالن‌های چینی، دست به تهدید این کشور نزند و نشان ندهد از نظر دولت او، عرصه واقعی رویارویی و نبرد، نه در داخل کنگره و بین احزاب سیاسی ایالات‌متحده، بلکه در مقابله با چین است.

بایدن در این سخنرانی تاکید کرد: «من به همکاری با چین تا جایی که باعث توسعه منافع ایالات‌متحده بوده و منفعت جهانی به دنبال داشته باشد، پایبند و متعهدم اما اشتباه نکنید... اگر چین، حاکمیت ما را تهدید کند، ما از کشور خود دفاع خواهیم کرد». اشاره او در واقع به ورود بالن‌های تحقیقاتی چینی به آسمان ایالات‌متحده بود؛ مساله‌ای که این روزها بحرانی وسیع را برای دولت بایدن به وجود آورده و از آن به عنوان رسوایی امنیتی دولت او یاد می‌شود. 

بایدن اما در بخش ابتدایی صحبت‌هایش، در میان فریادهای اعتراض جمهوری‌خواهان و تشویق‌های دموکرات‌ها، از برنامه‌های خود برای اقتصاد آمریکا در یک سال آینده نیز پرده برداشت و از نقشه‌های میلیارد دلاری خود برای ارائه یارانه به مردم آمریکا گفت؛ مساله‌ای که باعث تشدید عصبانیت و تنش در بین نمایندگان جمهوری‌خواه و دموکرات شد. بایدن در همین باره گفت به خاطر سرمایه‌گذاری در آمریکا و سرمایه‌گذاری برای تقویت ایالات‌متحده، در بخش ابداعات و صنعت این کشور و سرمایه‌گذاری برای آینده آن، از هیچ کس عذرخواهی نمی‌کند. این در حالی بود که نمایندگان جمهوری‌خواه او را دروغگو خطاب کرده و با صدای بلند او را «هو» می‌کردند. 

بعد از انتخابات آبان‌ماه کنگره، نمایندگان جمهوری‌خواه کنترل مجلس نمایندگان را به دست گرفته‌اند و دموکرات‌ها همچنان کنترل سنا را در دست دارند. این تغییر در چینش نمایندگان دموکرات، فضا را به سمت قدرت گرفتن جمهوری‌خواهان برده و حالا بزرگ‌ترین نگرانی بایدن این است که چطور باید برنامه‌های اقتصادی خود را با توجه به مخالفت آنها در مجلس نمایندگان به پیش ببرد. او در همین رابطه جمهوری‌خواهان را متهم به «گروگان گرفتن اقتصاد آمریکا» کرد که اجازه نمی‌دهند هزینه زیادی در دولت شود و به دنبال حداقلی کردن سرمایه‌گذاری‌ها و هزینه‌های دولتی هستند. 

او با این حال به سمت انتقادات تندتر از جمهوری‌خواهان نیز رفت و بیان کرد آنها به دنبال کاهش شدید هزینه‌های دولت در بخش تامین اجتماعی و مراقبت‌های پزشکی برای افراد سالخورده هستند. گفتن همین حرف کافی بود تا نمایندگان جمهوریخواه بشدت نسبت به آن واکنش نشان داده و با فریادهای مکرر او را «دروغگو» خطاب کنند. نمایندگان دموکرات پس از این اتفاق دست به تشویق و دست زدن‌های طولانی‌مدت کردند تا بلکه فضا کمی آرام شود. بایدن باز هم ادامه داد: نه امروز، نه فردا، نه هیچ وقت دیگر، من اجازه نمی‌دهم آنها اخلالی در هزینه‌های تامین اجتماعی ایجاد کنند... کار آنها مشکلی برای ما ایجاد نمی‌کند». با این صحبت‌ها، جمهوری‌خواهان با شدت بیشتری به اعتراض به رئیس‌جمهور آمریکا پرداختند و سخنرانی بایدن پس از این اقدامات دچار اختلال شد و او نتوانست ادامه حرف‌هایش در این حوزه را بیان کند. 

این نوع تهاجم جدی بین ۲ حزب دموکرات و جمهوری‌خواه که برخی رسانه‌های آمریکا از جمله وب‌سایت هیل، وب‌سایت رسمی کنگره آمریکا و روزنامه فایننشال‌تایمز، آن را نبرد جدی بایدن با جمهوری‌خواهان خواندند، باعث شد توجهات دوباره به سمت انتخابات ۲۰۲۴ و احتمال کاندیداتوری دوباره بایدن در این انتخابات برود. برخی نمایندگان کنگره سخنرانی بایدن را نه سخنرانی یک رئیس‌جمهور، بلکه سخنرانی نامزد انتخاباتی دانستند که می‌داند چندان هم طرفدار ندارد و تنها می‌خواهد به حمله به رقیب مقابل بپردازد. برخی دیگر نیز بیان کردند دوقطبی و شکاف سیاسی موجود در جامعه آمریکا باعث می‌شود آمریکایی‌ها آرزو داشته باشند سخنرانی سالانه رئیس‌جمهور دیگر وجود نداشته باشد و ادامه پیدا نکند. 

سخنرانی روسای‌جمهور آمریکا که به صورت سالانه با عنوان «وضعیت اتحادیه» برگزار می‌شود، در واقع اشاره‌ای دارد به وضعیت سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ایالات‌متحده در داخل و خارج از این کشور و برنامه‌ای که دولت مستقر برای سال جاری میلادی در نظر دارد آن را اجرایی سازد. با این حال رسانه‌هایی مانند پولیتیکو، بر این عقیده‌اند به دلیل اینکه این سخنرانی چند وقت است باعث جدایی و شکاف در جامعه آمریکایی می‌شود و نمی‌تواند مروج وحدت و انسجام داخلی باشد، بهتر است در سال‌های بعد کلا لغو شد. این مساله نشان‌دهنده اوج درگیری‌ها و تنش‌ها بین ۲ حزب دموکرات و جمهوری‌خواه و نامزدهای انتخاباتی احتمالی‌شان در انتخابات ۲۰۲۴ است. از همین رو شبکه تلویزیونی فاکس‌نیوز، سخنرانی بایدن را قماری بزرگ برای آینده وی دانست و خاطرنشان کرد این سخنرانی، سخنرانی‌ای انتخاباتی برای مواجهه مستقیم و تند با جمهوری‌خواهان بود و بایدن نتوانست در کسوت یک رئیس‌جمهور، باعث ایجاد وحدت در بین نیروهای سیاسی آمریکا شود. 

در حوزه سیاست خارجی اما رئیس دولت ایالات‌متحده فرصت را مغتنم شمرد تا به مساله بالن‌های چینی بر فراز شهروندان آمریکایی بپردازد و از عملکرد خود در هدف قرار دادن یکی از این بالن‌ها دفاع کند. او با این حال به صورت مستقیم و مشخص، بیان کرد هدف اصلی در حوزه سیاست خارجی آمریکا، چین است؛ اگرچه اقداماتی در حوزه اوکراین نیز باید در سال پیش رو- به عنوان دومین سال آغاز جنگ اوکراین- انجام شود. به نظر می‌رسد بعد از مسائل مرتبط با سیاست داخلی، مهم‌ترین مساله‌ای که در سومین سال فعالیت بایدن در کسوت ریاست جمهوری به معضل و بحران اصلی برای او تبدیل می‌شود، میزان کمک‌های مالی آمریکا به اوکراین و نارضایتی مردم ایالات‌متحده از این کمک‌ها و همچنین نوع مقابله وی با تهدیدات چین است؛ تهدیداتی که در برخی موارد بیشتر تخیلی است تا واقعی.