گروه اقتصادی: 20 سند همکاری میان مقامات ایران و چین دیروز در حضور روسای جمهور ۲ کشور امضا شد. تفاهمات همکاری در زمینه مدیریت بحران، گردشگری، ارتباطات و فناوری اطلاعات، محیط‌زیست، تجارت بین‌المللی، مالکیت معنوی، کشاورزی، صادرات، بهداشت و درمان، رسانه، ورزش و میراث فرهنگی از جمله اسناد امضاشده میان مقامات جمهوری اسلامی ایران و چین است.

به گزارش «وطن امروز»، وزیر امور اقتصادی و دارایی از امضای نهایی قریب به ۲۰ تفاهمنامه اقتصادی از سوی مقامات عالی ۲ کشور در این سفر خبر داد. سیداحسان خاندوزی اظهار کرد: در سفرهای دوجانبه رئیس‌جمهور به کشورهای شریک تجاری ایران، سفر به پکن دومین سفر مهم دولت سیزدهم بعد از سفر سال گذشته رئیس‌جمهور به مسکو است که در ادامه سیاست توسعه روابط راهبردی با شرکای اقتصادی بزرگ آسیایی و منطقه‌ای انجام می‌شود. وزیر اقتصاد افزود: در این میان با توجه به نقش وزارت اقتصاد به ‌عنوان طرف ایرانی در کمیسیون مشترک اقتصادی ۲ کشور، تلاش‌هایی انجام دادیم تا بتوانیم آثار مثبت و برکات اقتصادی بیشتری را از سفر رئیس‌جمهور و هیات همراه ایشان به پکن نصیب اقتصاد ایران کنیم. وزیر اقتصاد گفت: زمینه نهایی شدن نزدیک به 20 تفاهم عملیاتی برای اجرایی شدن سند همکاری 25 ساله ایران و چین در رفت‌وآمدهای بین هیات‌های ۲ کشور فراهم شد. وی با اشاره به تعریف پروژه‌های مشترک سرمایه‌گذاری ایران و چین ابراز کرد: با توجه به اینکه چین از بزرگ‌ترین خریداران نفت ایران است و کشورمان می‌تواند منابع ارزی قابل‌توجهی از صادرات به دست آورد، این تعاملات فرصت مناسبی است که از ظرفیت فناوری و تکنولوژی چینی در پروژه‌های اولویت‌دار استفاده کنیم که فهرست پروژه‌ها در این مورد نهایی شده است. رئیس کمیسیون مشترک ایران و چین همچنین گفت: در حوزه مناسبات بانکی و تعاملات ارزی و رفع برخی مشکلات گمرکی بین ۲ کشور توافقات انجام شده است و امیدواریم با تایید آنها در این سفر توسط مقامات عالی کشور شاهد تسریع و تسهیل مراودات باشیم.  در سفر رئیس‌جمهور به چین قرار است توافقاتی در زمینه حمل‌و‌نقل بویژه حمل‌و‌نقل ریلی با ارزش 12 میلیارد دلار منعقد شود که شامل پروژه‌هایی نظیر برقی‌کردن قطار سریع‌السیر تهران - مشهد و سرمایه‌گذاری در شهر فرودگاهی امام خمینی(ره) است. سرمایه‌گذاری در بخش خودروسازی کشورمان، همچنین سرمایه‌گذاری و انجام توافقات در حوزه کشاورزی از دیگر محو‌رهای تفاهمنامه‌های ایران و چین است.

* ظرفیت تجارت ۶۰ میلیارد دلار است

اگرچه تجارت ایران و چین رقم ۵۰ میلیارد دلار را نیز در گذشته تجربه کرده است اما در سال‌های اخیر این رقم به محدوده ۲۰ میلیارد دلار کاهش یافته که نیاز است تدابیری برای دستیابی به ارقامی بالاتر اندیشیده شود. 

* اقتصاد چین

چین در طول تاریخ همواره جزو بزرگ‌ترین اقتصادهای دنیا محسوب می‌شد و طبق برآوردهای انجام شده در سال‌های معاصر نیز تبدیل به پرسرعت‌ترین اقتصاد بزرگ دنیا شده است، به شکلی که در ۳۰ سال گذشته به‌طور میانگین سالانه ۱۰ درصد رشد را تجربه کرده و همواره دومین اقتصاد بزرگ دنیا بوده است، بنابراین با توجه به وضعیت تولید ناخالص داخلی این کشور که حتی در سال ۲۰۱۷ رتبه نخست را از آن خود کرد، از جایگاه قابل توجهی در اقتصاد بین‌المللی و زنجیره‌های ارزش جهانی برخوردار است.  بررسی آخرین آمار از وضعیت اقتصاد چین نیز حکایت از آن دارد که تولید ناخالص داخلی این کشور در سال ۲۰۲۲ میلادی از ۱۲۰ تریلیون یوآن (17.4 تریلیون دلار) فراتر رفته و در این سال اقتصاد آن حداقل 4.4‌درصد رشد کرده است. تولید ناخالص داخلی چین در سال ۲۰۲۰ معادل ۱۰۰ تریلیون یوآن و در سال ۲۰۲۱ نیز معادل ۱۱۰ تریلیون یوآن بوده است.

* سرمایه‌گذاری چین

چین تقریبا با تمام کشورهای دنیا روابط تجاری مستقیم و غیرمستقیم دارد و شریک اول تجاری حدود ۱۲۰ کشور است.  در این بین نکته مهم‌تر درباره وضعیت سرمایه‌گذاری این کشور است. بررسی آخرین آمارها حکایت از آن دارد که سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در چین در ۱۰ ماه اول سال ۲۰۲۲ با افزایش ۱۷,۴ درصدی در مقایسه با مدت مشابه سال قبل به ۱۶۸,۳ میلیارد دلار رسیده است. سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در چین در سال ۲۰۲۱ نیز نسبت به سال قبل 14.9 درصد افزایش داشته است. همچنین میزان سرمایه‌گذاری چین در بخش‌های مختلف کشورهای دیگر نیز در سال ۲۰۲۲ میلادی، ۹۸۵ میلیارد و ۳۷۰ میلیون یوآن بوده است که در مقایسه با سال ۲۰۲۱ میلادی 5.2 درصد افزایش یافته است.

* سرمایه‌گذاری چین در ایران

با توجه به حجم اقتصاد چین و برقراری روابط حسنه میان ایران و این کشور، انتظار می‌رفت در طول سنوات گذشته میزان سرمایه‌گذاری چین در ایران هم‌راستا با روابط سیاسی پیش رود که البته در این راستا ۲ کشور برای تعمیق روابط تجاری اقدام به امضای سند همکاری ۲۵ ساله به ارزش ۴۰۰ میلیارد دلار کردند اما به اعتقاد کارشناسان، با توجه به ۲۵ ساله بودن این سند، ۴۰۰ میلیارد دلار در طول ۲۵ سال عدد ناچیزی است و نه برای ایران و نه برای چین عدد بزرگی محسوب نمی‌شود. از سوی دیگر چینی‌ها در ۲ سال گذشته حدود ۲۲۷ میلیون دلار در ایران سرمایه‌گذاری کرده بودند که این رقم حالا به حدود ۱۸۵ میلیون دلار کاهش یافته است. در این رابطه علی فکری، رئیس سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های فنی و اقتصادی می‌گوید: تعداد سرمایه گذاری‌های مصوب و معتبر چین در ایران از ابتدای دولت سیزدهم تاکنون ۲۵ طرح به ارزش ۱۸۵ میلیون دلار بوده است که ۲۱ طرح در بخش صنعت، ۲ طرح در بخش معدن، یک طرح در بخش خدمات و یک طرح نیز در بخش کشاورزی بوده است. 

* چین، شریک اول تجاری ایران

نکته دیگر روابط اقتصادی ایران و چین به بخش تجارت (غیر نفت) مربوط می‌شود. در این حوزه نیز اگرچه انتظارها بیش از ارقام فعلی است و گفته می‌شود ۲ کشور ظرفیت تجارت ۶۰ میلیارد دلاری دارند و حتی در سال ۲۰۱۴ نیز معادل ۵۱ میلیارد دلار مبادلات تجاری داشتند اما در حال حاضر نیز حتی با نصف شدن تجارت میان ۲ کشور، همچنان چین از اصلی‌ترین شرکای تجاری ایران محسوب می‌شود، به گونه‌ای که در میان شرکای اصلی تجاری ایران جایگاه چین بسیار بالاست و همچنان شریک اول تجاری ایران در بخش صادرات و در برخی سال‌ها واردات محسوب می‌شود.

تجارت 25.3 میلیارد دلاری ایران و چین در ۱۰ ماهه ۱۴۰۱

بررسی آخرین آمارهای گمرک ایران نیز حکایت از آن دارد که مجموع تجارت ایران با چین طی ۱۰ ماهه سال ۱۴۰۱ معادل 29.2 میلیون تن کالا به ارزش 25.3 میلیارد دلار بوده است و این کشور را به صدرنشین جدول تجارت خارجی ایران تبدیل کرده است. صادرات به چین در ۱۰ ماهه امسال معادل ۱۲ میلیارد و ۸۰۶ میلیون و واردات از چین نیز معادل ۱۲ میلیارد و ۶۹۸ میلیون دلار بوده است که به ترتیب رشد ۱۰ و ۳۳ درصدی را نشان می‌دهد.

* موافقت چین با فاینانس پروژه‌های بزرگ اقتصادی

یک منبع آگاه از موافقت چین با فاینانس پروژه‌های بزرگ در حوزه انرژی، راه و صنعت و کشاورزی به مهر خبر داد. وی ادامه داد: در دولت دهم چینی‌ها از این راهکار بهره برده و از پول‌های بلوکه شده ایران در چین برای احداث پروژه‌های بزرگ تامین مالی می‌کردند. وی خاطرنشان کرد: مذاکراتی بین ایران و چین در این زمینه از مدت‌ها قبل آغاز شده بود که خوشبختانه در سفر اخیر هیات دولت به چین این موضوع نهایی شد، به طوری که چینی‌ها به ازای هر یک واحد پولی که از ایران در این کشور وجود دارد ۳ واحد در پروژه‌های بزرگ اقتصادی ایران سرمایه‌گذاری می‌کنند. به گفته این منبع آگاه، با این حساب پول‌های ایران در چین برای تامین مالی پروژه‌های بزرگ اقتصادی به داخل کشور باز می‌گردد.

***