گروه اقتصادی: بر اساس آخرین آمار ارائه‌شده از سوی گمرک ایران، در 10 ماهه سال 1401 حدود 45 میلیارد و 300 میلیون دلار صادرات غیرنفتی برای کشور محقق شده و قریب به 48 میلیارد دلار نیز کالا به ایران وارد شده است. با در نظر گرفتن رقم صادرات نفتی کشور که طی سال‌های گذشته به‌صورت میانگین سالانه حدود 30 میلیارد دلار بوده است، می‌توان گفت تراز تجاری کشور در وضعیت مطلوبی قرار دارد، کما اینکه بانک مرکزی اخیرا اعلام کرده 80 میلیارد دلار ارز برای مصارف وارداتی تامین شده است که نشان از رشد 30درصدی تجارت خارجی کشور در سال جاری نسبت به سال گذشته دارد. به گزارش «وطن امروز»، روز گذشته یکی از مسؤولان بانک مرکزی خبر امیدوارکننده‌ای با مضمون تامین 80 میلیارد دلار  برای مصارف وارداتی در سال جاری اعلام کرد. شیوا راوشی، مدیرکل تجارت خارجی بانک مرکزی در این باره گفت: سال جاری بیش از ۸۰ میلیارد دلار ارز برای تامین مصارف وارداتی تخصیص یافت که ۶۰ میلیارد دلار آن به حساب فروشندگان وصول و کالا وارد شده یا در راه برای واردات است. وی افزود: در تامین ارز کالاهای اساسی نیز بیش از ۱۸ میلیارد دلار برای کالاهای اعلامی وزارت جهاد کشاورزی اختصاص یافت که ۱۴ میلیارد دلار تامین شده و بقیه نیز در حال تامین توسط واردکنندگان است. به گفته مدیرکل تجارت خارجی بانک مرکزی، امسال 3.2 میلیارد دلار نیز برای واردات اقلام مورد نیاز وزارت بهداشت با نرخ ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان تامین شده و این روند همچنان ادامه دارد. این مقام مسؤول اظهار داشت: آمار و ارقام عملکرد بانک مرکزی در امر تجارت امسال نیز نشان‌دهنده این است که ۳۰ درصد نسبت به سال گذشته رشد داشتیم. 

* تجربه تلخ سهامداران در سال 99 اتفاق نیفتد

مدیرکل تجارت خارجی بانک مرکزی بیان کرد: درباره وضعیت بازار ارز، افراد باید توجه داشته باشند این شرایط برای بازارهای مشابه (بازار سهام) در ۲ سال گذشته نیز مشاهده شد و افراد باید از واکنش هیجانی جلوگیری کنند تا منجر به ضرر مالی نشود. وی بیان کرد: از نظر فرآیند تجارت و آمار و ارقام در بانک مرکزی قابل پیگیری است و نشان‌دهنده این است که وضعیت تجارت کشور بهتر شده است و نرخ‌های اعلامی در بازار کاملا حباب است و نباید نسبت به آن عکس‌العمل نشان داد.

* تراز تجاری مثبت ایران با در نظر گرفتن صادرات نفت

یکی از اصلی‌ترین عوامل تاثیرگذار بر قیمت ارز و دارایی‌های ارزی، تراز تجاری است. این یعنی اگر تراز تجاری کشور منفی باشد پیش‌بینی روند افزایشی نرخ ارز بدیهی است اما زمانی که تراز تجاری مثبت باشد نشان‌دهنده ثبات دارایی‌های ارزی و قدرت عمل بانک مرکزی در بازار است. بر این اساس، مجموع مبادلات بازرگانی کشور از ابتدای امسال تا انتهای دی‌ماه افزایش صادرات و کاهش واردات کالاهای غیرنفتی نسبت به همین بازه زمانی در سال گذشته را نشان می‌دهد. از ابتدای فروردین تا پایان دی‌ماه سال ۱۴۰۱ میزان صادرات قطعی کالاهای غیرنفتی کشور (به استثنای نفت خام، نفت کوره و نفت سفید، همچنین بدون صادرات از محل تجارت چمدانی) 45 میلیارد و 300 میلیون دلار بوده است که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته افزایش 17.66 درصدی در ارزش دلاری داشته است. همچنین میزان واردات کشور در همین مدت‌زمان به رقم 48 میلیارد و 500 میلیون دلار رسیده است. 

تراز تجاری ایران بدون در نظر گرفتن صادرات نفت حدود 3 میلیارد دلار منفی است اما اگر درآمدهای نفتی را نیز در نظر بگیریم، می‌توان گفت کشورمان از نظر منابع ارزی هیچ محدودیتی ندارد.

* نرخ‌سازی‌ها مبنای واقعی و متناسب با مؤلفه‌های تجارت کشور ندارد

در همین باره مدیرکل تجارت خارجی بانک مرکزی گفته است نرخ ارز در بازارهای فردایی مبنای واقعی با مولفه‌های تجارت کشور ندارد. وی در پاسخ به این سوال که نرخ‌سازی در بازارهای فردایی موجب ایجاد انتظارات تورمی شده، سیاست بانک مرکزی برای تعادل بازار چیست؟ گفت: این نرخ سازی‌ها، مبنای واقعی و متناسبی با مولفه‌های تجارت کشور ندارد. راوشی ادامه داد: چند سال است با وجود تحریم‌ها تمام نیاز ارز وارداتی کشور از طریق ظرفیت صادرکنندگان محقق شده است.

* بازار مبادله به سوداگری پایان می‌دهد؟

موضوع قابل توجه دیگر که چند روز است مسؤولان بانک مرکزی وعده آن را می‌دهند رونمایی از سیاست جدید ارزی در روزهای آینده است؛ اصلی‌ترین این سیاست‌ها راه‌اندازی بازار مبادله ارز و طلاست که می‌تواند ضمن پایان دادن به تقاضای سوداگرانه این ۲ دارایی، تامین‌کننده نیازهای واقعی مردم باشد.

بر این اساس، راه‌اندازی و فعالیت مرکز مبادله ارز و طلا ۲ هفته پیش در جلسه شورای پول و اعتبار مورد تصویب قرار گرفت. به گفته مقامات این بانک، موضوع و هدف فعالیت این مرکز ساماندهی و توسعه بازار ارز و طلا است و انجام معاملات ارزی از جمله اسکناس و حواله و فلزات گرانبها، شمش و سکه در این مرکز انجام خواهد شد. البته گفته شده بود این مرکز نیمه اول بهمن‌ماه افتتاح می‌شود که به دلیل مشکلات زیرساختی فنی افتتاح آن با تاخیر مواجه شده است. بنا بر اطلاع‌رسانی بانک مرکزی در گام نخست همه ارزهای خدماتی مورد نیاز مردم مانند ارز دانشجویی، گردشگری، درمانی، حمل‌ونقل و... در این مرکز عرضه می‌شود و مقرر شده است به محض راه‌اندازی این مرکز، عرضه ربع سکه نیز در این مرکز به تعداد بالا انجام شود. آنچه مشهود است آنکه سیاست بانک مرکزی  در این رابطه در مرحله اول کاهش تقاضای کاذب در بازار و سپس پاسخگویی به تمام نیازهای ارزی در قالب یک مرکز مبادله رسمی است.