سامانه انتقال آب به دریاچه ارومیه به عنوان بزرگ‌ترین پروژه زیست محیطی منطقه غرب آسیا دیروز توسط رئیس‌جمهور افتتاح شد. به گزارش «وطن امروز»، توجه دولت به محیط‌زیست و نماد مهم آن یعنی احیای دریاچه ارومیه عمل به وعده داده شده سفر اواخر اردیبهشت رئیس‌جمهور بود که روز گذشته این پروژه عظیم به بهره‌برداری رسید؛ دریاچه‌ای که طی سال‌های پیش به دلایل متعدد چون شرایط اقلیمی، کاهش بارندگی، افزایش دما و برداشت‌های غیرمجاز آب، همچنین سد‌سازی دچار کاهش ارتفاع سطح آب شده بود اما پس از مدت‌ها کار شبانه روزی و تامین منابع لازم اکنون زمینه احیای آن فراهم شده است تا با ورود آب از طرق مختلف دریاچه تشنه ارومیه سیراب شود. اقدام قابل توجهی که با کار کارشناسی و حفظ جوانب لازم محیط زیستی پس از تامین حق‌آبه کشاورزان به کالبد نیمه‌جان این دریاچه جان تازه‌ای بدهد.

تونل انتقال آب از سد «کانی‌سیب» به سمت دریاچه ارومیه دیروز توسط رئیس‌جمهور به بهره‌برداری رسید. پروژه عظیم‌ تونل ۳۶ کیلومتری انتقال آب از سد کانی‌سیب به سمت دریاچه ارومیه که از سال ۱۳۹۴ کار اجرایی آن آغاز و در 8 ماه گذشته روند ترمیم و رفع مشکل آن با سرعت دنبال شده بود، با حضور و دستور سیدابراهیم رئیسی افتتاح شد. در این آیین که علی اکبر محرابیان وزیر نیرو، محمدصادق معتمدیان استاندار آذربایجان‌غربی و دبیر کارگروه ملی نجات دریاچه ارومیه، آیت‌الله سیدمهدی قریشی نماینده ولی‌فقیه در استان آذربایجان غربی و امام جمعه ارومیه، معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، فرماندهان و مسؤولان قرارگاه خاتم‌الانبیا و همچنین برخی دیگر از مسؤولان کشوری و استانی حضور داشتند، به دستور رئیس‌جمهور روند انتقال آب از سد کانی‌سیب به صورت رسمی آغاز شد. با اجرای این طرح که در مجموع برای اجرای آن، ۳۵ هزار میلیارد ریال هزینه شده است، آب از مخزن سد کانی‌سیب وارد تونل انتقال ۳۶ کیلومتری شده، پس از آن با ورود به کانال ۱۱ کیلومتری، به رودخانه گدار می‌رسد و پس از طی ۲۸ کیلومتر مسیر این رودخانه وارد پهنه آبی دریاچه ارومیه می‌شود. در فاز نخست این طرح، قرار است ۳۰۰ میلیون مترمکعب آب به صورت سالانه وارد دریاچه ارومیه شود. فاز دوم این طرح هم که طبق گفته مسؤولان مربوطه قرار است سال آینده مورد بهره‌برداری قرار گیرد، با اجرای طرح‌های مرتبط، انتقال آب را تا ۶۰۰ میلیون مترمکعب افزایش خواهد داد.

* مسأله دریاچه ارومیه دغدغه اصلی دولت است

رئیس‌جمهور با بیان اینکه دولت به حفظ محیط‌زیست اهمیت می‌دهد، گفت: موضوع دریاچه ارومیه، مساله و دغدغه اصلی دولت، مردم و دست‌اندرکاران نظام در حوزه محیط‌زیست است. سیدابراهیم رئیسی در آیین افتتاح سامانه انتقال آب به دریاچه ارومیه افزود: این طرح و این سامانه با نگاه ویژه و توجه ویژه دولت سیزدهم و اهتمام ویژه همه دست‌اندرکاران از جمله وزیر نیرو، دبیر کارگروه ملی احیای دریاچه ارومیه، قرارگاه سازندگی، مهندسان و کارگران ایرانی به سرانجام رسیده است. وی با اشاره به اینکه ‌این‌ طرح با پیگیری در همه بخش‌ها به نتیجه رسیده است، اضافه کرد: همت برای انجام کار خیلی مهم است که باید در کنار برنامه‌ریزی مورد توجه قرار گیرد. رئیس‌جمهور با بیان اینکه ما در جمهوری اسلامی ایران به حفظ محیط‌زیست اهمیت می‌دهیم، ادامه داد: این سامانه هم در همین راستا به اجرا در آمده و حاصل کار همه بخش‌ها است. وی تاکید کرد: البته این اطمینان را می‌دهیم که در مسیر احیای دریاچه ارومیه، کشاورزی و معیشت مردم مورد آسیب قرار نخواهد گرفت و حق مردم در جای خود محفوظ است. رئیسی با بیان اینکه در همین منطقه در سال‌های گذشته شاهد برخی ناامنی‌ها بودیم که با مجاهدت مرحوم آیت‌الله حسنی و شهیدان به امنیت مطلوب امروز تبدیل شده است، گفت: این امر مهم در راستای جهاد تبیین مدنظر مقام معظم رهبری باید به نسل جوان تبیین شود. رئیس‌جمهور تاکید کرد: در حال حاضر جهاد تبیین و روشنگری یک‌ وظیفه است و باید به نسل جوان گفته شود در گذشته چه‌ وضعیتی بوده و چه ناامنی‌هایی داشته‌ایم. وی یادآور شد: تا این وحدت و ‌انسجام‌ وجود دارد، توطئه‌ها و فتنه‌های دشمنان به نتیجه نمی‌رسد. هر چند دشمن همیشه به دنبال تفرقه است ولی تا وقتی که روح برادری در جامعه وجود دارد، نمی‌تواند موفق شود. رئیسی افزود: با اتحاد بین قوا و مسؤولان و دولت و مجلس، پروژه‌های نیمه‌تمام حتما به سامان خواهد رسید. وی همچنین با تبریک سالروز میلاد امام حسین(ع) و روز پاسدار، حضرت اباعبدالله الحسین(ع) را الگوی همه بشریت و نقطه مشترک اعتقاد و باور پیروان همه ادیان معرفی کرد و ادامه داد: آذربایجان غربی شاهد جانفشانی‌های پاسداران و نیروهای مسلح برای امنیت منطقه بوده و برگزاری این مراسم‌ هم به برکت امنیت موجود منطقه است که مرهون پاسداران و نیروهای مسلح هستیم. وی اضافه کرد: وحدت و انسجام ملی در این منطقه بین پیروان ادیان و مذاهب، موج می‌زند که دشمن این را نمی‌خواهد و نمی‌خواهد ما کنار هم بنشینیم و اینچنین یک‌ طرح بزرگ را جشن بگیریم. رئیس‌جمهور با بیان اینکه این طرح در راستای احیای دریاچه ارومیه به همه کشور ارتباط دارد، یادآور شد:‌ این‌ طرح نشان‌دهنده اهمیت دادن جمهوری اسلامی ایران به دریاچه ارومیه است. رئیسی اظهار کرد: این یک حرکت جمعی است برای احیای دریاچه ارومیه که تاثیرگذار بر محیط‌زیست و جلوه انسجام و وحدت ملی است.

* ضرورت راه‌اندازی کاروان راهیان پیشرفت

رئیسی دیروز همچنین در محل یادمان شهید بروجردی در جاده مهاباد- نقده حضور یافت و  در آن محل از ضرورت راه‌اندازی کاروان راهیان پیشرفت برای آشنایی نسل جوان با پیشرفت‌های انجام‌شده در زمینه‌های مختلف سخن گفت. رئیس‌جمهور در این باره اظهار کرد: کشور در زمینه‌های مختلف دارای پیشرفت‌های بسیار خوبی است اما باید با راه‌اندازی کاروان پیشرفت نسل جوان با این امور آشنا شود. وی اضافه کرد: کشورهای اطراف و دیگر مناطق دنیا در زمینه حفاظت محیط‌زیست ادعاهای زیادی دارند اما ما با افتتاح پروژه آبرسانی به دریاچه ارومیه یکی از اقدامات مهم و موثر در زمینه حفاظت از محیط‌زیست را انجام دادیم. رئیس‌جمهور با تبریک فرا رسیدن روز پاسدار گفت: وجب به وجب ایران اسلامی شاهد ازخودگذشتگی پاسداران و نیروهای مسلح کشور است و جوانان باید بدانند شهیدانی همچون بروجردی در فضای ناامیدی آن دوران با چه تدبیری شهر به شهر امنیت را برقرار کردند.

* کارنامه درخشان سپاه پاسداران در مبارزه با تروریسم

 شرکت  در آیین بزرگداشت سالروز میلاد حضرت اباعبدالله الحسین(ع) و روز پاسدار در جمع پاسداران آذربایجان غربی از دیگر برنامه‌های رئیس‌جمهور بود که در این مراسم  با بیان اینکه سپاه پاسداران کارنامه درخشان مبارزه با تروریسم را به نام خود ثبت کرده است، اظهار داشت: امروز، دشمنان از نام سپاه به لرزه می‌افتند و مشکل آنها با این نیروی مقدس این است که سپاه به دنبال دفاع از ارزش‌های الهی، مردم و وطن است. وی افزود: سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، کارنامه درخشانی در کارهای بزرگ و ماندگار و سازندگی دارد و در تربیت نیروی انسانی کارآمد برای همه بخش‌های نظام اقدام گسترده‌ای داشته است.

* افتتاح رسمی سومین واحد بخار نیروگاه ارومیه

رئیس‌جمهور در جریان سفر به آذربایجان غربی از سومین واحد بخار نیروگاه سیکل ترکیبی ارومیه نیز به صورت رسمی بهره‌برداری کرد و با اتصال سومین واحد بخار نیروگاه ارومیه به ظرفیت ۱۶۰ مگاوات توان اسمی تولید این نیروگاه به یک هزار و ۵۰۰ مگاوات افزایش یافت. با بهره‌برداری از این بخش همچنین واحد بخار نیروگاه سیکل ترکیبی ارومیه به ارزش ۴۰۰ میلیون یورو تکمیل شد. رئیسی در جریان بهره‌برداری از سومین واحد بخار نیروگاه با تعدادی از کارگران شاغل در این مجتمع عظیم صنعتی گفت‌وگوی صمیمانه‌ای داشت و در جریان وضعیت کاری و معیشتی آنها قرار گرفت.

* بررسی وضعیت مناطق زلزله‌زده شهرستان خوی

در حاشیه آیین افتتاح طرح تونل انتقال آب به دریاچه ارومیه، غلامحسین اسماعیلی رئیس دفتر رئیس‌جمهور به نمایندگی از دکتر سید ابراهیم رئیسی راهی مناطق زلزله‌زده خوی شد تا مسائل و مشکلات مردم را بررسی کند. وی ضمن بازدید از مناطق زلزله‌زده خوی به خبرنگاران گفت: رئیس‌جمهور شخصا پیگیر بازسازی مناطق زلزله‌زده خوی هستند و در همین راستا دولت از هیچ تلاشی برای کمک به این روند دریغ نخواهد کرد. اسماعیلی با بیان اینکه هرگونه مشکل احتمالی در بازسازی مناطق زلزله‌زده خوی باید شناسایی و رفع شود، افزود: از تمام ظرفیت‌ها برای تسریع در بازسازی مناطق زلزله‌زده خوی بهره خواهیم برد.

* بارقه امید برای زنده شدن دریاچه ارومیه

دریاچه ارومیه امسال با کاهش 39 درصدی حجم آب تا امروز، وضعیت نامناسبی را تجربه می‌کند که بهره‌برداری از طرح‌های انتقال آب به دریاچه از قبیل انتقال پساب تصفیه‌شده تبریز، ارومیه و انتقال آب از تونل 36 کیلومتری کانی‌سیب، می‌تواند بارقه‌های امید برای احیای دریاچه را زنده نگه دارد. 

توجه دولت به محیط‌زیست و نماد مهم آن یعنی دریاچه ارومیه و همچنین عمل به وعده داده شده در سفر 31 اردیبهشت 1401 نتیجه‌اش پروژه عظیم انتقال آب به دریاچه ارومیه بود که دیروز افتتاح شد.

البته قصد ما بزرگنمایی به این معنی که بگوییم مشکل دریاچه حل شد، نیست چون مشکل دریاچه به این سادگی قابل حل نیست چرا که دریاچه برای احیای کامل به 2 میلیارد مترمکعب آب نیاز دارد. این در حالی است که فاز 2 اگر تا پایان سال بعد تکمیل شود، حجم آب انتقالی به 480 میلیون مترمکعب می‌رسد.

نکته مهم دیگر، قطع شدن آب در فصل زراعت (خرداد) است که موجب می‌شود دوباره دریاچه خشک شود. از الان باید بیان شود که معلوم باشد این کار با برنامه‌ریزی است، یعنی آب در مقاطع مشخص برای جلوگیری از مرگ دریاچه رهاسازی می‌شود، نه اینکه الان کار بی‌حسابی انجام شده باشد و بعدا که رهاسازی آب، متوقف و دریاچه خشک شود، تصاویر افتتاح را در کنار دریاچه بگذارند و القای نادرست بودن طرح را کنند.

طرح انتقال آب از سرشاخه‌های رودخانه زاب به حوضه آبریز دریاچه ارومیه به عنوان یکی از راهکارهای نوزده‌گانه، سرآغازی برای کمک به احیای دریاچه ارومیه خواهد بود. طرح احیای دریاچه ارومیه بزرگ‌ترین طرح زیست‌محیطی منطقه غرب آسیاست. همچنین رها‌سازی آب که به عنوان شاخص‌ترین پروژه طرح جامع احیا مطرح است، در فصول زراعی انجام نخواهد شد، چرا که هدف از انتقال آب، عبور از شرایط  بحرانی دریاچه است و ظرفیت احیای کامل وجود ندارد. این طرح با نگاه ویژه دولت پس از سفر رئیس‌جمهور به استان آذربایجان غربی (9 ماه قبل) با سرعت بیشتری در دستور کار وزارت نیرو قرار گرفت و تونل انتقال آب به دریاچه ارومیه از سد کانی‌سیب سرانجام با تامین اعتباری بالغ بر ۵۰۰ میلیارد تومان زودتر از برنامه‌های زمان‌بندی فاز یک پروژه به اتمام رسید و پیش‌بینی می‌شود با تامین مالی بموقع طرح، هر ۳ ماه یکی از پروژه‌های احیای دریاچه ارومیه به بهره‌برداری برسد. 

همچنان که گفته می‌شود همین میزان رهاسازی آب (300 میلیون) با آغاز فصل زراعت در اردیبهشت/ خرداد، کم یا قطع می‌شود. بنابراین در عین اینکه کار بزرگی انجام شده و برای جلوگیری از مرگ دریاچه، بسیار ضروری است اما باید انتظارات را مدیریت کرد. ضمنا از هم اکنون باید به این مساله اشاره کرد که اجرای طرح، محدود به قبل از آغاز فصل زراعت در آن منطقه است تا در آن دوره، تصاویر کاهش ارتفاع سطح آب، به دستمایه تخریب پروژه و حضور رئیس‌جمهور تبدیل نشود.

مهم‌ترین موضوع در طرح احیای دریاچه ارومیه، تغییر الگوی کشت با نگاه ویژه به معیشت مردم است.

***