گروه فرهنگ و هنر: ژانرهای متداول دنیا در اصابت با فرهنگ‌های مختلف تغییر ماهیت نمی‌دهند و در این میان تنها گونه‌ای که در اصابت با فرهنگ ایرانی تغییر ماهیت داد سینمای جنگ بود، چون سینمای جنگ در دنیا متداول بود ولی وقتی با فرهنگ جبهه و بچه‌های رزمنده برخورد کرد گونه‌ای دیگر از تصویرگری را به دنیا معرفی کرد؛ یعنی سینمای «دفاع مقدس» که عناصر متفاوتی داشت و حرف خود را به شکل متفاوت به دنیا می‌گفت و این جریان تا امروز ادامه پیدا کرده است. این گزاره شاید مهم‌ترین جشنواره «فیلم مقاومت» باشد؛ جشنواره‌ای که امسال در هفدهمین دوره خود از فیلمسازان و فعالان این حوزه میزبانی خواهد کرد. نشست خبری هفدهمین جشنواره فیلم مقاومت با شعار «گفتمان مقاومت، نهضت جهانی مستضعفان و آزادی قدس شریف» به همت انجمن روایت فتح با حضور جلال غفاری‌قدیر دبیر جشنواره، سیدمحمد حسینی مدیرعامل انجمن سینمای دفاع‌ مقدس، محمدعلی مومنی مسؤول کمیته بین‌المللی جشنواره، محسن جوادی مسؤول کمیته استان‌ها و اکران‌های سراسر کشور و محسن رفیعی دبیر اجرایی جشنواره صبح دیروز در مجتمع فرهنگی اسوه برگزار شد. در ابتدای این نشست خبری، جلال غفاری‌قدیر، دبیر هفدهمین جشنواره فیلم مقاومت گزارشی را از این رویداد ارائه داد و گفت: هفدهمین دوره از این رویداد در آذر ۱۴۰۱ فراخوان خود را اعلام کرده است. با اینکه زمان کمی کمتر از ۲ ماه برای دریافت آثار در مضامین هفده‌گانه اعلان شد اما با استقبال فوق‌العاده‌ای در عرصه آثار داستانی، مستند و پویانمایی روبه‌رو شد. این جشنواره به صورت دوسالانه است و ایجاد یک هیجان و فضای رقابتی بین هنرمندان کار سختی بود. میزان آثاری که در جشنواره اعلام شده به قدری است که می‌توانیم ادعا کنیم شاهد استقبال مطلوب در بخش‌های ملی و بین‌المللی در حوزه سینمای مقاومت هستیم.

وی افزود: توجه به مقاومت به مثابه یک گفتمان از اولویت‌های ما بود و رویکرد متعالی که به اسم مقاومت تعریف شده بود و بر این اساس بر مضمون‌گرایی این جشنواره تاکید داشتیم. گفتمان مقاومت تاریخی جهان‌شمول، این ظرفیت را دارد که تکثیر موضوعی پیدا کند. می‌توان مسیر جهت‌گیری آینده سینما را زیرمجموعه موضوعات مقاومت قرار داد و هنرمندان می‌توانند با این محوریت در هنر تصویر، آثاری را خلق کنند.

* سینمای مقاومت به دنبال یک حرکت پژوهشی و گفتمانی

غفاری بیان کرد: ایجاد بخش فلسطین به مثابه پاره تن جهان اسلام، در جست‌وجوی آرمانی است که همه مسلمانان جهان دنبال می‌کنند تا اسرائیل کودک‌کش و غاصب سرزمینی که حقی در آن نداشته، وجود نداشته باشد. موضوع فلسطین از سوی آزادی‌خواهان مورد حمایت بود و امروز در نقطه‌ای هستیم که می‌گوییم هنر هفتم باید حقانیت این گفتمان را به پرده سینما نزدیک کند. دفاع مقدس برآمده از هویت آب و خاک ما است و کم از این سینما صحبت شده است و بعضا به دلیل نبود گفت‌وگو به ضد خودش بدل شده است. ظهور و کشف استعدادهایی که در گام دوم انقلاب باید به آنها توجه شود، از رویکردهای ما است اما این مسیر توسط جوانان و فیلمسازان نسل مقاومت راه خود را باز کرده و این جشنواره آنها را همراهی می‌کند. به گفته دبیر جشنواره، آسیب‌شناسی، توان جریان‌سازی و تاثیرگذاری فستیوال‌ها در این حوزه‌ها اهمیت دارد. جایزه آوینی به فیلمنامه توجه می‌کند، چرا که زیرساخت فیلم‌های مقاومت ممکن است تولید چند ساله را طی کنند و فراخوان دو ماهه ما پاسخگوی آنها نیست. این جایزه، بستر توجه به سوژه دراماتیک است و ما از عدم خلق سینمایی که بتواند روایتگر گفتمان مقاومت باشد، به مقوله‌ای پر از سوژه‌های دراماتیک و قصه تکان‌دهنده آدم‌ها می‌رسیم. وی تصریح کرد: تاکنون ما درباره سینمای مقاومت یک حرکت پژوهشی و گفتمانی انجام نداده‌ام و در فضای آکادمیک ما ادبیات سینمای مقاومت وجود ندارد. در تلاشیم در ادبیات آکادمیک توسعه رخ دهد و هنرجویان بتوانند به آثاری برسند که پرورش‌دهنده نسلی از انسان‌ها باشد که با این مضمون از سینما درگیر شوند. شکل برگزاری جشنواره‌های دنیا را سنت لیبرال پایه‌گذاری کرده است. ما این بار سعی کردیم از کاخ جشنواره فاصله بگیریم و ایده خلیج‌فارس از آنجا شکل گرفت. سواحل خلیج‌فارس و قصه‌های تاریخی و معاصر خلیج فارس برای ما پررنگ شد و تلاش کردیم گفتمان مقاومت به گوش‌ها سنگین نیاید. افتتاحیه این رویداد از ۱۲ اسفند ۱۴۰۱ در بندر کنگان و روستای شیربنو در خلیج‌فارس برگزار می‌شود و در طول برگزاری این رویداد با کارگاه‌های آموزشی، نقد فیلم و فضای تخصصی سینمای داخلی و جهانی و اکران‌ها در بازه یک هفته‌ای در خدمت برگزیدگان و شرکت‌کنندگان خواهیم بود.

* در ۳۵۴ نقطه ایران اکران خواهیم داشت

جلال غفاری‌قدیر گفت: در ۳۵۴ نقطه ایران اکران خواهیم داشت. ظرفیت‌های ملی و استانی درگیر شدند و سینما باید تعهد خود را به مردم به ثمر برساند و فیلم‌های مقاومت فرصتی را پیدا کنند که در سینماها اکران شوند و آثار برگزیده به رویت سینمادوستان و مقاومت‌دوستان برسد. ۶۷۴ اثر در بخش اصلی جشنواره و جایزه شهید سلیمانی دریافت شده که شامل ۴۷ اثر سینمایی، ۱۱ سریال، ۶۵ مستند، ۱۷۹ فیلم کوتاه، ۶۷ مستند نیمه‌بلند، ۱۸۲ مستند کوتاه و ۱۲۳ پویانمایی کوتاه و بلند است.

غفاری عنوان کرد: در بخش نثر روایت، 291 اثر کوتاه با معدل سنی فیلمسازان ۳۰ سال به پایین دریافت کردیم. در بخش جایزه دفاع‌ مقدس که جایزه «رسول ملاقلی‌پور» نام دارد، ۳۵۰ اثر دریافت شد و در بخش فلسطین نیز با حضور سینماگران داخلی ۱۴۹ اثر در دبیرخانه دریافت شده است. همچنین ۴۰۰ فیلمنامه بلند، کوتاه و اقتباسی و در بخش پژوهش هم بالغ بر ۲۰۰ اثر دریافت شده است. 

در ادامه این نشست محمدعلی مومنی، مدیر کمیته بین‌الملل جشنواره گفت: به یاری خداوند و همت عزیزان از بیش از ۵۰ کشور دنیا در بخش‌های مختلف جشنواره اثر دریافت کردیم و این تنوع برای جشنواره جذاب بود. بیش از ۳۰۰ فیلمساز غیرایرانی آثار ارسال کردند و ۵۰۰ اثر را دریافت کردیم و وارد جشنواره شده‌اند. برای ایام برپایی جشنواره که در خلیج‌فارس برگزار می‌شود، از ۲۰ کشور دنیا دعوت شده است که برخی از آنها را به صورت برخط و همراه با وبینار در خدمت‌شان خواهیم بود.

وی افزود: نشست‌ها و کارگاه‌های نقد و آموزشی برگزار خواهد شد و اساتیدی هستند که به صورت حضوری و وبینار در خدمت‌شان خواهیم بود. ۴ هیات سینمایی از سوریه، لبنان، ترکیه و یمن در دبیرخانه حضور پیدا کردند و تمایل و ابراز داشتند که برای سال آینده این جشنواره در کشور سوریه برگزار شود. در برنامه‌ریزی، شب‌های فیلم مقاومت را در کشورهای دیگر برگزار خواهیم کرد و قصد داشتیم در ترکیه و سوریه قبل از برگزاری ایام جشنواره، شب فیلم مقاومت را داشته باشیم که با زلزله تلخ در این ۲ کشور مواجه شدیم و بنا شد تا بعد از ایام جشنواره و بعد از ماه مبارک رمضان بتدریج شب‌های فیلم مقاومت را در کشورهای دیگر برگزار کنیم. مدیر کمیته بین‌الملل هفدهمین جشنواره مقاومت در پایان گفت: برگزاری نشست‌های هم‌اندیشی با حضور اتحادیه بین‌المللی فیلمسازان مقاومت از رویکردهای این جشنواره است، زیرا تاکنون به صورت همکاری مشترک کشورها با یکدیگر، تولید آثار نداشتند و با فیلمسازان بیش از ۲۰ کشور دنیا این مقدمات را فراهم کردیم، البته ادعایی نداریم و صرفا هم‌اندیشی را ترتیب دادیم. ما در خلال جشنواره غرفه‌هایی را تدارک دیدیم که به دنبال ایجاد بازار فیلم نبوده است و ان‌شاءالله شاهد شکل گرفتن ارتباط خوبی باشیم.

* عرشه کشتی؛ میزبان اختتامیه

در پایان این نشست سیدمهدی ناظمی، دبیر بخش داوری جشنواره مقاومت گفت: بهروز افخمی رئیس کمیته داوران است که ۴ داور خارجی و ۲ داوری ایرانی او را همراهی خواهند کرد. همچنین در بخش دفاع‌ مقدس شهریار بحرانی رئیس داوران خواهد بود و محسن برمهانی در بخش فلسطین و شهاب اسفندیاری در بخش نثر روایت رئیس داوران خواهند بود. در داوری بخش فیلمنامه نیز بهمن حبشی حضوری پررنگ خواهد داشت. در همین ارتباط جواد تمدنی، مدیر کمیته روابط عمومی این رویداد خبر داد: با موافقت جلال غفاری قدیر در آیین اختتامیه از رسانه‌های برتر این جشنواره که در این مسیر همراه ما بودند، تقدیر خواهد شد. محسن رفیعی، دبیر اجرایی جشنواره هم اظهار کرد: دوره هفدهم جشنواره بین‌المللی فیلم مقاومت ۱۲ اسفند ۱۴۰۱ ساعت ۱۵ افتتاح می‌شود و افتتاحیه آن همزمان با افتتاح این جشنواره در ۳۲ استان کشور است. مراسم پایانی جشنواره ۱۷ اسفند ۱۴۰۱ ساعت ۲۰ تا ۲۳ روی عرشه کشتی ایرانی در سواحل نیلگون خلیج‌فارس برگزار خواهد شد و برنامه‌های متعدد و متنوعی برای مدعوین و حضار در نظر گرفته شده است و بیشترین وجه آن آموزشی، نقد فیلم و نمایش آثار منتخب جشنواره و ارتقای سطح نگرش فیلمسازان به مفهوم مقاومت است. ما در تهران شاهد حضور ۴۵ درصدی آثار نسبت به شهرهای دیگر کشور هستیم و استان قم و اصفهان بعد از تهران صدرنشین هستند.