با آنکه بیش از ۳ ماه از مسمومیت دانش‌آموزان در برخی مدارس کشور می‌گذرد اما علت آن همچنان نامشخص است؛ موضوع مهمی که البته از سوی دستگاه‌های نظارتی، امنیتی و عوامل اطلاعاتی با جدیت در حال پیگیری است ولی با توجه به بررسی‌های دقیق تاکنون عامل یا ماده خاصی که مسمومیت دانش‌آموزان ناشی از آن باشد کشف نشده است. کارشناسان و متخصصان معتقدند این نحوه مسمومیت با توجه به فراوانی موضوع می‌تواند تلفیقی از پروژه ایجاد ناامنی توسط سرویس‌های امنیتی دشمن و نیز برخی شیطنت‌های دانش‌آموزان باشد..

نهم آذرماه اخبار ضدونقیضی از مسمومیت دانش‌آموزان دختر در مدارس قم منتشر شد. پس از چند روز مشخص شد ده‌ها مدارس دخترانه در قم دچار آلودگی سمی شده‌اند و دختران این مدارس دچار حالت تهوع، حس خفگی و بی‌حسی شده بودند. خوشبختانه هیچ‌کدام از این دانش‌آموزان نیاز به بستری طولانی پیدا نکردند و مرخص شدند.

اما این مسمومیت‌ها به قم محدود نشد و موارد مشابهی در مدارس بروجرد، اصفهان، کرمانشاه، پردیس، تهران، اردبیل و فردیس کرج گزارش شد. تقریبا دانش‌آموزان همان علائم مشابه را داشتند و کسی هم بستری نشد.

* احتمالات درباره گازهای سمی

به هر حال تاکنون درباره عامل مسمومیت‌ها فرضیه‌های مختلفی مطرح شده است، هر چند برخی از این فرضیه‌ها تکذیب شده اما یکی از نخستین فرضیه‌ها درباره مسمومیت دانش‌آموزان، بحث مسمومیت با گاز آمونیاک (NH3) بود.  دیگر فرضیه مسمومیت‌ها نیز گاز N2 و انتشار آن در مدارس اعلام شد. سپس گازهای دی‌اکسیدکربن و مونوکسیدکربن دیگر مواردی بودند که در قضیه مسمومیت دانش‌آموزان از آنها نام برده شد. البته برخی دانش‌آموزان مسموم شده بوی شبیه به تخم‌مرغ گندیده و عطر تند، همچنین برخی دیگر بوی گاز و بوی نارنگی را عنوان می‌کنند. فرماندار بروجرد درباره علل مسمومیت دانش‌آموزان این شهر، نقص فنی سیستم گرمایشی مدرسه و همچنین نشت گاز سالن ورزشی مجاور را اعلام کرده بود.  همچنین در حادثه دبیرستان دخترانه ۱۳ آبان تهرانسر تهران نیز برخی  پرتاب کپسول دودزا  به داخل حیاط مدرسه را علت مسمومیت جزئی دانش‌آموزان دانستند که البته بلافاصله مشخص شد چنین موضوعی صحت ندارد و اساسا کپسولی به حیاط مدرسه پرتاب نشده بود. علاوه بر این برخی دیگر نیز گفتند انتشار گاز از تانکر حامل مواد پتروشیمی کنار مدرسه‌ای در پردیس هم علت مسمومیت دانش‌آموزان یکی از مدارس این شهرستان بوده است که البته این مورد هم صرفا یک فرضیه است. تحقیقات اولیه درباره مسمومیت دانش‌آموزان شاهین‌شهر و میمه هم حاکی از انتشار گاز فلفل در مدارس بود. در همین رابطه گفته شده یکی از دانش‌آموزان که اقدام به انتشار اسپری فلفل در کلاس درس کرده بود، دستگیر شده است. با توجه به این موارد عده‌ای شیطنت دانش‌آموزان متاثر از شبکه‌های اجتماعی و استفاده از بمب‌های بدبو (شوخی) را دلیل این بوها اعلام کرده‌اند، البته اینها صرفا فرضیه‌هایی هستند که به قطعیت نرسیده‌اند.  با گسترش اخبار مسمومیت‌ها در ایران، بازوهای رسانه‌ای فارسی‌زبان جریان غربی- عربی، دیگر شبکه‌های فارسی‌زبان،کانال‌های تلگرامی و کاربران توئیتری‌شان با بمباران مطالب (تایید‌شده و نشده) سعی کردند با استفاده از نظریه برجسته‌سازی، ناامنی و ناامیدی، پازل جنگ ترکیبی علیه ایران را کامل کنند.  یکی از سناریوهایی که از روزهای اول این مسمومیت‌ها‌ طرح‌ریزی شد و تا به امروز هم دنبال می‌شود، ترساندن خانواده‌ها بویژه با انتشار شایعاتی همچون فلج شدن یا فوت دانش‌‌‌آموزان بر اثر استنشاق این بو بوده است؛ دروغ‌هایی که هیچ کدام از آنها واقعیت نداشت و دانش‌آموزی دچار آن نشد. در راستای این سیاست، شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی‌زبان و دیگر عوامل ضدانقلاب، حتی فوت فاطمه رضایی، دانش‌آموز قمی را که بر اثر عفونت شدید از دنیا رفته بود به این ماجرا گره زدند تا ماجرای دیگری همچون مهسا امینی را علم کنند و اغتشاش دیگری راه بیندازند. این درحالی است که پدر و برادر فاطمه رضایی ضمن انتقاد از فتنه‌انگیزی افرادی مانند علی کریمی، اعلام کردند فاطمه رضایی ۳ هفته آخر عمرش اصلا در مدرسه حاضر نبوده که بخواهد دچار مسمومیت شود. پزشک معالج وی نیز هرگونه شباهت علائم بیماری فاطمه با دانش‌آموزان مسموم را رد کرد. پس از شکست در سناریوی اول، ضدانقلاب در یک چرخش ۱۸۰ درجه‌ای، گزاره عوامل خارجی را مطرح و عنوان کرد چون جمهوری اسلامی نمی‌تواند علل این مسمومیت‌ها را پیدا کند پس ناکارآمد است. این درحالی است که کارشناسان و متخصصان معتقدند این نحوه از مسمومیت‌ها با توجه به فراوانی موضوع باید در کنار فرضیه‌های امنیتی و خرابکاری سرویس‌ها و معاندین، برخی فرضیه‌های مبتنی بر شیطنت دانش‌آموزان را نیز در نظر گرفت.