گروه سیاسی: هفته گذشته خبر رونمایی از موشک کروز پاوه خبرساز شد. سردار امیرعلی حاجی‌زاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با اعلام این خبر گفت: جدیدترین موشک کروز ایرانی با نام پاوه با برد هزار و ۶۵۰ کیلومتر وارد سبد موشکی ما شد. فرمانده نیروی هوافضای سپاه با بیان اینکه در ماهواره‌برها به توانمندی‌های جدیدی رسیده‌ایم که راه ما را برای رسیدن به وزن‌های بالا و مدارهای بالاتر هموار کرده است، گفت: با کارهای انجام‌شده در سال‌های گذشته بسیاری از ریل‌گذاری‌ها برای جهش‌های بعدی به وجود آمده است. وی افزود: ظرف ۲ سال آینده جهش‌های بزرگی را خواهیم داشت و موج‌های راه افتاده به سونامی تبدیل خواهد شد.

هرچند توضیحات سردار حاجی‌زاده درباره موشک پاوه اجمالی بود اما خبرگزاری تسنیم روز گذشته با انتشار گزارشی تفصیلی به بررسی ویژگی‌های این موشک پرداخت. براساس این گزارش، برد «پاوه» 1650 کیلومتر اعلام شد که برد کروزهای ضد اهداف زمینی ایرانی را لااقل 22 درصد افزایش می‌دهد. این موشک می‌تواند اهداف مورد نظر را از مسیرهای پیچیده‌تر یا به ‌قول سردار حاجی‌زاده حتی از سمت مخالف هدف قرار دهد. منظور این است که در شرایط معمول، دشمن انتظار دارد موشک‌های ایرانی در خط سیری ترسیم‌شونده بین مرزهای کشور و منطقه هدف حرکت کنند؛ در نتیجه پدافند خود را در چنین مسیری تقویت می‌کند اما با افزایش برد انجام شده، این امکان وجود دارد که موشک از فاصله‌ای اطراف هدف عبور و سپس گردش کند و در جهتی به ‌سمت مرزهای کشور از سمت مخالف به هدف حمله کند؛ راهکنش یا تاکتیکی که به‌صورت پرشمار توسط جنگنده بمب‌افکن‌های اف4 فانتوم نیروی هوایی ارتش در سال‌های دفاع‌مقدس علیه اهداف عمقی در خاک عراق استفاده می‌شد و بسیار هم اثرگذار بود. به‌ طور معمول، سرعت پروازی موشک‌های کروز چیزی حدود 600 تا 900 کیلومتر بر ساعت است و با توجه به استفاده از موتور جت - که البته توربوجت یا توربوفن بودن آن درباره پاوه هنوز مشخص نیست - موشک جدید ایرانی هم در همان بازه سرعتی عمل خواهد کرد. با توجه به ابعاد موشک «پاوه»، احتمالا مشکل خاصی برای هواپایه کردن این موشک و شلیک از سوخوهای 22 نیروی هوافضا هم وجود ندارد.

این موشک همانند سایر کروزهای پرتاب‌شونده از سطح، دارای یک موتور سوخت جامد در نقش شتاب‌دهنده برای ایجاد سرعت اولیه کافی است که پس از به‌کار افتادن موتور جت در موشک، از بدنه جدا می‌شود. در ادامه، بال‌های موشک که روی بدنه و نه داخل آن جمع شده‌اند، باز می‌شوند و با میزان اندکی زاویه عقب برگشتگی (Sweepback) در لبه جلویی قرار می‌گیرند. در این مورد، موشک پاوه شباهتی به خانواده «سومار» که بال آن داخل بدنه جمع شده است، ندارد اما محل قرارگیری بال یعنی بالای بدنه، بیشتر نزدیک به پروژه «یاعلی» است. وجه شاخص دیگر درباره موشک پاوه، قرارگیری موتور آن بیرون بدنه است، از این نظر پاوه متفاوت از طراحی «یاعلی» با موتور داخل بدنه است و شباهت به «سومار» دارد که موتور آن بیرون و زیر بدنه نصب شده است اما بر‌خلاف سومار، در پاوه موتور بالای بدنه نصب شده است. این محل نصب، بیش از هر چیزی تحلیلگران را به یاد موشک‌های کروز «قدس 1/2/3» یمن می‌اندازد. این موشک‌ها که امروزه برد بسیار بیشتر از 1000 کیلومتر برای آنها تثبیت شده است، دارای بال ثابت و غیرجمع‌شونده هستند که متناسب با فناوری‌ها و شرایط فنی مقاومت اسلامی در یمن است. نصب موتور بیرون بدنه هم مزایا و هم معایبی دارد، از جمله سادگی و سهولت طراحی ورودی هوا که خطر جدایش جریان و ایجاد پسای اضافی در ورودی‌های هوا به ‌شکل S را که در موشک‌هایی با موتور داخل بدنه استفاده می‌شود، ندارد، همچنین تمام فضای داخلی بدنه قابل استفاده برای سوخت است که کنار قرارگیری بال‌ها بیرون بدنه، باز هم به استفاده بیشتری از فضای داخل بدنه موشک برای حمل سوخت منجر می‌شود. بدیهی است که با فرض قرار دادن برد پروازی یکسان، اگر موشکی با بال جمع‌شونده داخل بدنه و موتور نصب‌شده داخل بدنه اما با قطر مشابه «پاوه» طراحی شود، حتما طول بیشتری خواهد داشت، یا اگر طول نهایی موشک برابر با پاوه در نظر گرفته شود، حتما قطر بدنه و به‌دنبال آن پسای بیشتری خواهد داشت. اما نصب موتور بیرون بدنه سبب نیاز به فضای بیشتری در شرایط نگهداری و ذخیره و نیز فضای بیشتری برای پرتابگرهای جعبه‌ای (کنیستر) موشک است. 

همچنین بازتاب راداری موشک‌هایی با موتور نصب‌شده بیرون بدنه کمی بیشتر از نمونه‌هایی با موتور داخل بدنه است که البته با تدابیری مانند جنس مواد مورد استفاده و پوشش‌های پیشرفته کاهنده بازتاب راداری به‌میزان زیادی کاهش می‌یابد. برای کمینه کردن ورود هوای مغشوش عبورکرده از روی بال به درون موتور هم حتما تمهیداتی توسط طراحان موشک کروز پاوه اندیشیده شده است.