محمدامین علیدوست: نام حضرت حجت(عج) با انتظار گره خورده است و نام انتظار با تصویری از یک قیام در ابعاد جهانی و آیندهای سراسر نیکی برای همه آحاد بشر. این همان وعده صادق خداست اما اهل معنا در کنار این فرج عمومی، از واژه دیگری نیز نام بردهاند: فرج شخصی! فرجی که بر خلاف فرج عمومی کلیدش در دسترس خود ما است؛ البته به توفیق خدا. آیتالله سعادتپرور(ره) که از حلقه خواص درس عرفانی علامه طباطبایی بود، در شرح معنای فرج شخصی و تفاوت معنای آن با فرج عمومی میفرماید: «با دقت در روایات فهمیده میشود فرج بر ۲ قسم است: فرج شخصی و فرج عمومی؛ و فرج شخصی، خود بر ۲ قسم میشود:
الف: پاک شدن انسان از اخلاق زشت و ویژگیها و صفات پست و فرومایه و به دنبال آن رسیدگی به کمالات فطری و درجات والای انسانی و اخلاق و منش الهی
ب: فرجی که به ولی عصر و امام قائم به حق - عجلالله تعالی فرجه - منسوب است که این نوع از فرج شخصی، به نوبه خود بر ۲ نوع است:
1- شناخت مقام نورانیت امام(ع) که چیزی جز مقام ولایت الهی نیست و این معرفت را فقط به دنبال فرج شخصی که همان رسیدن به کمالات فطری درونی است میتوان به دست آورد.
2- رسیدن به خدمت امام(ع) و درک زمان ظهور آن حضرت و معلوم است که اگر این فرج حاصل شود، فرج به معنای اول که همان رسیدن به کمالات انسانی است نیز حاصل میشود، زیرا چنان که از بعضی روایات فهمیده میشود، رسیدن به حضور امام(ع) در زمان ظهور آن حضرت، برای تمام افراد بشر (که به او ایمان داشته باشند) یا لااقل برای خواص و وارستگان از غیر حق، در رسیدن به کمالات انسانی و درجات عالی اثر بسیار و نقش جدی دارد.
و اما فرج عمومی عبارت است از رها شدن جامعه از شر ستم و بیداد و رسیدن به عدل و داد و برپا شدن دولت آقایی و عدل که در آن دولت، حق عزیز و محترم و باطل ذلیل و پایمال شود».
بعضی دعاها و روایات بویژه دعاهایی که در ماه مبارک رمضان وارد شده است درخواست فرج شخصی را به انسان الهام میکند و برخی روایات، به طلب فرج عمومی در زمان امامان و در زمان غیبت مربوط است که برای آن پاداش بزرگی ذکر کردهاند. (ظهور نور، مولف: علی سعادتپرور، مترجم: جواد وزیریفرد)
آیتالله العظمی بهجت (ره) نیز در این باره میفرماید: «هر کس باید در فکر خود باشد و راهی برای ارتباط با حضرت ولیعصر(عج) و فرج شخصی خود پیدا کند، خواه ظهور و فرج آن حضرت دور باشد، یا نزدیک...! با اینکه ارتباط و وصل با آن حضرت و فرج شخصی، امر اختیاری ما است - به خلاف ظهور و فرج عمومی - با این حال چرا به این اهمیت نمیدهیم که چگونه با آن حضرت ارتباط برقرار کنیم؟! و از این مطالب غافل هستیم ولی به ظهور و دیدار عمومی آن حضرت اهمیت میدهیم و حال اینکه اگر برای فرج شخصی به اصلاح خود نپردازیم، بیم آن است که در ظهور آن حضرت از او فرار کنیم؛ چون راهی که میرویم راه کسانی است که اهم و مهمی قائل نیستند».
نقل است از عارف دلسوخته، مرحوم آیتالله شیخ محمدجواد انصاری همدانی(ره) پرسیدند ما چگونه میتوانیم به خدمت حضرت برسیم؟ فرمود: زمانی که غیبت و ظهور برای شما فرقی نکند. یعنی میشود چنان سلوک کرد که در زمان غیبت، از احساس حضور حضرت و ربط قلبی با ایشان سرشار بود. خدا روزیمان کناد!