گروه اقتصادی: هفته سوم اسفندماه را می‌توان هفته «خزان دلار» نام نهاد. از شنبه 13 اسفند تا روز گذشته دلار حدود 7 هزار تومان عقب‌نشینی را تجربه کرده است و خبر توافق ایران و عربستان هم نوید ادامه این روند را می‌دهد. به گزارش «وطن امروز»، از اواسط دی‌ماه روند صعودی قیمت دلار در بازار غیر رسمی شروع و در روزهای ابتدایی ماه جاری حتی کانال 60 هزار تومان را هم لمس کرد؛ اصلی‌ترین دلیل اعلام‌شده برای این جهش غیرمنطقی و غیراقتصادی تورم انتظاری و مسائل روانی عنوان شد؛ علتی که خود معلول نبود ساختار دقیق و شفاف توزیع ارز در کشورمان است. در همین مقطع زمانی بانک مرکزی برای رفع این مشکل دست به چند اقدام اساسی زد.

* راه‌اندازی مرکز مبادله ارز 

دوم اسفندماه مرکزی تحت عنوان «مرکز مبادله ارز و طلای ایران» برای پاسخگویی به نیاز‌های واقعی ارزی توسط بانک مرکزی راه‌اندازی شد. فلسفه اصلی ایجاد این مرکز کاهش عمق بازار غیررسمی و میزان خرید و فروش دلالان بود؛ به این ترتیب بانک مرکزی خود به عنوان بازارساز ۶۳ سرفصل ارزی کشور را با قیمت تعادلی تامین کرد. این اتفاق باعث شد مراجعه مردم به دلالان و سوداگران کاهش یابد و بازار غیررسمی و قاچاق ارز کوچک شود.  

* عرضه ارز پتروشیمی‌ها، فولادی‌ها و شرکت‌های معدنی در مرکز مبادله 

از دیگر نکات مثبت راه‌اندازی مرکز مبادله، جذاب شدن قیمت فروش ارز صادرکنندگان بود. تا پیش از این صادرکنندگان حوزه پتروشیمی، معدن و فولاد مجبور بودند بنا بر تصمیم بانک مرکزی ارز خود را ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان بفروشند اما با راه‌اندازی مرکز مبادله، قیمت ارز حواله‌ای (مرتبط با صادرکنندگان) حدود ۱۰ هزار تومان افزایش یافت و آنها مجاب شدند ارز خود را در اختیار واردکنندگان و دیگر متقاضیان ارز بگذارند. بانک مرکزی همچنین به صرافان رسمی اجازه داد آنها هم بتوانند ارز پتروشیمی‌ها را خرید و فروش کنند و این کار به رونق بیشتر معاملات ارزی و تامین بازار کمک دوچندانی کرد. البته در کنار صرافان، صرافی‌های بانک‌ها نیز در طرح جدید دولت فعال شده‌اند و بانک مرکزی از ظرفیت آنها استفاده کرده است.

* اعطای اختیارات ویژه به‌بانک مرکزی 

بدون شک یکی از عوامل بسیار تاثیرگذار بر رونق مبادلات مرکز مبادله و تسهیل حکمرانی بانک مرکزی در بازار ارز، اختیارات ویژه شورای اقتصادی سران قوا برای پیشبرد سیاست‌های بانک مرکزی بود. استقرار کمیته تخصیص ارز زیر نظر بانک مرکزی و ملزم کردن شرکت‌های صادراتی بزرگ به عرضه ارز‌های صادراتی خود در مرکز مبادله را می‌توان مهم‌ترین بخش از این اختیارات برشمرد.

سیداحسان خاندوزی، سخنگوی اقتصادی دولت درباره الزام شرکت‌های صادراتی به بازگشت ارز صادراتی به کشور گفت: «چند جلسه مهم بین بانک مرکزی با شرکت‌های بزرگ پتروشیمی، فولادی و ایمیدرو برگزار شد و این شرکت‌ها تعهد دادند ارز صادراتی خود را به کشور بازگردانند و در صورت تخلف، برخورد مدیریتی جدی از سوی وزارتخانه متولی با آنها انجام خواهد شد».

* اتفاقات مثبت بین‌المللی 

همان‌طور که اشاره شد اصلی‌ترین دلیل جهش قیمت دلار ظرف یک ماه اخیر مسائل روانی و به دنبال آن تورم انتظاری بوده است. سفر رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران و اخبار امیدوارکننده مطرح‌شده در حاشیه این سفر تا حدودی این مساله به این فضای روانی پایان داد. مسلما سفر مدیرکل آژانس بین‌المللی تاکنون برای کشورمان دستاورد ملموسی نداشته اما همین نگاه بلندمدت که شاید در آینده توافقی سیاسی رخ دهد و بخشی از دارایی‌های مسدود شده ایران مسترد شود تاثیر مثبتی بر روند کاهش قیمت ارز داشته است.

* صرافی ملی 19 اسفند باز بود

صرافی ملی ایران واقع در میدان فردوسی روز گذشته جمعه به هموطنان خدمات ارزی ارائه داد. نرخ دلار اعلامی صرافی ملی دیروز ۴۶ هزار و ۶۲۹ تومان برای خرید و ۴۷هزار و ۱۰۰ تومان برای فروش ثبت شده بود.