گروه اقتصادی: در نخستین روز چهارمین هفته اسفند قیمت دلار در بازار غیررسمی با یک عقب‌نشینی تاریخی نسبت به پنجشنبه هفته گذشته قریب به 5 هزار تومان ارزان و و وارد کانال 44 هزار تومان شد. به گزارش «وطن امروز»، دیروز با شدت یافتن کاهش قیمت‌ها از اواسط ظهر دیگر صرافی‌ها دست از خرید و فروش کشیدند. آنها از صبح چند بار نرخ‌ تابلوهای خود را تغییر داده بودند و در نهایت زمانی که قیمت دلار وارد کانال 45 هزار تومان شد، ترجیح دادند دست از خرید و فروش بکشند. موضوع قابل توجه این بود که دلالان و فعالان غیررسمی بازار ارز که در نوسان دی‌ماه ارز نقش بسزایی داشتند، برای ادامه فعالیت خود در بازار، قیمت‌های خود را به صرافی‌ها نزدیک کردند. البته اکثر آنها خریدار بودند و اساسا کمتر کسی دیروز برای خرید دلار جهت سرمایه‌گذاری یا حفظ ارزش دارایی به میدان فردوسی و دیگر مراکز خرید و فروش ارز رفته بود.

* ایران - عربستان؛ علیه دلار

اینطور که پیداست اصلی‌ترین اتفاقات 48 ساعت گذشته بازار ارز توافق ایران و عربستان در پکن بوده است. خبر این توافق با وجود اینکه روز جمعه و تعطیل بازار ارز منتشر شد اما توانست حدود هزار تومان در کانال‌های فردایی کاهش قیمت را رقم بزند. روز جمعه مجیدرضا حریری، رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین در توئیتی نوشته بود: «هرچه دلار ذخیره کردید بریزید بازار، یکی از توافقات پکن سرازیر شدن درهم از طرف امارات است که از یکشنبه کلید می‌خورد».

* دلار زیر 40 هزار تومان می‌شود!

همچنین همزمان با کاهش قیمت دلار در بازار غیررسمی کامران سلطانی‌زاده، عضو شورای‌ عالی کانون صرافان گفت: «دیروز شنبه برخلاف روز‌های گذشته در مقابل صرافی‌ها صفی برای خرید دلار نبود و دلار با ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومان خریداری نداشت».

وی تاکید کرد: «در ادامه کاهش قیمت ارز که از هفته گذشته شروع شده، پس از توافق با عربستان شدت کاهش نرخ ارز در بازار شدت بیشتری یافته است و پیش‌بینی می‌شود این رود ادامه‌دار خواهد بود و دلار به زیر 40 هزار تومان هم خواهد آمد». سلطانی‌زاده گفت: «به مردم توصیه می‌کنم توجه داشته باشند که کانال‌های تلگرامی به صورت کاذب نرخ‌های دلار را بالا نگه می‌دارند تا از این طریق جلوی ضرر بیشتر دلالان را بگیرند و دلار خود را با نرخ‌های بالا بفروشند». عضو شورای‌عالی کانون صرافان تاکید کرد: «نرخ‌هایی که در کانال‌های تلگرامی اعلام می‌شود معمولا هزار تا ۲ هزار تومان بالاتر در حال نرخ‌سازی است».

* دلار در مرکز مبادله به 41 هزار تومان رسید

روز گذشته به دنبال کاهش قیمت در بازار غیررسمی، قیمت‌ها در مرکز مبادله هم کاهشی شدند. بنا بر این گزارش، قیمت هر اسکناس دلار دیروز در مرکز مبادله ارز و طلای ایران با کاهش هزار و ۲۱۰ تومانی نسبت به روز کاری گذشته (پنجشنبه گذشته) به ۴۱ هزار و ۲۳۶ تومان و نرخ حواله دلار به ۳۷ هزار و ۴۸۷ تومان رسید. هر اسکناس یورو نیز ۴۳ هزار و ۹۴۶ تومان و بهای حواله یورو ۳۹ هزار و ۹۵۱ تومان شد. همچنین هر اسکناس درهم ۱۱ هزار و ۲۲۸ تومان و هر حواله درهم ۱۰ هزار و ۲۰۷ تومان کشف قیمت شد.

روند ریزشی قیمت دلار از 12 روز پیش شروع شده بود اما اعلام خبر توافق ایران و عربستان به آن سرعت داد. بنا بر این گزارش، از اواسط دی ماه روند صعودی قیمت دلار در بازار غیررسمی شروع و در روزهای ابتدایی ماه جاری حتی کانال 60 هزار تومان را هم لمس کرد. اصلی‌ترین دلیل اعلام شده برای این جهش غیرمنطقی و غیراقتصادی تورم انتظاری و مسائل روانی عنوان شد؛ علتی که خود معلول ساختار دقیق و شفاف توزیع ارز در کشور است. در همین مقطع زمانی بانک مرکزی برای رفع این مشکل دست به چند اقدام اساسی زد.

* راه‌اندازی مرکز مبادله ارز 

دوم اسفند ماه مرکزی تحت عنوان «مرکز مبادله ارز و طلای ایران» برای پاسخگویی به نیاز‌های واقعی ارزی توسط بانک مرکزی راه‌اندازی شد. فلسفه اصلی ایجاد این مرکز کاهش عمق بازار غیررسمی و میزان خرید و فروش دلالان بود؛ به این ترتیب بانک مرکزی خود به عنوان بازارساز ۶۳ سرفصل ارزی کشور را با قیمت تعادلی تامین کرد. این اتفاق باعث شد مراجعه مردم به دلالان و سوداگران کاهش پیدا کند و بازار غیررسمی و قاچاق ارز کوچک شود.  

* عرضه ارز پتروشیمی‌ها، فولادی‌ها و شرکت‌های معدنی در مرکز مبادله 

از دیگر نکات مثبت راه‌اندازی مرکز مبادله جذاب شدن قیمت فروش ارز صادرکنندگان بود. تا پیش از این صادرکنندگان حوزه پتروشیمی، معدن و فولاد مجبور بودند بنا بر تصمیم بانک مرکزی ارز خود را ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان بفروشند اما با راه‌اندازی مرکز مبادله، قیمت ارز حواله‌ای (مرتبط با صادرکنندگان) حدود ۱۰ هزار تومان افزایش یافت و آنها مجاب شدند ارز خود را در اختیار واردکنندگان و دیگر متقاضیان ارز بگذارند. بانک مرکزی همچنین به صرافان رسمی اجازه داد تا آنها هم بتوانند ارز پتروشیمی‌ها را خرید و فروش کنند و این کار به رونق بیشتر معاملات ارزی و تامین بازار کمک دوچندانی کرد. البته در کنار صرافان، صرافی‌های بانک‌ها نیز در طرح جدید دولت فعال شده‌اند و بانک مرکزی از ظرفیت آنها استفاده کرده است.

* اعطای اختیارات ویژه به بانک مرکزی 

بدون شک یکی از عوامل بسیار تاثیرگذار بر رونق مبادلات مرکز مبادله و تسهیل حکمرانی بانک مرکزی در بازار ارز، اختیارات ویژه شورای اقتصادی سران قوا برای پیشبرد سیاست‌های بانک مرکزی بود. استقرار کمیته تخصیص ارز زیر نظر بانک مرکزی و ملزم کردن شرکت‌های صادراتی بزرگ به عرضه ارز‌های صادراتی خود در مرکز مبادله را می‌توان مهم‌ترین بخش از این اختیارات برشمرد.

سخنگوی اقتصادی دولت درباره الزام شرکت‌های صادراتی به بازگشت ارز صادراتی به کشور گفت: «چند جلسه مهم بین بانک مرکزی با شرکت‌های بزرگ پتروشیمی، فولادی و ایمیدرو برگزار شد و این شرکت‌ها تعهد دادند ارز صادراتی خود را به کشور بازگردانند و در صورت تخلف، برخورد مدیریتی جدی از سوی وزارتخانه متولی با آنها انجام خواهد شد».