کد خبر: 261261تاریخ: 1402/1/14 00:00
رهبر انقلاب سال ۱۴۰۲ را سال «مهار تورم و رشد تولید» نامگذاری کردند
مأموریت تحول
بایسته‌های تحقق شعار «مهار تورم و رشد تولید» چیست؟
گروه اقتصادی: حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای در ادامه روند سال‌های اخیر، شعار سال جدید را نیز همچنان حول محور اقتصاد با عنوان «مهار تورم و رشد تولید» اعلام کردند.
دال مرکزی پیام نوروزی مقام معظم رهبری و بیانات ایشان در حرم رضوی «تحول» بود. تحول به معنای زمینه‌سازی، پیگیری و مطالبه برای تبدیل نقاط ضعف به نقاط قوت. هم‌اکنون مهم‌ترین نقطه ضعف کشور اقتصاد است و در اقتصاد هم اصلی‌ترین مشکلی که مردم را آزار می‌دهد تورم است. اقتصاد ایران عارضه‌های ریشه‌ای دارد که در دهه 90 به دلیل تصمیم‌های نادرست و عدم مدیریت مناسب تبدیل به مشکلات بزرگی شدهاند که باید مردم و دولت در صدد رفع آن بربیایند.
مسیر بنیادین و ریشه‌ای عبور از عقبماندگیهای اقتصادی کشور و از جمله تورم از رشد تولید می‌گذرد، موضوعی که در قسمت دوم شعار سال بر آن تاکید شده است. البته اهتمام به تولید ظرف یک دهه گذشته همواره در شعارهای سالانه طرح شده بود اما آنچنان که باید و شاید در راستای آن گام برداشته نشده است.
موضوع قابل توجه اینجاست که تورم و گرانی 2 مقوله متفاوت هستند؛ بخش قابل توجهی از نارضایتی مردم در سال‌های اخیر معطوف به گرانی و گران‌فروشی است که البته خود ریشه در تورم دارد. مسلما در صورتی که دولت بتواند به تورم فائق بیاید فضا برای گرانی و گران‌فروشی نیز محدود می‌شود. شعار امسال موضوعی است که از یک طرف به‌شدت وابسته به اقدامات عملی مسؤولان و بویژه دولت است و از طرف دیگر همه مردم نیز در تحقق آن باید کمک کنند.
مسلما آحاد مردم در سال جاری باید برخی عادت‌های بد اقتصادی مانند اسراف و تجمل‌گرایی را کنار بگذارند، البته این نذیر ناظر به بخش کوچکی از مردم است و دربرگیری عمومی ندارد. در عین حال همان‌طور که رهبر انقلاب نیز به آن اشاره داشتند، فرهنگ تعصب داشتن به محصولات داخلی بیش از پیش باید تقویت شود. کما اینکه مسیر توسعه و پیشرفت کشورهای توسعه‌یافته کنونی نیز از حمایت همه‌جانبه از تولیدات داخلی عبور کرده است.
فارغ از موضوعات بیان شده، در سطح کلان و حاکمیتی نیز باید اتفاقاتی برای ایجاد تحول و تحقق شعار سال یعنی «مهار تورم و رشد تولید» اتفاق بیفتد.
***
ورود مردم به اقتصاد و کاهش تصدی‌گری دولت
سیدمحمد صادقالحسینی، کارشناس اقتصاد در تشریح تصمیم دولت برای تسعیر ارز به «وطن امروز» گفت: وزارت اقتصاد طرحی را آورده که بر مبنای آن قرار است 75 تا 150 هزار میلیارد تومان از 100 میلیارد دلار دارایی خارجی بانک مرکزی را تسعیر کند. این یعنی دولت دارایی خود را قبلا فروخته و پول آن را از بانک مرکزی گرفته است و اکنون می‌خواهد مابه‌التفاوت افزایش قیمت آن را هم دریافت کند. مثل این است که فردی یک ماشین را بفروشد و پول آن را هم دریافت کند اما 2 سال بعد که قیمت آن افزایش پیدا کرد به خریدار بگوید مابه‌التفاوت افزایش قیمت آن را هم باید بپردازی. وی درباره تاثیر تصمیم دولت برای تسعیر ارز بر اقتصاد کشور، خاطرنشان کرد: تسعیر ارز، ایجاد یک منبع برای پولی‌سازی کسری بودجه دولت است و هیچ ما‌به‌ازایی ندارد، به همین خاطر باعث افزایش شدید پایه پولی و نقدینگی می‌شود. صادقالحسینی افزود: از آنجا که تسعیر ارز سبب افزایش نرخ تورم در اقتصاد کشور می‌شود، تمام بازارهای دارایی از جمله بازار مسکن، ارز و سرمایه را تحت تاثیر قرار می‌دهد و باعث بالا رفتن قیمت‌ها در این بازارها می‌شود.
وی ضمن بررسی مسیرهای پیش روی اقتصاد کشور تاکید کرد: اقتصاد ما در حال حاضر بر سر یک دوراهی قرار دارد که یک راه آن به سمت افزایش تورم و راه دیگر آن به کنترل تورم و تک‌نرخی شدن آن در 2 سال آینده منتهی می‌شود. متاسفانه اقدامات پیش گرفته شده توسط دولت در زمینه بازار سرمایه و تسعیر ارز نه‌تنها در مسیر کاهش تورم نیست، بلکه کشور را در مسیر افزایش تورم قرار می‌دهد. این کارشناس اقتصاد درباره مصوبه اخیر شورای عالی بورس مبنی بر لغو محدودیت سرمایه‌گذاری بانک‌ها در بورس بیان کرد: این تصمیم بسیار خطرناک است. در حال حاضر بانک‌ها از منابع قابل سرمایه‌گذاری‌شان، درصد مشخصی را می‌توانند در شرکت‌ها یا املاک سرمایه‌گذاری کنند. با این تصمیم سقف سرمایه‌گذاری بانک‌ها در شرکت‌ها برداشته می‌شود و این اتفاق می‌تواند تبعات جبران‌ناپذیری داشته باشد.
صادقالحسینی ادامه داد: این اقدام سبب می‌شود تمام مشکلاتی که از بنگاه‌داری بانک‌ها در اقتصاد کشور به وجود آمده بود، دوباره ایجاد شود و بانک‌ها از فلسفه وجودی‌شان دور شوند. از سوی دیگر با اجبار بانک‌ها به خرید سهام، پول هوشمند با پول بانک‌ها جایگزین می‌شود که پیامد این امر، خروج پول هوشمند از بازار سرمایه و ورود آن به بازارهای موازی مانند بازار ارز و مسکن و ایجاد تلاطم در این بازارهاست.
***
قطع وابستگی اقتصاد به دلار
مسلما در تحلیل شرایط اقتصادی کنونی کشور نباید نقش تحریم‌ها را نادیده گرفت. برنامه اصلی دشمنان ایران ظرف دهه گذشته تشدید فشارهای معیشتی و ایجاد نارضایتی در بین مردم بوده است که بحمدالله در این راستا ناتوان بوده‌اند. رهبر انقلاب بارها در این سال‌ها تاکید بر خنثی‌سازی تحریم‌ها داشتند، یکی از این روش‌ها که ایشان هم اخیرا بر آن تاکید داشتند، قطع وابستگی اقتصاد به دلار بوده است و در این باره گفته‌اند: «بعضی کشورهایی که تحریم شدند، وابستگی خودشان را به دلار قطع کردند، وضع‌شان بهتر شد، این کار را ما هم باید بکنیم». با توجه به اینکه هر روز به تعداد اعضای باشگاه تحریمی‌ها افزوده می‌شود، کشورهای بیشتری به سمت پیمان‌های دوجانبه و چندجانبه حرکت می‌کنند و نقش دلار در اقتصاد در حال کمرنگ شدن است. بویژه پس از درگیری اوکراین و روسیه محور ضددلار در سراسر جهان تقویت شد و کشورهای بیشتری به سمت بهره‌گیری از ارزهای بومی حرکت کردند.
***
تلاش بیشتر در زمینه تقویت شرکت‌های دانش بنیان
مقام معظم رهبری در بخشی از سخنرانی‌شان در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی بیان داشتند: «کمک به شرکت‌های دانش‌بنیان که من سال گذشته توصیه کردم و خوشبختانه تحقق پیدا کرد؛ اگر چه به قدری که ما خواسته بودیم انجام نشد اما توسعه پیدا کرد. شرکت‌های دانش‌بنیان کارهای زیادی کردند؛ هم تلاش‌شان زیاد شد، هم فرآورده‌های‌شان بیشتر شد، هم درآمدهای‌شان بیشتر شد؛ [ایجاد] بنگاه‌های کوچک، دانش‌بنیان کردن کارخانجات بزرگ؛ اینها اقدامات مفیدی است که به این تحول کمک می‌کند». شرکت‌های دانش‌بنیان با توجه به ظرفیت‌هایی نظیر اقتصاد مبتنی بر دانش بومی و اتکا به توان علمی و پژوهشی داخلی از ارکان بسترساز توسعه در چارچوب اقتصاد مقاومتی به شمار می‌روند. شرکت‌های دانش بنیان با تحول در عرصه علم و دانش و کشف یافته‌ها و نتایج جدید اقتصادی در رشد و توسعه مناطق مختلف تاثیر زیادی دارند به‌طوری که رهبر معظم انقلاب اسلامی پیش‌تر نیز در دیدار نخبگان و فعالان شرکت‌های دانش‌بنیان بر اهمیت نقش این شرکت‌ها در رونق اقتصادی و اقتصاد مقاومتی تاکید و آنها را موثرترین مولفه‌های تحقق پایدار اقتصاد توصیف کردند. پایین بودن خلاقیت و نوآوری و ضعف فناوری در بنگاه‌های اقتصادی موجب افزایش وابستگی صنعت و اقتصاد کشور به فناوری‌های خارجی شده است و این برای کشور ما که از منابع سرشار اقتصادی برخوردار است، یک ضعف مهم به شمار می‌رود.
***
عبور از اقتصاد نفتی با جلوگیری از خام‌فروشی
همواره طی سال‌های اخیر رهبری تاکید ویژه‌ای بر عبور از اقتصاد نفتی داشته‌اند. ایشان در سخنرانی نوروزی‌شان نیز صراحتا در این باره گفتند: «بند ناف اقتصاد کشور را از نفت قطع کنیم؛ یعنی بتوانیم اقتصاد بدون نفت را به وجود بیاوریم». مسلما یکی از وجوه تحول در اقتصاد کشور و حرکت به سمت مهار تورم و رشد تولید کاهش اتکای درآمدهای دولت به نفت است.
یکی از معضلات فعلی کشور که تبعاتی نیز در طول دهه‌های گذشته برای کشورمان به دنبال داشته است، بحث خام‌فروشی مواد اولیه و مواد معدنی است. اقتصاد کنونی دنیا در شرایط فعلی بیش از فروش مواد خام و معدنی بر پایه خلق ارزش افزوده، نوآوری و تولید فناوری شکل گرفته که نتیجه آن نیز ایجاد اشتغال و کسب ثروت ناشی از بهره‌وری است. رهبر معظم انقلاب بارها در بیانات‌شان، بازار نفت را یک بازار غیرقابل اطمینان دانسته‌اند و بخش معدن را از بهترین جایگزین‌ها برای کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی عنوان کرده و فرموده‌اند در معدن نیز باید از ظرفیت بخش خصوصی استفاده و از خام‌فروشی جلوگیری کرد.
***
افزایش مقاصد صادراتی و سطح تجارت کشور
یکی از رایج‌ترین اقدامات در راستای افزایش صادرات و تولید، افزایش مقاصد صادراتی و تنوع‌بخشی به آنهاست. به طور کلی زمانی که مقاصد صادراتی افزایش می‌یابد، امکان و احتمال تحریم و مسدود‌سازی حداقلی می‌شود. رهبری نیز در بیانات اخیرشان بر این موضوع تاکید داشتند و گفتند: «ما می‌توانیم تجارت خارجی‌مان را افزایش بدهیم، پیش ببریم و آن کاری را که حقیقتا به طور مستقیم به معیشت مردم و سفره مردم ارتباط پیدا می‌کند، ان‌شاءالله سامان دهیم».
******
رهبر انقلاب سال ۱۴۰۲ را سال «مهار تورم و رشد تولید» نامگذاری کردند
گروه سیاسی: حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای رهبر حکیم انقلاب اسلامی در پیامی به مناسبت آغاز سال ۱۴۰۲ هجری شمسی، با تبریک عید نوروز به آحاد ملت ایران و همه ملت‌هایی که نوروز را گرامی می‌دارند، مهم‌ترین مساله کشور در سال گذشته را موضوع اقتصاد و معیشت مردم دانستند و با تاکید بر اینکه امسال نیز اقتصاد، مساله اصلی کشور است، شعار سال ۱۴۰۲ را «مهار تورم و رشد تولید» اعلام کردند.
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مقام معظم رهبری، رهبر انقلاب اسلامی در ابتدای پیام نوروزی خود، با اشاره به تقارن بهار طبیعت با بهار معنویت گفتند: نسیم معنویت در ماه مبارک رمضان شامل حال همه است و باید دل‌های خود را در معرض این نسیم الهی و معطر قرار دهیم. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای سپس با مروری کوتاه به سال ۱۴۰۱، این سال را همچون همه سال‌های بعد از انقلاب اسلامی، همراه با عوارض گوناگون تلخ و شیرین دانستند و با تاکید بر اینکه اقتصاد مهم‌ترین مساله کشور در سال گذشته بود، افزودند: در قضیه اقتصاد نیز تلخی‌ها و شیرینی‌هایی بود، تلخی‌ها عمدتا مربوط به تورم و گرانی بویژه گرانی قیمت مواد خوراکی و لوازم اصلی زندگی است که افزایش زیادی پیدا کرده‌اند و بیشترین فشار آن به دهک‌های پایین جامعه وارد می‌آید. ایشان خاطرنشان کردند: البته در بخش اقتصاد کارهای خوب و سازندگی‌هایی انجام گرفته که باید به زندگی و معیشت مردم مرتبط شوند. رهبر انقلاب اسلامی، حمایت از تولید در سال ۱۴۰۱ با راه‌اندازی چند هزار کارخانه تعطیل و نیمه‌تعطیل همچنین افزایش شرکت‌های دانش‌بنیان وکاهش درصد اندکی از بیکاری را از جمله اقدامات مثبت در بخش اقصاد برشمردند و گفتند: یکی دیگر از نقاط خرسند‌کننده بخش اقتصاد در سال گذشته، نمایشگاه توانمندی‌ها و دستاوردهای تولیدگران دولتی و غیر دولتی و جلسه با تولیدگران عمده کشور در حسینیه امام خمینی(ره) بود. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با تاکید بر اینکه قضاوت ایشان درباره اقدامات تولیدگران کشور مثبت است، به رشد برخی شاخص‌های اقتصادی نیز اشاره کردند و افزودند: در بخش بیمه، شاخص‌ها خوب است و در بخش‌های مربوط به آب، گاز، راه و محیط‌زیست کارهای خوبی انجام گرفته است.
ایشان گفتند: با تاکید می‌گویم کارهای خوبی که در بخش اقتصاد انجام گرفته باید منجر به گشایش در زندگی و سفره مردم بویژه طبقات ضعیف شود و این موضوع هم جز با برنامه‌ریزی دقیق و استمرار این کارها، امکان‌پذیر نیست. رهبر انقلاب اسلامی درباره ارزیابی از وضعیت اقتصادی کشور این نکته را متذکر شدند که باید در ارزیابی‌ها، تلخی‌ها و شیرینی‌ها را کنار یکدیگر دید و مجموع آنها را محاسبه کرد. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با تاکید بر اینکه مشکلات اقتصادی فقط مخصوص ایران نیست بلکه تقریبا همه کشورها از جمله کشورهای دارای اقتصاد قوی و پیشرفته نیز گرفتار مشکلات اقتصادی و حتی ورشکستگی بانک‌ها و بدهکاری‌های فوق‌العاده هستند، گفتند: مسؤولان دولتی و همچنین فعالان اقتصادی، سیاسی و فرهنگی باید تمام تلاش خود را به کار گیرند تا با کاسته شدن تلخی‌ها و افزایش موفقیت‌ها، امسال یک سال شیرین برای ملت ایران باشد.
ایشان درباره سال ۱۴۰۲ خاطرنشان کردند: مساله اصلی و محوری کشور در سال جاری نیز اقتصاد است. البته این به معنای نبود مشکل در بخش‌های دیگر نیست. در کشور مشکلات گوناگونی در زمینه‌های فرهنگی و سیاسی وجود دارد اما اگر دولت و مجلس و فعالان اقتصادی و گروه‌های مردمی جوان و پرانگیزه تمام تلاش خود را بر حل مشکلات مردم قرار دهند، بسیاری از مسائل دیگر نیز حل خواهند شد. رهبر انقلاب اسلامی، حل مشکلات مردم را در گرو فعالیت‌های بنیانی و اساسی اقتصادی همچون تولید و کارهای انسانی همچون مواسات و همیاری‌های مردمی و کمک به طبقات ضعیف جامعه دانستند و خاطرنشان کردند: از دیگر کارهای اساسی در کنار تولید، موضوع مهم سرمایه‌گذاری است که باید مسؤولان دولتی و بخش خصوصی توجه ویژه‌ای به آن داشته باشند.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با اشاره به عقب‌ماندگی کشور در زمینه سرمایه‌گذاری در دهه 90 تاکید کردند: یکی از خلأهای جدی موضوع سرمایه‌گذاری است که باید با برنامه‌ریزی زمینه آن فراهم و انجام شود. ایشان افزودند: من با در نظر گرفتن همه این جهات بخصوص موضوع تورم به عنوان مشکل اصلی و همچنین تولید به عنوان یکی از کلیدهای نجات کشور از مشکلات اقتصادی، شعار سال ۱۴۰۲ را «مهارتورم و رشد تولید» اعلام می‌کنم. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای تاکید کردند: باید مسؤولان و فعالان اقتصادی و فرهنگی و همچنین صداوسیما که وظیفه فرهنگ‌سازی را برعهده دارد، همه همت خود را بر این دو موضوع قرار دهند تا در درجه اول تورم مهار شود و کاهش یابد و در درجه بعد زمینه افزایش تولید فراهم شود. رهبر انقلاب اسلامی در پایان پیام نوروزی خود ضمن ابراز ارادت به حضرت بقیه‌الله‌الاعظم(عج) و طلب علو درجات برای روح مطهر امام بزرگوار و شهدا، از خداوند متعال خوشبختی و شادی و نوروزی ملت ایران در سال جدید را مسألت کردند.
******
تحول چیست و پیش‌نیازهای آن کدام است؟
گروه سیاسی: «تحول» کلیدواژه و مفهومی است که رهبر حکیم انقلاب در سخنان نوروزی‌شان در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر امام رضا(ع)، بر آن تاکید داشتند. حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای در سخنان نوروزی‌شان تحول را نیاز اساسی کشورمان خواندند و با اشاره به اهداف و خواسته‌های ضدتحولی دشمنان درباره ایران گفتند: باید با اراده قاطع، تکیه بر اعتماد به نفس ملی، امیدواری و هوشیاری، کار سنگین و دشوار تحول را آغاز و نقاط ضعف عمدتا اقتصادی را به نقاط برجسته و درخشان تبدیل کنیم. اما تحول به چه معناست؟ رهبر انقلاب در بخشی از بیانات اخیرشان، در پاسخ به این سوال فرمودند: «تحول عبارت است از تغییر بخش‌ها و نقاط معیوب؛ چه در نظام اسلامی، چه در جامعه ایرانی. در نقطه مقابل، تحول مورد نظر دشمنان «عبارت است از تغییر هویت جمهوری اسلامی».
رهبر انقلاب همچنین در مرزبندی تحولی که نیاز اساسی ایران است با منظور و اهداف دشمنان ایران از تحول، گفتند: «غلط بودن منظور دشمنان واضح است، زیرا تحول اساسا ناظر به رفع عیوب و نقاط ضعف است، در حالی که تحول مدنظر آنها تغییر و دگرگونی در نقاط قوت است! لذا «هدف‌شان هم ضربه زدن به نقاط قوت است».
* الزامات تحول
بنا بر فرمایشات رهبر انقلاب اسلامی در حرم مطهر رضوی(ع) که در نخستین روز فروردین ماه سال جاری انجام شد، تحول در بخش‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و... نیازمند چند شرط مهم است.
۱- اعتماد به نفس ملی؛ رهبر انقلاب در این رابطه فرمودند: «ملتی که اعتماد به نفس دارد، می‌تواند اقدامات تحولی را بخوبی به سرانجام برساند؛ مسؤولان این ملت هم جرأت می‌کنند دم از تحول بزنند و اقدام به تحول کنند».
۲- هوشیاری نسبت به نقاط قوت؛ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای هوشیاری ملت نسبت به نقاط قوت خود را از شرایط الزامی تحول دانستند و تاکید کردند: «اگر هوشیار نباشیم، غافل باشیم، به عنوان تحول، به نام تحول ممکن است به نقاط قوت خودمان ضربه بزنیم... اگر بخواهیم به نقاط قوت‌مان ضربه وارد نشود، باید نقاط قوت را بشناسیم».
۳- امید به آینده؛ امید به آینده و ترسیم افق روشن نیز از دیگر شرایط و پیش‌نیازهای ایجاد تحول در کشور است. بنا بر فرمایشات رهبر انقلاب، «امیدآفرینی، خودفریبی نیست... ضعف‌ها هم باید بیان بشود، اشکالی ندارد اما در کنار بیان ضعف‌ها باید امیدآفرینی هم شود، آینده و افق روشن در مقابل چشم قرار بگیرد و نشان داده شود».
* ایمان مردم، بهترین نقطه قوت برای تحول
در نظر رهبر انقلاب اسلامی، بهترین نقطه قوتی که می‌تواند نقاط ضعف ایران را تغییر دهد و تحول ایجاد کند، «ایمان مردم» است. چنانکه در بیانات نوروزی رهبر انقلاب در حرم مطهر رضوی(ع) نیز شاهد بودیم ایشان در این رابطه فرمودند: «این استحکام بنیه نظام اسلامی، این قوت بنیه نظام اسلامی، استحکام درونی نظام اسلامی و ملت ایران، ناشی از ایمان است. مردم ایران مردم مومنی هستند؛ حتی آن کسانی که ممکن است به چشم به نظر برسد که به بعضی از احکام اسلامی پایبندی درستی ندارند، ایمان قلبی‌شان خوب است». پیشرفت‌های نظام و مردم در دهه‌های گذشته نیز «در سایه ایمان به وجود آمده است، در سایه احساس عزت ملی، در سایه احساس نیاز به توان داخلی». این مساله آنقدر مهم است که دشمنان «می‌خواهند نرم‌افزار واقعی قدرت ملی کشور را از دست ملت بگیرند، بی‌اثر کنند؛ این نرم‌افزار عبارت است از ایمان مردم، ارزش‌های دینی مردم، ارزش‌های ملی مردم، اعتقادهای مردم».