میثم مهرپور*: در رابطه با نامگذاری سال 1402 با عنوان «مهار تورم و رشد تولید» باید به این نکته مهم توجه داشت که نامگذاری سال ١۴٠٢ در راستای تاکید رهبر معظم انقلاب بر محور و اولویت بودن مسائل اقتصادی کشور بویژه در موضوع مهار تورم و رشد تولید در اقتصاد ایران است. 

ایشان به نوعی با نامگذاری سال‌ها تحت عناوینی چون تولید و کاهش تورم این نکته را به مسؤولان متذکر می‌شوند که اولویت قطعی و حتمی اقتصاد ایران باید مبتنی بر محور رشد تولید گذاشته شود.

با توجه به نامگذاری سال‌های اخیر متوجه این موضوع مهم می‌شویم که تاکید رهبر معظم انقلاب عموماً در راستای حل مسائل اقتصادی و توجه به تولید یا مشتقات تولید مثل حمایت از کار و تولید ایرانی، حمایت از فعالیت‌های دانش‌بنیان و مسائلی از این قبیل بوده که نشان‌دهنده اهمیت رشد اقتصادی و افزایش رفاه عمومی است. 

نامگذاری سال‌ها بی‌دلیل نیست و هدف هدایت کشور به این مسیر است که اولویت اصلی اقتصاد کشور باید توجه به تولید باشد. تمام کشورهایی که امروز اقتصاد‌های بزرگی دارند عمدتا دهه‌های گذشته تنگناها و چالش‌های بزرگ اقتصادی زیادی داشتند اما با برنامه‌ریزی هدفمند در راستای توسعه تولید تنگناهای اقتصادی را پشت سر گذاشته است به طوری که امروز جزو کشورهای توسعه‌یافته و پیشرفته اقتصادی به شمار می‌روند. 

کشورهای توسعه‌یافته در مقاطع سخت اقتصادی برای اقتصاد خود اولویت‌هایی قائل شدند و بر اساس آن اولویت‌ها حرکت کردند.

اقتصاد آلمان یا ژاپن از جمله اقتصادهایی هستند که در سال‌های بعد از جنگ شرایط بسیار ناگواری را تجربه کردند اما با برنامه‌ریزی و تعیین اولویت‌های مهم اقتصادی به دلیل اینکه جایگاه قابل توجهی برای تولید و صادرات قائل شدند، چالش‌های اقتصادی را پشت سر گذاشتند و امروز در زمره اقتصاد‌های سطح بالای جهان قرار گرفته‌اند.

با مثال زدن چنین تجربه‌هایی می‌توان متوجه واقعیت مهم نامگذاری سال‌ها و تاکید رهبر معظم انقلاب بر موضوعی شد که به زعم معظم‌له، اولویت اصلی اقتصاد کشور است، یعنی رشد تولید. مهار تورم و رشد تولید لازم و ملزوم یکدیگر هستند. در واقع هرکدام از این دو گزینه مهم اقتصادی محقق شود، دیگری در بازه زمانی نزدیکی به منصه ظهور می‌رسد، بنابراین مهار تورم در اقتصاد، زمینه‌ساز افزایش انگیزه سرمایه‌گذاری و به تبع آن افزایش تولید می‌شود. 

یکی از دلایل مهم سوق نیافتن منابع ریالی به سمت فعالیت‌های تولیدی، تورم ساختاری است که در اقتصاد کشور وجود دارد به نحوی که سرمایه‌گذاران علاقه‌ای به اینکه منابع ریالی خود را به سمت فعالیت‌های تولیدی ببرند ندارند. دلیل اصلی این موضوع، عدم ثبات اقتصادی و وجود تورم است، لذا به سمت فعالیت‌های غیرتولیدی و غیر مولد حرکت می‌کنند، در حالی که اگر تورم مهار شود ناخودآگاه با حرکت منابع ریالی به سمت فعالیت‌های تولیدی مواجه می‌شویم. در سال‌های اخیر بویژه در یک دهه گذشته رشد تورم فاصله قابل توجهی نسبت به سود تولید داشته، موضوعی که مانع حرکت منابع به سمت تولید شده و عدم افزایش تولید و عدم رشد اقتصادی را دامن ‌زده است. در سال‌های گذشته منابع ریالی و نقدینگی برای حفظ ارزش خود به سمت فعالیت‌های غیرتولیدی و سفته‌بازانه حرکت کرده است؛ موضوعی که چرخه نامیمونی را در اقتصاد ایران رقم‌ زده و افزایش تورم و عدم ورود سرمایه به بخش تولید را بیشتر کرده و شکاف ایجاد شده را عمیق تر کرده است. یکی از الزامات رشد تولید، افزایش سرمایه‌گذاری اعم از سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی است. افزایش سرمایه‌گذاری نیازمند کنترل نرخ تورم است، چراکه ایجاد ثبات اقتصادی و عدم افزایش تورم و ممانعت از ورود منابع به سمت فعالیت‌های سفته‌بازانه منجر به بهبود روند سرمایه‌گذاری در بخش‌های مولد اقتصادی می‌شود. در مجموع فعالیت‌ها و اقداماتی که دولت برای تحقق شعار سال باید مورد توجه قرار دهد قطعا از 2 جنس فعالیت‌های سلبی و ایجابی است. یعنی از یک طرف با مهار تورم فضا برای ورود سرمایه به بخش تولید باز می‌شود و از طرف دیگر با ایجاد مانع‌هایی بر سر راه ورود منابع به سمت فعالیت‌های سفته‌بازانه، منابع ریالی به سمت فعالیت‌های مولد حرکت می‌کند.

* کارشناس اقتصاد