فعالیت هستهای جمهوری اسلامی ایران از همان آغاز بر استفاده صلحآمیز از انرژی هستهای تأکید داشته و در این رابطه به تراز جهانی در زمینه تولید رادیوداروها رسیده است
گروه سیاسی: به دنبال دستیابی محققان کشور و راهاندازی یک زنجیره کامل غنیسازی در تاسیات هستهای نطنز از سال 1386، 20 فروردین ماه روز جشن هستهای نامگذاری شد و در پی تصویب آن در شورای عالی انقلاب فرهنگی، این روز در تقویم رسمی ایرانیان «روز ملی فناوری هستهای» اعلام شد. جمهوری اسلامی از همان شروع فعالیتهای هستهای خود به استفاده صلحآمیز از انرژی هستهای رو آورده و با حسن نیت بارها ثابت کرده است هدفی جز استفاده صلحآمیز و صنعتی از این انرژی ندارد. ایران از همان ابتدا داوطلبانه عضو پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای (NPT) شد. در گزارشهای متعدد آژانس بینالمللی انرژی اتمی نیز به فعالیتهای صلحآمیز هستهای ایران اشاره شده است.
همراهی و حمایت مردم از صنعت هستهای باعث شده تا ایران انرژی هستهای را حق مسلم خود بداند و حتی با وجود خرابکاریها و شهادت دانشمندان هستهای، ثابتقدمتر در این حوزه گام بردارد. در همین ارتباط روزنامه اسرائیلی اورشلیم پست با استناد به یک نظرسنجی بیان داشت که «با وجود تحریمها ایرانیان از برنامه هستهای کشورشان حمایت میکنند» و طبق این نظرسنجی در برابر این پرسش که آیا ایران باید به توسعه فعالیتهای هستهای ادامه دهد یا خیر، 63 درصد پاسخ مثبت و 17 درصد پاسخ منفی دادهاند و 19 درصد هم از پاسخ به این پرسش خودداری کردهاند.
عمده فعالیتهای علمی سازمان انرژی اتمی ایران در صنعت هستهای عبارتند از: طراحی، احداث و بهرهبرداری از نیروگاههای هستهای قدرت، تولید برق، شیرین کردن آب شور، استفاده از صنعت هستهای در محیطزیست، کاربرد لیزر در پزشکی و صنعت، چرخه سوخت هستهای، احداث و بهرهبرداری از رآکتورهای تحقیقاتی و فعالیتهای تحقیقاتی با هدف توسعه کاربرد پرتوها در صنعت، کشاورزی و پزشکی.
محمد اسلامی، معاون رئیسجمهوری و رئیس سازمان انرژی اتمی در سخنرانی پیش از خطبههای نماز جمعه هفته گذشته تهران با بیان اینکه ایران به تراز جهانی در زمینه تولید رادیوداروها رسیده است، اعلام کرد: «با وجود مزاحمتهای دشمنان و تحریمهای سنگین و همهجانبهای که علیه کشورمان اعمال شده است، توانستهایم به لطف الهی در مسیر پیشرفت قرار گیریم و اکنون به معنای واقعی کلمه و به شکل حقیقی در زمینه تولید رادیودارو به تراز جهانی دست یافتهایم و امروز این پیشرفت یک واقعیت است». رئیس سازمان انرژی اتمی افزود: ۲۰۶ مرکز پرتو پزشکی در سطح کشور از رادیوداروهای تولید داخل استفاده میکنند و سالانه حدود یک میلیون بیمار تحت درمان با این داروها قرار دارند.
رادیودارو جزو داروهایی است که با یک ماده رادیواکتیو و ایزوتوپ، نشاندار و ساخته میشود و در تشخیص و درمان بیماریها مورد استفاده قرار میگیرد. کارکرد رادیوداروها بدین شکل است: ورود رادیودارو به درون بدن، هدایت آن به عضو مورد نظر و باقی ماندن رادیودارو برای یک مدت زمان معین در آن محل و انتشار پرتو از آن.
امروز داروسازی هستهای از مهمترین تخصصها در حوزه تشخیص و درمان بیماریها است و در سالهای اخیر افزایش چشمگیری در میزان درخواست جهانی رادیوداروها به موازات افزایش وقوع بیماریهای قلبی، عصبی و سرطان شکل گرفته است، به نحوی که بازار رادیوداروها از 5 میلیارد دلار در سال 2010 به 8 میلیارد دلار (با نرخ رشد سالانه ۱۰ درصد) تا سال 2016 رسید. علت افزایش درخواستهای جهانی رادیوداروها را میتوان افزایش اثربخشی، پذیرفته شدن و کاربردی شدن تصویربرداری هیبریدی جهت تشخیص و تولید رادیوداروهای تشخیصی و درمانی جدید دانست. افزایش استفاده از رادیوداروهای درمانی به موازات رادیوداروهای تشخیصی نیز بسیار چشمگیر بوده است و پیشبینی میشود نرخ رشد سالانه این دسته از رادیوداروها تا سال 2030 حدود 30 درصد باشد.
استفاده از فناوری هستهای در تولید دارو از سالهای گذشته مورد توجه دانشمندان ایرانی قرار داشته است. سابقه تولید رادیوداروهای تولید ایران به اواسط دهه 60 بازمیگردد و امروز به 15 کشور مانند مصر، هند، پاکستان، عراق، لبنان، سوریه و برخی کشورهای اروپایی صادر میشود. قیمت هر دوز این دارو 15 هزار دلار است اما در داخل به صورت رایگان به بیماران ارائه میشود.
ایران در بخش طراحی، ساخت و عرضه تجهیزات خطوط تولید رادیوداروها نیز با استفاده از قابلیت طراحی - مهندسی توانسته است گامهای اساسی بردارد. همچنین برای نخستین بار سند جامع تحقیق و توسعه که بیش از ۲۰۰ پروژه برای دستیابی به فناوریهای نوظهور است توسط سازمان انرژی اتمی عملیاتی شده است.