گروه بین‌الملل: چین می‌خواهد برای مقابله با آمریکا، یارگیری خود را تنها در شرق محدود نکند و در جبهه غرب نیز تا حد امکان همراهانی برای خود دست‌وپا کند و باعث شکاف در جبهه غرب علیه پکن شود. در همین راستا پس از سفر رئیس‌جمهور فرانسه به چین، روز گذشته امانوئل مکرون در مصاحبه‌ای اعلام کرد اروپا باید مستقل‌تر از آمریکا در جهان عمل کند. استقبال ویژه رئیس‌جمهوری چین از مکرون نشانه‌ای از تکاپوی پکن برای جلب متحدان کلیدی در اتحادیه اروپایی برای مقابله با ایالات‌متحده است. رهبران ۲ کشور در جنوب چین با هم دیدار کردند؛ در محل اقامت سابق پدر رئیس‌جمهوری چین، در شهر گوانگژو، جایی که مکرون با شی چای چینی نوشید. این شهر مرکز نیروگاه اقتصادی و تولیدی استان گوانگدونگ است. برنامه چنین دیداری از طرف شی‌جین‌پینگ با دیگر رهبران کشورها تقریبا نادر بوده و به گمان بسیاری بر اهمیتی صحه می‌گذارد که پکن برای رابطه با یکی از اعضای کلیدی اتحادیه اروپایی قائل است. او برای مقابله با سیاست «مهار و سرکوب همه‌جانبه» ایالات‌متحده آشکارا به ‌دنبال یارگیری از اروپاست. در همین رابطه روز گذشته رئیس‌جمهور فرانسه در بازگشت از سفر خود به چین، طی مصاحبه با ۳ خبرنگار حاضر در هواپیما، خواستار استقلال راهبردی اروپا از آمریکا شد. وی در مصاحبه با «پلتیکو اروپا» که دفتر مرکزی آن در بروکسل بلژیک قرار دارد، اعلام کرد اروپا باید در برابر فشار برای تبدیل شدن به «دنباله‌رو آمریکا» مقاومت کند. به گفته مکرون، اروپا باید وابستگی خود به ایالات‌متحده را کاهش دهد و از کشیده شدن به رویارویی چین و ایالات‌متحده بر سر تایوان اجتناب کند. وی که با خبرنگاران حاضر در هواپیمای ویژه رئیس‌جمهور این کشور حرف می‌زد، درباره تئوری خود در زمینه «استقلال راهبردی» اروپا و تلاش اروپا برای تبدیل شدن به «ابرقدرت سوم» سخن گفت. رئیس‌جمهور فرانسه گفت: «خطر بزرگی که اروپا با آن مواجه است، این است که وسط بحران‌هایی گیر بیفتد که بحران‌های ما نیست و این موضوع جلوی اروپا را برای ایجاد استقلال راهبردی خود می‌گیرد». رئیس کاخ الیزه در اظهارات خود به ناکامی و ناتوانی اتحادیه اروپایی و کشورهای اروپایی برای حل بحران اوکراین نیز اذعان کرد. مکرون تصریح کرد: «اروپایی‌ها نمی‌توانند بحران در اوکراین را حل کنند، چطور ما می‌توانیم به طور معتبر درباره تایوان بگوییم: مراقب باشید، اگر اشتباهی انجام دهید ما آنجا خواهیم بود؟ اگر واقعا می‌خواهید تنش‌ها را زیاد کنید، راه انجامش همین است». رئیس‌جمهور فرانسه همچنین اعلام کرد وابستگی اروپا به آمریکا برای تسلیحات و انرژی زیاد شده بود اما اکنون باید روی تقویت صنایع دفاعی اروپا تمرکز شود. از نظر مکرون، اروپا همچنین باید وابستگی خود را به «فراسرزمینی بودن دلار ایالات‌متحده» کاهش دهد. وی افزود: «اگر تنش‌ها بین ۲ ابرقدرت (آمریکا و چین) داغ شود، ما زمان و منابع لازم برای تأمین مالی استقلال راهبردی خود را نخواهیم داشت و به بنده و نوکر تبدیل خواهیم شد». هشدار مکرون درباره وابستگی بیش از حد اروپا به آمریکا در شرایطی است که رئیس‌جمهور فرانسه طی چند سال اخیر چند بار بر لزوم ایجاد ارتش مستقل اروپایی تاکید کرده و از «مرگ مغزی ناتو» سخن گفته بود؛ اظهاراتی که به مذاق آمریکا و برخی کشورهای عضو ناتو خوش نیامد.

در همین رابطه روزنامه هیل در گزارشی به بررسی پیام‌های ضمنی سفر مکرون به چین و تاثیر آن بر روابط آمریکا و اروپا پرداخته است: رئیس‌جمهور فرانسه در سفری ۳ روزه به چین تلاش کرد چین را متقاعد کند نقشی مصمم‌تر در پایان دادن به جنگ اوکراین داشته و ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه را تا حدی مهار کند. سفر مکرون که با همراهی ده‌ها مقام تجاری بود، نشانگر تمرکز فرانسه بر حفظ و حتی تقویت روابط اقتصادی با چین است. این در حالی است که ایالات‌متحده از ماه‌ها پیش مدعی تصمیم چین برای ارسال سلاح به روسیه است. مکرون پنجشنبه در توئیتر نوشت: «به این نتیجه رسیده‌ام چین نقش بزرگی در برقراری صلح دارد. برای همین به چین آمدم که به جلو برویم. با شی درباره کسب‌وکار، آب‌وهوا، تنوع زیستی و امنیت غذایی هم گفت‌وگو خواهم کرد». شی‌جین‌پینگ سعی داشته خود را یک صلح‌ساز در سطح جهانی معرفی کند. وی پنجشنبه در کنار مکرون گفت چین به تسهیل روند گفت‌وگوهای صلح اوکراین متعهد است، تاکید کرد که جنگ هسته‌ای هیچ برنده‌ای ندارد و یادآور شد «نگرانی‌های امنیتی بحق تمام طرفین» باید در نظر گرفته شود. این نشست در حالی برگزار شد که مقامات چینی نسبت به تبعات دیدار کوین مک‌کارتی، رئیس مجلس نمایندگان آمریکا با تسای اینگ ون، رئیس‌جمهوری تایوان هشدار داده بودند. مک‌کارتی پس از این دیدار در کالیفرنیا گفت امیدوار است مکرون از شی‌جین‌پینگ، رئیس‌جمهوری چین خواسته باشد از روسیه در جنگ اوکراین حمایت نکند. وی گفت: «امید دارم او به همتای چینی خود این پیام را منتقل کند که دیدار آمریکایی‌ها با تسای اینگ ون به همان هدف دیدار مکرون و شی‌جین‌پینگ خدمت می‌کند».

در بیانیه مشترک 2 کشور که روز جمعه پس از گفت‌وگوهای شی‌جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین و امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه توسط کاخ الیزه منتشر شد، بیان شده است چین و فرانسه ضروری می‌دانند حملات مسلحانه به تأسیسات هسته‌ای غیرنظامی را در چارچوب درگیری اوکراین کنار بگذارند و از تلاش‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) برای تضمین امنیت آنها حمایت کنند. این بیانیه می‌گوید: هر دو طرف مخالف حملات مسلحانه به نیروگاه‌های هسته‌ای و دیگر تأسیسات هسته‌ای غیرنظامی هستند و از تلاش‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای ایفای نقش سازنده در کمک به تضمین ایمنی تأسیسات هسته‌ای غیرنظامی، از جمله امنیت نیروگاه هسته‌ای زاپروژیا حمایت می‌کنند.

سران چین و فرانسه همچنین حمله‌های مسلحانه (اوکراینی‌ها) به تأسیسات هسته‌ای (نیروگاه زاپروژیا) را محکوم کردند. به ‌‌رغم مخالفت‌های اخیر سران آمریکا و اروپا با «طرح ۱۲ ماده‌ای صلح چین» برای بحران اوکراین، کاخ الیزه (مقر رسمی و دفتر ریاست‌جمهوری فرانسه) روز چهارشنبه قبل از ورود مکرون به پکن در بیانیه‌ای اعلام کرد جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا و امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه در گفت‌وگویی تلفنی توافق کردند برای پایان‌دادن جنگ اوکراین با چین وارد تعامل شوند. در بیانیه کاخ الیزه آمده است 2 رهبر تمایل مشترک خود را برای تعامل با چین برای تسریع در پایان‌دادن جنگ اوکراین و مشارکت در ایجاد صلح پایدار در منطقه اعلام کردند.

پیش از این وزارت خارجه چین، ۵ اسفند در یکمین سالروز آغاز عملیات نظامی روسیه در اوکراین، طرح ۱۲‌بندی خود را برای نحوه پایان‌دادن به جنگ و درگیری‌ها در اوکراین منتشر کرد. این «طرح صلح» در وبسایت وزارت خارجه چین منتشر شده است. همچنین ۲ کشور از تلاش‌ها برای بازگرداندن صلح به اوکراین حمایت کردند. در این بیانیه بر تمایل طرفین برای تقویت نظام بین‌المللی چند‌جانبه نیز تأکید شد. مکرون و شی در بیانیه مشترک خود فقط به موضوع صلح اوکراین بسنده نکردند و حتی از مذاکرات سیاسی و دیپلماتیک برای رفع تحریم‌های ایران حمایت کردند.

این ۲ دیدار دیپلماتیک که تقریبا همزمان برگزار شد، اختلاف میان آمریکا و اروپا بر سر نحوه تعامل با چین را برجسته‌تر می‌کند.

دولت آمریکا و قانون‌گذاران این کشور باور دارند شی‌جین‌پینگ در حال تغییر شکل جهان به یک الگوی سلطه چین است. از سوی دیگر، رهبران اروپا در ارزیابی خطرات و مزایای روابط نزدیک با چین، دچار چنددستگی هستند. کاخ الیزه اعلام کرد در آستانه دیدار شی و مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه و همتای آمریکایی‌اش در گفت‌وگویی تلفنی از تمایل به تشویق چین به تسریع روند پایان یافتن جنگ اوکراین و مشارکت در ایجاد صلح پایدار در این منطقه سخن گفتند. با این حال بیانیه آمریکا از این گفت‌وگو نسخه‌ای کوتاه‌تر بود. کاخ سفید صرفا اعلام کرد مکرون و بایدن درباره سفر رهبر فرانسه به چین گفت‌وگو کرده و بر حمایت از اوکراین تاکید کردند.

***