نمایندگان مجلس شورای اسلامی در نشست دیروز پارلمان با برکناری سیدرضا فاطمی‌امین، وزیر صنعت، معدن و تجارت موافقت کردند. نمایندگان در نشست علنی دیروز (یکشنبه 10 اردیبهشت) مجلس شورای اسلامی در جریان طرح استیضاح سیدرضا فاطمی‌امین، وزیر صنعت، معدن و تجارت، پس از استماع دلایل و توضیحات نمایندگان متقاضی استیضاح، همچنین توضیحات و دفاع وزیر مربوطه از عملکرد خود در این وزارتخانه، با 162 رای موافق، 102 رای مخالف، 2رای ممتنع و 6 رای باطله از مجموع 272 نماینده حاضر در مجلس، با استیضاح فاطمی‌امین موافقت کردند و بدین ترتیب صندلی وزارت صنعت، معدن و تجارت در کابینه دولت سیزدهم باید منتظر سرپرست یا وزیر جدید باشد.

محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی پس از اعلام آرای نمایندگان درباره وزیر صمت، گفت: از آقای فاطمی‌امین تشکر و قدردانی می‌کنم و برای آینده و مسؤولیت‌های دیگر و موفقیت‌های ایشان در پست‌های دیگر از خداوند بزرگ آرزوی توفیق دارم.

اصلی‌ترین محور استیضاح و انتقاد به فاطمی‌امین شرایط عجیب بازار خودرو بود که در نهایت منتهی به خداحافظی او با وزارت صمت شد. 

وی در جلسه دفاع خود در این باره گفت: ما هم نسبت به تسهیلات بانکی انتقاد داشتیم ولی مگر بنده مسؤول تسهیلات بانکی هستم. من هم نسبت به صنعت خودرو و قیمت خودرو انتقاد دارم. بنده به عنوان وزیر صنعت، معدن و تجارت یک تندر ۹۰ مدل ۱۳۸۹ دارم مگر ما جدا از مردم هستیم، یا جای دیگری زندگی می‌کنیم. ما یک قیمت کارخانه داریم و یک قیمت بازار داریم اما به لحاظ اینکه 4 سال در تولید خودرو مشکلاتی ایجاد شد بین قیمت کارخانه با قیمت بازار شکاف زیادی افتاد. فاطمی‌امین تاکید کرد: آمار تورم خودرو از اردیبهشت‌ماه تا آبان‌ماه سال گذشته کاهشی بوده و از آذرماه افزایش یافته است که به قیمت ارز باز می‌گردد. مگر من مسؤول ارز هستم. چالش‌های بازار ارز در کار بنده نیز تاثیر منفی می‌گذارد، قیمت مواد اولیه کارخانه‌ها افزایش می‌یابد. نخستین کسی که به شدت به دنبال این است اقتصاد کشور بر مبنای ریال اداره شود بنده هستم.

* واردات به کجا رسید؟

از دیگر موارد مورد انتقاد نمایندگان به نتیجه نرسیدن واردات است. هاجر چنارانی، نماینده مردم نیشابور در جریان استیضاح فاطمی‌امین گفت: خدا را شاکرم که وامدار کسی نیستم و به عنوان خادم مردم از نظر بنده و مردم حوزه انتخابیه، آقای فاطمی‌امین توان مدیریت این وزارتخانه را ندارد. دیگر جای بحثی درباره مشکلات حوزه خودرو، احتکار و لابی در اعطای پروانه‌های بهره‌برداری معادن و گرانی‌های افسارگسیخته نمانده است. درخواست دارم با تصمیم درست در مسیر تحقق شعار سال گام برداریم. وی تصریح کرد: امروز می‌گویند بازار خودرو به وزیر صنعت، معدن و تجارت ارتباطی ندارد. بنده سوال می‌پرسم که برای مهار این گرانی افسارگسیخته بازار خودرو که در این ۲۰ ماه رشد فزاینده‌ای داشته است باید یقه چه کسی را گرفت؟ مجلس شورای اسلامی شهریور سال ۱۴۰۱ بار دیگر به وزیر صنعت، معدن و تجارت اعتماد کرد اما چه اتفاقی در بازار خودرو افتاد؟ در این ۲۰ ماه قیمت خودرو از کجا به کجا رسیده است؟ ۲۰۰۰ نفر منتظر یک مصوبه شورای عالی نظارت هستند که در این ۲۰ ماه یک جلسه هم نداشتند. چنارانی تاکید کرد: ما واردات خودرو را در مجلس قبل تایید کردیم و مجدد در این مجلس به تصویب رسید، اما به کجا رسید؟ آقای فاطمی‌امین! اگر شما لایحه دوفوریتی برای واردات خودروهای کارکرده داشتید چرا در یک سال گذشته برای ساماندهی این بازار به مجلس شورای اسلامی ارائه نکردید؟ مجلس تصویب کرد به خانواده‌هایی که بالای دو فرزند دارند خودرو داده شود، خانواده‌هایی هستند که دارای 4 فرزند بوده اما اکنون 5 ماه است در انتظار دریافت خودرو هستند.

* تولید خودرو عقب است

سیداحمد رسولی‌نژاد، نماینده مردم دماوند در مجلس شورای اسلامی نیز دیروز در موافقت با استیضاح وزیر صنعت، معدن و تجارت گفت: کل تولیدات سایپا در سال ۱۴۰۱، ۳۵۱ هزار دستگاه بود و آمار فروخته شده ۳۸۱ هزار دستگاه است. مجموع تولیدات ایران خودرو و سایپا در سال ۱۴۰۱، ۹۰۱ هزار خودرو بود اما آنچه فروخته شده ۹۹۴ هزار دستگاه است که تنها نسبت به سال ۱۴۰۰، ۱۷ درصد افزایش داشته است. حال سوال این است: چگونه وعده داده می‌شود که قرار است آمار تولید خودرو به یک میلیون و ۶۰۰ هزار دستگاه می‌رسد. آقای فاطمی‌امین استاد وعده‌هاست. نماینده مردم دماوند در مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه یکی از محورهای استیضاح وزیر صمت بحث خودرو بوده است، گفت: محور اول استیضاح به خودرو بازمی‌گردد. بر اساس گزارش‌ها، کل تولید ایران خودرو در سال ۱۴۰۱، ۵۵۰ هزار دستگاه بود اما آمار فروخته شده ۶۱۳ هزار دستگاه است. در وزارت صنعت، معدن و تجارت دوره آقای فاطمی‌امین این آمار دادن روی کار آمده است، آمار خودروهایی که به کف پارکینگ عودت داده می‌شود همراه با آمار خودروهای تولیدی ارائه می‌شود.

* وعده‌هایی که به نتیجه نرسید

وزیر برکنار شده صمت اسفند سال گذشته از حذف قرعه‌کشی و فروش خودرو در سامانه یکپارچه تخصیص خودروهای داخلی خبر داده و گفته بود در این طرح همه متقاضیان خودرو دریافت خواهند کرد اما تقاضای بالا برای برخی مدل‌های پرطرفدار، هدف این وزارتخانه را با اختلال مواجه کرد.

بر اساس آمار وزارت صمت، تولید خودرو در سال ۱۴۰۱ به یک میلیون و ۳۰۰ هزار دستگاه رسیده و برای سال ۱۴۰۲ هم هدف تولید یک میلیون و ۶۰۰ هزار دستگاه است و با این جهش در رشد، کمبودی برای عرضه وجود نخواهد داشت.

وزارت صمت از آغاز این طرح گفته بود تمام کسانی که ثبت‌نام کنند به دلیل افزایش تولید، خودرو دریافت خواهند کرد اما زمان تحویل خودروی افرادی که سال ۱۴۰۳ اعلام شده، خلاف برنامه‌های وزارت صمت را نشان می‌دهد. مشخص بود برخی خودروها با تقاضاهای بیشتری مواجه خواهند شد و باید وزارت صمت فکری برای آن می‌کرد و وقت و سرمایه مردم را هدر نمی‌داد.

اواخر اسفند سال گذشته بود که طرح فروش یکپارچه خودرو از سوی وزارت صمت مطرح و قرار بر این شد در این طرح ۲ خودروساز ایرانی سایپا و ایران‌خودرو،‌ محصولات خود را بدون قرعه‌کشی (با اولویت‌بندی زمانی براساس قرعه‌کشی) به متقاضیان عرضه کنند که در این طرح طبق اعلام وزارت صمت، بیش از ۹۰۰ هزار نفر شرکت کردند. این مدل عرضه خودرو بدین شکل سبب سردرگمی و شکایت بخشی از متقاضیانی شد که در این طرح شرکت کرده‌ بودند. 

* موعد تحویل بخشی از خودروها برخلاف وعده‌ها

طبق برنامه‌های ۲ خودروساز ایرانی، قرار بود تمام متقاضیان در سال ۱۴۰۲ خودروی خود را دریافت کنند اما این درحالی است که برخی به وعده‌های گفته‌شده خود عمل نکردند و اولویت تحویل بعضی خودروها برای متقاضیان سال ۱۴۰۳ ثبت شد.

سیدرضا فاطمی‌امین، وزیر صمت ۲۷ فروردین‌ ۱۴۰۲ با اشاره به اینکه در این دوره تمام کسانی که ثبت‌نام کرده‌اند خودرو دریافت می‌کنند، اظهار داشت: مرحله دوم  ثبت‌نام خودرو هم از ۱۶ اردیبهشت‌ آغاز خواهد شد. البته خوشبختانه شرکت سایپا و مدیران‌خودرو تا ۳ ماه آینده تمامی تقاضاها را پاسخ خواهند داد و تمام کسانی که در این ۲ شرکت ثبت‌نام کردند تا ۳ ماه آینده طبق اعلام خود شرکت‌ها محصولات را تحویل خواهند گرفت.

همچنین امید قالیباف، سخنگوی وزارت صمت اواخر سال گذشته در نشست خبری گفته بود: با فرض اینکه همه ۹۰۰ هزار نفری که حساب وکالتی اعلام کرده‌اند واجد شرایط باشند و با لحاظ تعهدات قبلی خودروسازان در سال ۱۴۰۲ که حدود ۴۰۰ هزار دستگاه است، توان تولید خودرو از مجموع این ۲ رقم در سال ۱۴۰۲ به مراتب بیشتر است و احتمال اینکه تحویل خودرو به سال ۱۴۰۳ کشیده شود تقریبا صفر است.

اما بنا بر گفته‌های فاطمی امین، بر اساس اعلام اولویت‌ها تنها افرادی که  خودروهای شرکت سایپا را انتخاب کرده بودند، موعد تحویل خودرو برای‌شان در سال جاری اعلام شد اما بخشی از افرادی که در این میان خودروهای ایران‌خودرو را انتخاب کردند، در سال ۱۴۰۳ به آنها خودرو تحویل داده خواهد شد که بعد از اعلام نتایج این موضوع سبب گله‌مندی متقاضیان شد.

لازم به ذکر است در این میان عده‌ای از مردم برای اینکه بتوانند مبلغ اعلام شده (100 میلیون تومان) را در بانک بلوکه و حساب وکالتی باز کنند، سرمایه‌های غیرنقدی خود از جمله خودرو و طلای‌شان را فروختند تا بتوانند در این طرح شرکت کنند که شرایط تورمی کشور و نوسان زیاد قیمت‌ها در بازارهای مختلف سبب افت ارزش سرمایه‌های این دسته از متقاضیان و زیان آنها شد.

شب گذشته سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور مهدی نیازی را به عنوان سرپرست وزارت صمت تعیین کرد. وی پیش از این قائم مقام بازرگانی وزیر صمت بود.