کد خبر: 262553تاریخ: 1402/2/19 00:00
شیخ کلینی، احیاگر مذهب تشیع
محمد‌امین علیدوست: 19 اردیبهشت سالروز بزرگداشت برجسته‌ترین دانشمند فقیه و محدث نامدار شیعه در نیمه دوم سده سوم قمری است. ثقه‌الاسلام محمد بن یعقوب بن اسحاق کلینى رازى، از بزرگان شیعه در زمان غیبت صغراست. او در عهد امامت امام یازدهم، در روستای کلین
- ۳۸ کیلومترى شهر‌رى ـ چشم به جهان گشود. کلینى شهر‌رى را ـ که تازه دوستداران مکتب علوى در آن به قدرت رسیده بودند ـ با همه زیبایى‌ها و جاذبه‌هایش رها و به سوى قم، شهر محدثان و راویان، هجرت کرد. پس از آن، قم را با تمام ارزش‌هایش به قصد شهرها و روستاهاى دیگر ترک کرد. کلینى روستاها و شهرهاى بیشمارى را پشت سر گذاشت و هر جا محدث یا راوى حدیثى مى‌یافت که حدیثى از اهل بیت را نزد خویش داشت در مقابلش زانوى ادب مى‌زد و پس از مدتى باز کوله‌بار عشق و صفایش را بر دوش مى‌گرفت و راهى دیارى دیگر مى‌شد. سرانجام به بغداد رسید اما مدت مسافرت کلینى به درستى معلوم نیست. عموم طبقات او را به راستى و درستى گفتار و کردار و احاطه کامل بر احادیث و اخبار مى‌ستودند به طورى که نوشته‌اند شیعه و سنى در اخذ فتوا به او مراجعه مى‌کردند و در این باره مورد وثوق و اعتماد هر دو بود. او با تدوین کتاب کافی در واقع پلى محکم و امانتدارى راستین بود که احادیث و روایات علما و استادان عصر خود را به نسل‌هاى آینده منتقل کرد، در حقیقت کلینى عصاره عصر خویش است.
کلینى در حالى که بیش از 70 سال از عمرش مى‌گذشت و پس از 20 سال تلاش برای تدوین کتاب الکافى، سال ۳۲۹ ق در ماه شعبان جهان فانى را وداع کرد.
شیعیان با دلى پراندوه و با احترام آن مرد خدا را در «باب کوفه» بغداد به خاک سپردند. در همین سال با رحلت آخرین نایب امام زمان، «على بن محمد سمرى» غیبت کبراى آن حضرت نیز آغاز شد. کلینی در نظر دانشمندان عامه بویژه نزد مورخان که بعد از او آمده‌اند، بسیار بزرگ است. همه از وی تجلیل کرده و او را به عظمت و بزرگواری ستوده‌اند. علامه مجلسی در «مراه العقول» شرح اصول‌الکافی نوشته است: «کلینی مورد قبول طوایف ایام و ممدوح خاص و عام بود». ابن اثیر جزری در کتاب مشهور «جامع‌الاصول» می‌نویسد: «ابوجعفر محمد بن یعقوب از پیشوایان مذهب اهل بیت دانشمندی بزرگ و فاضلی نامدار است». وی به غیر از کتاب کافی، تألیفات دیگری نیز داشت که هیچ کدام به آیندگان نرسید. کتاب رجال، رد بر قرامطه، رسائل ائمه(ع)، تعبیر رویا و مجموعه اشعار شعرا درباره ائمه(ع) از جمله آنها به شمار می‌رود.