نرخ رشد جمعیت کشور به کمتر از یک درصد رسیده است؛ پدیده‌ای که در صورت بی‌توجهی به آن در آینده‌ای نه‌چندان دور، ایران را در جرگه کشور‌های سالخورده قرار می‌دهد. معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی ایران با بیان اینکه نرخ رشد جمعیت از 3.9 درصد در سال ۱۳۶۵ به ۰.۶درصد در سال ۱۴۰۰ رسیده است؛ 2 دلیل کاهش تمایل ایرانی‌ها به فرزندآوری را اعلام کرد. سیدمحمد طباطبایی در آستانه هفته ملی جمعیت اظهار کرد: شاخص‌های جمعیتی ایران در وضعیت هشدار قرار دارد و ما  با سرعت به‌ سمت پیری جمعیت حرکت می‌کنیم. وی با بیان اینکه «در زمان حاضر جمعیت کشور ما حدود 85 میلیون نفر است»، افزود: نرخ رشد جمعیت کشور در سال 1365 حدود 3.9 درصد بود، یعنی اینکه سالانه 3.9 درصد به جمعیت کشور اضافه می‌شد و در سال‌های اخیر نرخ رشد دائماً کاهش پیدا کرده است تا اینکه در سرشماری سال 95 به 1.2 درصد رسید و تا پایان سال 1400 نرخ رشد جمعیتی کشور به  0.6 درصد و کمتر از یک درصد رسیده است. معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی ایران ادامه داد: در 20 سال آینده نرخ رشد جمعیتی منفی را در کشور تجربه خواهیم کرد و این میزان پایین‌ترین نرخ باروری منطقه غرب آسیا و جهان اسلام خواهد بود. وی گفت: مهم‌ترین شاخص تحولات جمعیت شاخص نرخ باروری است؛ سال 1365 نرخ باروری ما 5.6 فرزند به ‌ازای هر زن بود که این میزان در زمان حاضر به 1.6 رسیده است. طباطبایی در گفت‌وگو با تسنیم درباره دلایل عدم‌تمایل به فرزندآوری بیان کرد: طبق آخرین پیمایش ملی که در کشور انجام شد و در آن دلایل تمایل و عدم‌تمایل به فرزندآوری بررسی شد، 2 علت اصلی اولیه افراد برای عدم‌تمایل به فرزندآوری، نگرانی از تأمین آینده فرزندان جدید و داشتن تعداد فرزندان کافی بوده است. بخشی از این نگاه در واقع نتیجه سیاست‌های کنترل جمعیتی ما در سال‌های قبل و ترویج فرهنگ «2 فرزند کافی است» و «فرزند کمتر، زندگی بهتر» است. وی خاطرنشان کرد: در صورت ادامه روند فعلی در سال 1430 حدود 30 درصد جمعیت کشور ما سالمند خواهند بود؛ یعنی به ‌ازای هر 3 نفر یک سالمند خواهیم داشت. 

* در لبه پرتگاه سیاه‌چاله جمعیتی ایستاده‌ایم

علیرضا اولیایی‌منش، معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران با اعلام این مطلب که یکی از مهم‌ترین موضوعات مورد توجه در جامعه، جوانی جمعیت است، گفت: افزایش جمعیت سالمند بدون توجه به جوانی جمعیت، با مشکلات عدیده‌ای همراه و سرعت توسعه متوقف خواهد شد. وی با اعلام این مطلب که پیش‌بینی می‌شود جمعیت کشور تا سال ۲۰۵۰ میلادی ۱۰ میلیون نفر افزایش خواهد یافت و این یک تهدید است، افزود: داشتن حداقل ۴ فرزند برای هر خانواده ایرانی، می‌تواند ما را به اهداف توسعه نزدیک کند. در همین حال، صابر جباری، مدیر اداره جوانی جمعیت و سلامت خانواده وزارت بهداشت با اشاره به اینکه ۱۰ درصد جمعیت کشور سالمند است، گفت: توزیع سنی سالخوردگی کشور بین ۶۵ تا ۷۰ سال است و ۹۴ درصد سالمندان از بیمه پایه برخوردارند و ۳۱ درصد بیمه تکمیلی دارند. اگر تدبیر نکنیم تا ۱۴۳۰ جمعیت سالمندی بشدت افزایشی می‌شود و توازن جمعیتی به هم می‌ریزد. 

علیرضا زالی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تاکید کرد: طبق تعریف اگر ۷ درصد جامعه‌ای بالای ۶۵ سال سن داشته باشند، آن جامعه را سالمند می‌نامند. 

وی افزود: سالمندی دوران سخت و پررنجی است که می‌توان با ترویج فرهنگ سلامت سالمندی و اقدام برای پیشگیری از ابتلا به بیماری‌ها در نوجوانی همچون داشتن تغذیه سالم و ورزش، دوران سالمندی آسوده‌تری داشت، زیرا سالمندی و سالخوردگی شرایط متفاوتی را به افراد تحمیل می‌کند. به نظر می‌رسد برای اینکه وارد سیاه‌چاله جمعیتی نشویم، سرعت اجرای برنامه‌هایی که در همین راستا تعریف و تبیین شده است باید شتاب بیشتری بگیرد.

* حمایت بیمه سلامت از زوجین نابارور

مدیرکل بیمه سلامت استان با اشاره به آغاز هفته ملی جوانی جمعیت (۲۴ تا ۳۰ اردیبهشت) گفت: کشور ما ۱۱ میلیون سالمند دارد و به خط مرحله سالمندی رسیده است، پس باید سیاست‌های کلی در جهت ارائه خدمات به این گروه سنی انجام شود. علیرضا نمازی اظهار داشت: در بحث جوانی جمعیت نیز زوجین نابارور در سیستم الکترونیکی بیمه سلامت نشان‌دار شده و می‌توانند خدمت بگیرند به طوری که سال گذشته یکهزار و ۵۵۶ زوج نابارور در استان تهران نشان‌دار شده و خدمات درمانی تحت پوشش بیمه دریافت کردند. به گفته مدیرکل بیمه سلامت استان تهران، خدمات درمان ناباروری به زنان تا ۴۹ سالگی و به مردان بدون محدودیت سنی ارائه می‌شود.

***