عابدین رستمی*: «پوست شیر» سریال پلیسی - معمایی بود که قابل دفاع و مخاطب‌پذیر طراحی و اجرا شد و داستانش آنقدر کشش داشت که 3 فصل ادامه یافت. حالا مدتی پس از پایان این سریال می‌توان در رابطه با چیزی غیر از ضعف و قوت ساختاری صحبت و به مفاهیم داستانی «پوست شیر» اشاره کرد. در همین رابطه قصد داریم به موضوعات حقوقی این سریال اشاره کنیم؛ خرده‌داستان‌هایی که نقش مهمی در شکل‌گیری داستان اصلی داشتند.

 ضعف ساختاری بسیاری از تولیدات پلیسی در سال‌های اخیر باعث شده بود در ابتدای امر این سریال نیز با چوب سریال‌های بی‌محتوا یا ساده‌انگارانه رانده شود اما تقریبا بعد از قسمت سوم، مشخص شد با سریالی خوش‌ریتم، جذاب و قابل توجه مواجهیم. لیکن ضمن تحسین و تایید جذابیت‌های این سریال، لازم است برخی نکات و ایرادات حقوقی متوجه این اثر را بررسی و درباره آنها با نظرداشت به قوانین قضایی کشور نکاتی مطرح کنیم.

در قسمت آخر سریال، در صحنه‌ای، نعیم به رضا پروانه می‌گوید؛ حکم قصاصش بابت قتل نریمان صادر شده و پرونده در دیوان هست و از رضا می‌خواهد برای رضایت گرفتن از اولیای دم کمکش کند. رضا هم قول می‌دهد اگر رضایت گرفتن از اولیای دم نریمان، ۱۰۰۰ در داشته باشد، همه 1000 در را می‌زند تا رضایت اولیای دم را برای نعیم بگیرد و بعد با فروش خانه‌اش و تهیه پول اقدام به اخذ رضایت برای نعیم می‌کند. این در حالی است که در داستان فیلم نریمان به دختر نعیم تجاوز کرده و حتی فیلم تجاوز هم موجود است. نکته حقوقی اول: نریمان به ساحل (دختر نعیم) تجاوز کرده است و بند «ت» ماده ۲۲۴ قانون مجازات اسلامی بیان می‌دارد در صورت وقوع جرم تجاوز، شخص متجاوز به اعدام محکوم می‌شود. از طرف دیگر بند «الف» ماده ۳۰۲ قانون مجازات اسلامی به صراحت عنوان می‌کند در صورتی که مقتول مرتکب جرائم حدی - که مستوجب سلب حیات (اعدام) باشد – شود، قاتل این فرد اعدام نمی‌شود. با توجه به اینکه اگر نعیم، نریمان را نمی‌کشت، دادگاه به دلیل تجاوز نریمان را اعدام می‌کرد و از آنجا که نریمان مرتکب تجاوز، از نوع جرائم حدی شده و مستوجب اعدام است لذا قاتل او (نعیم ) اعدام نخواهد شد و نیازی به رضایت هم ندارد. نکته حقوقی دوم: در پایان سریال، نعیم بابت قتل منصور که مشخص شد قاتل دخترش ساحل بوده است، به سمت قصاص می‌رود.

 بند «پ» ماده ۳۰۲ قانون مجازات اسلامی، به صراحت در این باره تعیین تکلیف کرده است؛ در صورتی که مقتول مستحق قصاص باشد و اولیای دم، اقدام به قتل او کنند، قاتل قصاص نخواهد شد. 

البته موضوع مهمی که باید بدان اشاره کرد این است که آیا در قانون برای نعیم با وجود این 2 قتل هیچگونه مجازاتی در نظر گرفته نمی‌شود؟

پاسخ: تبصره یک ماده ۳۰۲ قانون مجازات اسلامی بیان می‌دارد: اقدام درباره بندهای «الف»، «ب» و «پ» این ماده بدون اجازه دادگاه جرم است و مرتکب به تعزیر مقرر در کتاب پنجم «تعزیرات» محکوم می‌شود و ماده ۶۱۲ قانون مجازات اسلامی (کتاب پنجم تعزیرات) میزان مجازات نعیم که بدون حکم دادگاه اقدام به قتل نریمان و منصور کرده را مشخص می‌کند. 

ماده۶۱۲: هر کس مرتکب قتل عمد شود و شاکی نداشته یا داشته ولی از قصاص گذشت کرده باشد یا به هر علت قصاص نشود، در‌ صورتی که اقدام وی موجب اخلال در نظم و صیانت و امنیت جامعه یا بیم تجری مرتکب یا دیگران گردد، دادگاه مرتکب را به حبس از 3 تا 10 سال‌ محکوم می‌کند.

* وکیل پایه یک دادگستری