مهدی بختیاری: در میان موشک‌های بالستیک ایرانی، موشک «خرمشهر 4» (که حالا باید از آن به عنوان عضو جدید «خانواده موشک‌های خرمشهر» نام برد) اگر دقیق‌ترین نباشد اما حتماً قدرتمندترین است، بویژه در میان موشک‌های دوربرد ایرانی (در رنج 2000 کیلومتر).

در این اشل، «موشک سجیل» تا مدت‌ها مهم‌ترین موشک ایرانی بود اما با رونمایی از نسل اول موشک خرمشهر در شهریور 96، این موشک جای سجیل را در قدرت تخریب در همان برد 2000 کیلومتر گرفت.

برای درک بهتر قدرت باید اشاره کرد موشک سجیل دارای سر جنگی با وزن 650 کیلوگرم بود اما موشک خرمشهر (نسل اول) از یک سر جنگی به وزن 1800 کیلوگرم با قابلیت حمل چند کلاهک بهره می‌برد.

نسل جدید موشک خرمشهر که به نام «خیبر» نامگذاری شده، دارای همان برد اعلامی 2000 کیلومتر است و اگر چه سرجنگی آن نسبت به نمونه اول کمی کوچک‌تر شده (1500 کیلوگرم) اما از ویژگی‌های منحصر به فردی برخوردار است که آن را از بقیه اعضای این خانواده - و البته از دیگر موشک‌های بالستیک ایران - متمایز می‌کند.

این موشک برای ایجاد قابلیت‌های تاکتیکی، به یکی از پیشرفته‌ترین موتورهای سوخت مایع تجهیز و به‌نحوی طراحی شده که موتور در مخزن سوخت قرار بگیرد که این امر باعث کاهش طول موشک به 13 متر شده است.

موشک‌ خرمشهر در میان بالستیک‌های دوربرد ایرانی از این لحاظ نیز متمایز بوده و طول آن نسبت به بقیه کمتر است (برای مثال، طول موشک سجیل 18 متر است).

سر جنگی این موشک نیز با طول 4 متر، یکی از بزرگ‌ترین و اثربخش‌ترین سر جنگی‌های تولید‌شده است که قابلیت حمل بیش از یک تن مواد ناریه را دارد.

این موشک مانند نمونه‌های قبلی این خانواده از سوخت هایپرگولیک بهره می‌برد و از این جهت تفاوت چندانی با نمونه‌های قبلی ندارد اما با این حال وجه تمایز عمده موشک خیبر (خرمشهر 4) را نه در دقت و طول و وزن، بلکه در نوع سیستم هدایت آن باید جست‌وجو کرد.

آنطور که گفته شده و در تصاویر گرافیکی منتشرشده توسط وزارت دفاع درباره هدایت این موشک نیز دیده می‌شود، موشک خیبر از یک سیستم هدایت در فاز میانی و فاز پایانی با استفاده از چند میکروتراستر بهره می‌گیرد.

با این امکان، موشک قابلیت هدایت سرجنگی در خارج از جو را دارد و این کار به کمک رانشگر یا تراسترهای روی کلاهک انجام می‌شود که آن را از هدایت داخل جو به کمک بالک روی کلاهک بی‌نیاز کرده است.

این مساله - جایگزینی تراستر روی کلاهک به جای بالک - سرعت سر جنگی را به میزان قابل توجهی افزایش می‌دهد که به نظر می‌رسد یکی از اهداف مدنظر سازندگان موشک‌های ایرانی پس از رسیدن به برد مورد نیاز و پیشرفت قابل قبول در بعد دقت‌افزایی موشک‌هاست.

افزایش سرعت در موشک‌ها یکی از مهم‌ترین مولفه‌ها برای مقابله با سپرهای موشکی دشمن است که در ادامه به آن اشاره خواهد شد.

همچنین استفاده از تکنولوژی تراستر به جای بالک، این امکان را به سر جنگی موشک خیبر می‌دهد تا برای افزایش میزان دقت در فاز نهایی (اصابت) مسیر خود را با مسیر منتهی به هدف تطبیق داده و حرکت را برای طی این مسیر پایدار کند.

جمهوری اسلامی ایران در طول 4 دهه بویژه از اواسط سال‌های دفاع‌مقدس، بیشترین سرمایه‌گذاری را روی  موشک‌های بالستیک به عنوان مهم‌ترین بازوی دفاعی خود در دکترین بازدارندگی کرده که به طراحی و ساخت طیف‌های متنوعی از موشک‌ها منتهی شده است.

اگر برد، قدرت و دقت را ۳ مولفه موشک بدانیم، مقامات جمهوری اسلامی تاکنون بارها اعلام کرده‌اند فعلا قصدی برای افزایش برد موشک‌های خود فراتر از 2000 کیلومتر ندارند.

در طول سال‌های گذشته، موشک‌های مهمی در برد 2000 کیلومتر رونمایی شد که سجیل، قدر و خرمشهر نمونه‌های آن هستند.

با این حال، این به معنای محدودیت ایران در ساخت موشک‌های با برد بیشتر نیست بلکه در صورت امکان، برای مثال همین موشک خرمشهر 4 (خیبر) با اندکی تغییرات می‌تواند به بردی چند برابر آنچه اکنون اعلام شده، برسد.

با این حال، پس از دستیابی ایران به میزان برد مورد نیاز (برای مقابله با پایگاه‌های آمریکا در منطقه و البته رژیم صهیونیستی) تمرکز متخصصان داخلی روی ۲ مولفه دیگر یعنی دقت و قدرت قرار گرفت که به پیشرفت‌های بسیار مناسبی در حوزه دقت‌افزایی و نقطه‌زنی موشک‌ها انجامید که خانواده موشک‌های «فاتح» از برد 250 تا 1500 کیلومتر از جمله مشهورترین آنهاست.

به نظر می‌رسد خانواده موشک‌های خرمشهر نیز اکنون در همین مسیر حرکت می‌کند؛ با این تفاوت که میزان قدرت تخریب سر جنگی آنها نسبت به بقیه بسیار بیشتر است.

موشک جدید این خانواده – همان‌طور که از نامش می‌توان فهمید- با هدف اصلی مقابله با رژیم صهیونیستی ساخته شده است.

سرزمین‌های اشغالی در فاصله 1100 کیلومتری مرزهای غربی ایران قرار دارد و با این موشک می‌توان همه نقاط حساس این رژیم را از عمق خاک کشورمان مورد هدف قرار داد.