گروه بین‌الملل: دور دوم انتخابات ریاست‌جمهوری ترکیه روز گذشته در سراسر این کشور برگزار شد و رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور فعلی این کشور با کسب اکثریت آرا برای سومین‌بار رئیس‌جمهور ترکیه شد. رجب طیب اردوغان که 20 سال است مرد نخست ترکیه محسوب می‌شود، بار دیگر توانست با جلب آرای مردم این کشور رئیس‌جمهور ترکیه شود. اردوغان سال 2003 برای نخستین‌بار به عنوان نخست‌وزیر ترکیه انتخاب شد و تا سال 2014 به عنوان نخست‌وزیر این کشور به کار خود ادامه داد. با تغییر قانون اساسی در سال 2014 و تبدیل سیستم پارلمانی به ریاست‌جمهوری، اردوغان دوباره در انتخابات شرکت کرد و پیروز شد. او در انتخابات 2018 هم توانست محرم اینچه رقیب خود از حزب جمهوری خلق را شکست دهد و برای 4 سال دیگر انتخاب شود. اردوغان با پیروزی روز گذشته برای 4 سال دیگر سکاندار ترکیه باقی ماند و به بزرگ‌ترین سیاستمدار تاریخ ترکیه تبدیل شد. 

زمان رای‌گیری دور دوم انتخابات ریاست‌جمهوری ترکیه دیروز رأس ساعت ۱۷ به وقت محلی (۱۷:۳۰ تهران) و بدون تمدید به پایان رسید تا شاهد اتمام راند دوم انتخابات در این کشور باشیم. مردم ترکیه برای بار دوم به پای صندوق‌های رای رفتند تا میان رجب طیب اردوغان اسلام‌گرا و کمال قلیچداراوغلو با مواضع چپ‌میانه و سکولار، یکی را برای ریاست‌جمهوری انتخاب کنند که در نهایت دوباره اردوغان را تایید کردند. در این دور از انتخابات ریاست‌جمهوری ترکیه بیش از ۶۴ میلیون نفر واجد شرایط رای‌دهی بودند، از جمله 6 میلیون نفر که در دور اول انتخابات رای اولی محسوب می‌شدند. همچنین ۳,۴ میلیون رای‌دهنده واجد شرایط در خارج از ترکیه حضور داشتند که از ۲۰ تا ۲۴ مه آرای خود را به صندوق انداختند. دور اول انتخابات ریاست‌جمهوری ترکیه 14 مه ‌(24 اردیبهشت) برگزار شد و 3 نامزد به رقابت پرداختند که اردوغان و قلیچداراوغلو به دور دوم راه یافتند. روز گذشته قلیچداراوغلو، نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری ترکیه رأی خود را در مدرسه آرژانتینی‌های آنکارا به صندوق انداخت. رقیب انتخاباتی اردوغان پس از انداختن رأی خود در آنکارا خطاب به مردم این کشور گفت: برای آزاد شدن از فشار و برای آمدن دموکراسی و آزادی همه پای صندوق‌ها بیایید. وی همچنین خطاب به رأی‌دهندگان این کشور گفت: پس از رأی‌گیری همچنان پای صندوق‌ها بمانید. اتهاماتی علیه ما مطرح شد، تهمت ‌زده شد اما آزادی و دموکراسی به این کشور باز خواهد گشت. رجب طبیب اردوغان نیز پس از انداختن رأی خود به صندوق در استانبول ابراز امیدواری کرد رأی‌گیری به سرعت پایان یابد. وی تصریح کرد: نخستین‌بار است که به دور دوم می‌رویم، مشارکت بسیار خوبی را شاهد بوده‌ایم. برای دموکراسی به پای صندوق‌ها آمدیم و مطالبه دموکراسی مردم‌مان در گوش جهان پیچید. سینان اوغان متحد اردوغان در دور دوم انتخابات هم رأی خود را در آنکارا به صندوق انداخت. وی در دور اول به عنوان نامزد ائتلاف آتا وارد انتخابات شده بود که توانست بیش از 5 درصد آرا را به دست آورد و مانع از پایان انتخابات در دور اول شود. وی در دور دوم از متحدان خود در ائتلاف آتا جدا شد و از رجب طیب اردوغان اعلام حمایت کرد. اوغان در اظهاراتی منتقدانه نسبت به جبهه مخالفان پس از به صندوق انداختن رأی خود گفت: «این انتخابات به ما نشان داد محاکمه انسان‌ها در ملأعام و فشار به مردم برای گرفتن رأی‌شان چه نتایجی به بار خواهد آورد، از این جهت انتخابات بسیار مهمی را سپری می‌کنیم».

«سلیمان سویلو» وزیر کشور ترکیه نیز بعد از آنکه همراه همسر خود در حوزه قاضی عثمان‌پاشا (استانبول) رأی خود را به صندوق انداخت، اعلام کرد بالغ بر 600 هزار پرسنل امنیتی، مأمور پلیس، ژاندارمری و گشت ساحلی تأمین امنیت انتخابات را بر عهده داشتند. در این دور از انتخابات همچنین 73 فروند هلیکوپتر، 8 هواپیما و 61 پهپاد برای تأمین امنیت و تسهیل روند انتخابات به خدمت گرفته شد. در این میان «صلاح‌الدین دمیرتاش» رهبر زندانی حزب کردی دموکراتیک خلق‌ها از قلیچداراوغلو حمایت کرده بود که حمایت‌های او هم نتوانست باعث پیروزی قلیچداراوغلو شود. الجزیره روز گذشته در گزارشی اعلام کرد اردوغان بیش از 52 درصد آرا را کسب کرد و رقیب او توانست بیش از 47 درصد آرا را به خود اختصاص دهد. اردوغان با این پیروزی تا سال 2027 سکاندار ترکیه خواهد بود. طرفداران اردوغان بعد از اعلام پیروزی وی در مقابل دفتر حزب عدالت و توسعه در استانبول تجمع کردند و رئیس‌جمهور ترکیه برای آنها سخنرانی کرد. درصد مشارکت مردم ترکیه در دور دوم بالای 82 درصد بود.  رئیس‌جمهور ترکیه در زمان انتخابات وعده تهیه پیش‌نویس قانون اساسی مدنی جدید  را داده بود. وی درباره مهاجران هم اعلام کرده بود براحتی آنها را اخراج نمی‌کند. این نتایج نشان‌دهنده آن است که اردوغان خوب می‌داند جامعه ترکیه را چطور به تسخیر صحبت‌های خود در‌آورد. خبرگزاری آسوشیتدپرس پیش‌تر در گزارشی به این مساله پرداخته و نوشته بود: هر چند بسیاری از مخالفان اردوغان امیدوار بودند مشکلات اقتصادی و افزایش تورم و همچنین وقوع زلزله مرگبار در این کشور به رو‌گردانی مردم ترکیه از این سیاستمدار اسلامگرا بینجامد اما دست‌کم نتایج دور نخست تمام مخالفان اردوغان را ناامید کرد. 

اردوغان ۶۹ ساله با توجه ویژه به ارزش‌های مذهبی در کشوری که نزدیک به یک قرن سکولار تعریف می‌شد، توانسته وفاداری عمیقی را بین حامیان محافظه‌کار خود ایجاد کند و قشر تازه‌ای از افراد مذهبی را به عنوان طرفدار همیشگی حزب عدالت و توسعه در انتخابات‌های مختلف پشت سر خود داشته باشد. 

وی قدرت خود را با استفاده از منابع دولتی گسترش داده و با صرف هزینه‌های گزاف در زیرساخت‌ها، گام‌های مهمی در جهت جلب رضایت رای‌دهندگان، کنترل دقیق رسانه‌ها و همچنین خاموش کردن منتقدان برداشته است. وی با سیاست‌های خود بسیاری از ترک‌ها را به سمت خود سوق داده و این باور را نزد افکار عمومی ترویج کرده که ترکیه یک خط مستقل دارد و همان‌طور که با غرب روابط نزدیکی دارد، با شرق هم کار می‌کند. او همچنین طی این 2 دهه به شکل موثری نقش ارتش را در مسائل سیاسی کمرنگ کرده که این هم می‌تواند توضیح‌دهنده بخشی از محبوبیت‌های او به شمار رود، چرا که جامعه ترکیه خاطرات خوشی از مداخلات نظامیان در روندهای سیاسی ندارد و کودتاهای ارتش در یک قرن پیش تغییرات بسیاری را در فرآیند سیاسی این کشور ایجاد کرده است. به نظر می‌رسد پایداری اردوغان حتی در شرایطی که کشور با بحران اقتصادی رو‌به‌رو است هم ناشی از همین میل به ثباتی باشد که در مردم ترکیه وجود دارد. در واقع آنها با مشاهده کودتاها و همچنین دولت‌های بی‌ثباتی که در دهه‌های ۸۰ و ۹۰ سیاست ترکیه را به خود درگیر کرده بودند، حالا بیش از اینکه به دنبال تغییر باشند، ثبات می‌خواهند. «گونل تول» تحلیلگر موسسه خاورمیانه در واشنگتن در این باره می‌گوید: «در زمان بحران‌های ملی مانند این، مردم معمولا در اطراف رهبر جمع می‌شوند. ضمن اینکه، رای‌دهندگان به توانایی اپوزیسیون در اصلاح مسائل ایمان و باور کافی ندارند». ترکیه به دلیل موقعیت استراتژیک خود در تقاطع اروپا و آسیا یکی از اعضای کلیدی ناتو است و دومین ارتش بزرگ ناتو را کنترل می‌کند. اما آنکارا تحت حکومت اردوغان، نشان داده هر چند باید ترکیه را یک متحد ضروری برای ناتو دانست اما نباید فراموش کرد سیاست‌های او گاهی هم برای این پیمان دردسرساز است. 

به عنوان مثال می‌توان به مساله مخالفت‌های ترکیه با ورود سوئد به ناتو و همچنین خرید سیستم‌های دفاع موشکی روسیه اشاره کرد که باعث شد آمریکا ترکیه را از پروژه فروش جت جنگنده‌های خود بیرون کند. با این حال ترکیه به همراه سازمان ملل متحد میانجی‌گری یک توافق حیاتی را بر عهده داشت که به اوکراین اجازه داد غلات را از طریق دریای سیاه به بخش‌هایی از جهان که با گرسنگی دست و پنجه نرم می‌کنند، ارسال کند.

پس از آغاز جنگ داخلی در سوریه در سال ۲۰۱۱، اردوغان با حمایت از مبارزان مخالف که به دنبال سرنگونی بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه بودند، ترکیه را درگیر کرد. این جنگ باعث افزایش موجی از پناهجویان سوری شد که اردوغان از آنها به عنوان اهرم فشاری علیه کشورهای اروپایی استفاده و تهدید کرد مرزهای ترکیه را باز و آنها را با مهاجران درگیر می‌کند. از سویی پس از حملات متوالی نظامی به گروه‌های کرد وابسته به شورشیان که ترکیه آنها را غیرقانونی اعلام کرده، اکنون ترکیه بخش‌های وسیعی از این سرزمین‌ها را در شمال سوریه کنترل می‌کند.

به گفته تحلیلگران، اردوغان درباره بخش نظامی- صنعتی ترکیه هم با توجه به تولید پهپادهای دست‌ساز، هواپیما و یک کشتی جنگی که به عنوان نخستین «پهپادبر» جهان معرفی می‌شود، به خود می‌بالد. در جبهه داخلی نیز اردوغان وجهه اسلام را در کشوری که به گفته منتقدان ریشه‌های سکولار آن در حال تضعیف است، ارتقا داده است.

او اختیارات ارتش را محدود کرده و قوانینی را که زنان را از پوشیدن روسری در مدارس و ادارات دولتی منع می‌کرد، لغو کرده است. اردوغان برای گردآوری بیشتر حامیان محافظه‌کار خود، قلیچداراوغلو و مخالفان را به دلیل حمایت از حقوق دگرباشان جنسی تحقیر کرده است. 

به گزارش یورونیوز، بزرگ‌ترین تهدیدی که اردوغان در حال حاضر با آن مواجه است، اقتصاد است. به گفته اقتصاددانان، روش اصلی او برای حل مشکل کاهش قدرت خرید خانواده‌ها آزاد کردن مخارج دولتی بوده است که  همراه با کاهش نرخ بهره تنها باعث بدتر شدن تورم شده است. اردوغان دستمزدهای بخش دولتی و حقوق بازنشستگی را افزایش داده و به میلیون‌ها نفر اجازه بازنشستگی زودهنگام داده است. او همچنین یارانه برق و گاز در نظر گرفته کرده و برخی از بدهی‌های خانوارها را پاک کرده است. وی همچنین قول داده است هر آنچه لازم است برای بازسازی مناطق وسیع زلزله‌زده هزینه کند. اردوغان در هر مراسم کلنگ‌زنی که در آن شرکت می‌کند، می‌گوید تنها دولت او می‌تواند زندگی را پس از فاجعه‌ای که شهرها را با خاک یکسان کرد و بیش از ۵۰ هزار نفر را در ترکیه کشته است، بازسازی کند. حزب اردوغان در ۱۰ استان از ۱۱ استان در منطقه آسیب‌دیده از زلزله به‌‌رغم انتقادها مبنی بر کند بودن واکنش اولیه دولت او به این فاجعه، برنده شد. البته این مناطق عموما از حامیان کلاسیک عدالت و توسعه و اردوغان به شمار می‌رفتند اما مخالفان امیدوار بودند پس از زلزله و درک مشکلات و ناکارآمدی‌های دولت، این حامیان اردوغان از او ناامید شوند و به قلیچداراوغلو رای دهند. باید منتظر ماند و دید اردوغان در دور سوم ریاست‌جمهوری خود چه سیاست‌های را در داخل و خارج در پیش می‌گیرد.