با نزدیک شدن به فصل نقل‌وانتقالات مسکن، نگرانی مستأجران از نرخ‌ بالای اجاره‌بها و ناتوانی‌شان در پرداخت مبالغ خواسته شده از سوی مالکان افزایش یافته است. مستاجران بویژه در کلانشهرها برای اجاره یک ملک مسکونی یا تمدید مدت قرارداد اجاره ملک، با اعداد و ارقامی از سوی مالکان مواجه می‌شوند که نگرانی آنها را درباره تمدید قرارداد یا اجاره ملک دوچندان می‌کند. 

دولت سیزدهم مسکن را به عنوان مهم‌ترین اولویت خود قرار داد و از روش‌های مختلف از جمله راه‌اندازی سامانه املاک و مستغلات، شناسایی و پلمب بنگاه‌های املاک غیرمجاز و تعیین سقف اجاره‌بها سعی دارد این بازار را ساماندهی کند.

مجموع اقدامات انجام شده در ماه‌های اخیر موجب شده با شروع فصل جابه‌جایی‌ها، سختی‌هایی که در سال‌های اخیر مستاجران با آن روبه‌رو بودند، کاهش یابد. در واقع مسیر ساماندهی این بازار با رویکرد جدیدی که وزارت راه‌وشهرسازی در پیش گرفته، آغاز شده است. 

* 3 اقدام مهم دولت در حمایت از مستأجران و ساماندهی بازار اجاره مسکن

یکی از اقدامات مهم دولت، تمدید اعطای تسهیلات ودیعه مسکن تا پایان شهریور امسال که زمان اوج فصل جابه‌جایی مستأجران به شمار می‌رود، بود. بر اساس بخشنامه ابلاغی بانک مرکزی، محل تأمین منابع این تسهیلات ماده ۴ قانون جهش تولید مسکن و سقف آن ۴۰ هزار میلیارد تومان است.

وام ودیعه مسکن که در حال حاضر سقف آن برای مستأجران تهران ۱۰۰، کلانشهرها ۷۰ و سایر شهرها ۴۰ میلیون تومان با بازپرداخت ۵ ساله است، بر اساس آخرین آمار اعلامی بانک مرکزی در پایان فروردین امسال به ۲۴۴ هزار و ۲۶۰ مستأجر در کشور تا پایان سال قبل پرداخت شده و مجموع تسهیلات پرداختی تا انتهای ۱۴۰۱ معادل ۱۳ هزار میلیارد تومان بوده است و هنوز آمار تسهیلات ودیعه مسکن پرداخت شده در سال جاری اعلام نشده است.

اقدام دوم دولت برای حمایت فوری از مستأجران مصوبه شورای عالی مسکن بود که ۲۴ اردیبهشت مصوب و مقرر شد سقف اجاره‌بها در تهران ۲۵ درصد و سایر شهرها ۲۰ درصد باشد که این میزان در مقایسه با رقم اجاره‌بهای سال گذشته و درج شده در اجاره‌نامه‌هاست.

سومین اقدام حمایتی دولت راه‌اندازی سامانه ثبت رایگان قراردادهای اجاره در سامانه املاک و مستغلات کشور ذیل سامانه وزارت راه‌وشهرسازی به آدرس

 amlak.mrud.ir و بر اساس ماده ۱۸ قانون جهش تولید مسکن است و مستأجران و مالکان (متعاملان) می‌توانند بدون نیاز به مراجعه به دفاتر مشاوران املاک، اجاره‌نامه‌ها و قراردادهای اجاره مسکن را به رایگان ثبت کنند.

در این ارتباط رئیس‌جمهور در جلسه شورای عالی مسکن بر تقویت فرآیند مالیات‌ستانی از خانه‌های خالی برای عرضه بیشتر آنها به بازار اجاره مسکن و نیز ساماندهی مشاوران املاک و برخورد با مشاوران غیر مجاز تأکید کرد.

* نرخ‌گذاری‌ها در تهران بزودی اصلاح می‌شود

سرپرست دفتر اقتصاد مسکن وزارت راه‌وشهرسازی با اشاره به برنامه‌های حمایتی دولت برای ساماندهی بازار مسکن گفت: در برخی ماه‌ها میانگین قیمت مسکن در تهران فقط با چند معامله در مناطق یک و 2 معلوم می‌شود که این نرخ‌گذاری بزودی اصلاح خواهد شد.

ابوالفضل نوروزی افزود: همچنین در برخی ماه‌ها در بازار مسکن تهران معامله‌ای رخ نمی‌دهد و فقط چند معامله در مناطق یک و 2 انجام می‌شود و با توجه به اینکه قیمت در آن 2 منطقه بالاست، قیمت خرید و فروش در کل تهران بالا می‌کشد.

* ۷۰ درصد قراردادهای اجاره سال گذشته به نفع مستاجران منعقد شد

مشاور وزیر راه‌وشهرسازی در گفت‌وگویی عنوان کرده بود سال گذشته تکالیف و استثناهایی برای موجران تعیین شد. با این‌ حال تلاش کردیم قوانینی وضع شود که به نفع مستاجران نیز باشد. سال گذشته 70 درصد قراردادها به نفع مستاجران تمام شده است.

سیدجواد سادات با اشاره به اینکه موضوع ساماندهی قراردادها از سال ۸۷ آغاز شده است، گفت: با ظرفیتی که ایجاد شده بیش از ۹۰ درصد مشاوران املاک اکنون این موضوع را رعایت و نسبت به اخذ کدرهگیری اقدام می‌کنند. با این وجود، وزارتخانه باید فضایی را فراهم می‌کرد که 2 طرف قرارداد (موجر و مستاجر) خود را ثبت کنند که اکنون این فضا فراهم شده است.

مشاور وزیر راه‌وشهرسازی درباره رعایت افزایش اجاره‌بها تا سقف ۲۵ درصد گفت: در رابطه با بازار اجاره چندین بخش باید به این قانون احترام بگذارند که یکی از موارد، خود بنگاه‌های مشاور املاک هستند.

* الحاق بیش از ۵۰۰ هکتار زمین برای ساخت طرح نهضت ملی مسکن

شورای عالی شهرسازی و معماری ایران با الحاق بیش از ۵۰۰ هکتار زمین در راستای تأمین مسکن موضوع قانون جهش تولید مسکن موافقت کرد.

بر مبنای این جلسات، در شهر آران‌وبیدگل ۱۴ هکتار، بهبهان ۳۵ هکتار، همدان ۱۲۷ هکتار و پرند ۴۵ هکتار و در مجموع ۳۲۱ هکتار الحاق انجام شد.

همچنین شورای عالی شهرسازی و معماری ایران در قالب تصویب طرح جامع توسعه و عمران شهر میانه ضمن تأمین همه نیازهای اداره کل راه‌وشهرسازی استان مرتبط با تکالیف در حوزه حمایتی با الحاق بیش از ۱۸۰ هکتار اراضی مستعد با مالکیت غیردولتی، زمینه پاسخگویی به تقاضای بازار در قالب عرضه مسکن و مدل خودمالکان را فراهم کرده است.