گروه سیاست‌ خارجی: وزیر امور خارجه کشورمان به دعوت دولت آفریقای جنوبی در اجلاس وزیران خارجه گروه بریکس شرکت می‌کند. این نشست اواخر هفته جاری  در شهر «کیپ تاون» آفریقای جنوبی برگزار می‌شود  و وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران نیز به دعوت دولت آفریقای جنوبی در این نشست شرکت می‌کند. در حال حاضر، جمهوری اسلامی ایران عضو این  گروه  نیست ولی از اعضای دعوت شده به نشست سال ۲۰۲۲ این گروه بوده است، همچنین در اجلاس بریکس پلاس در تاریخ ۲۵ ژوئن ۲۰۲۲ (۴ تیر ۱۴۰۱) سخنگوی وزارت خارجه روسیه تأیید کرد که ۲ کشور ایران و آرژانتین درخواست خود را برای پیوستن به این گروه ارائه کرده‌اند. بریکس نام گروهی از کشورها به رهبری قدرت‌های اقتصادی نوظهور است که از به هم پیوستن حروف اول نام انگلیسی کشورهای عضو یعنی برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی تشکیل شده است. نخستین بار وزیران خارجه چین، هند، برزیل و روسیه در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در سال ۲۰۰۶ دیدار کردند و نخستین اجلاس رسمی سران در سال ۲۰۰۹ در روسیه برگزار شد. کشورهای بریکس در مجموع 40‌درصد جمعیت، نزدیک به یک‌سوم تولید ناخالص ملی و حدود یک‌سوم خاک دنیا را تشکیل می‌دهند. در میان این غول‌ها، آفریقای‌جنوبی شاید کوچک به نظر برسد اما تنها کشور آفریقایی بریکس است و از نظر تولید ناخالص داخلی دومین اقتصاد بزرگ آفریقاست (یا با برآوردی دیگر سومین) و سومین ارتش بزرگ آفریقا را دارد هرچند از نظر مساحت و جمعیت (حدود 60 میلیون)، در این قاره ششم است، پایتخت آن ژوهانسبورگ هم ثروتمندترین شهر و پایتخت اقتصادی آفریقاست. کشورهای عضو بریکس از مهم‌ترین تولیدکنندگان کالا، خدمات و مواد خام در دنیا هستند و پیش‌بینی شده در آینده نه‌چندان دور بزرگ‌ترین شوند. مشابه همه پیمان‌ها و ائتلاف‌های اقتصادی، بریکس نیز واجد سیاست‌های خاص خود در حوزه تجارت، سرمایه‌گذاری، شرکت‌های خرد، کوچک و متوسط، تأمین مالی، تغییرات اقلیمی، انرژی، توسعه زیرساخت، امنیت غذایی و در نهایت توسعه انسانی است. بر اساس آخرین اخبار، در حال حاضر ۱۹ کشور خواهان پیوستن به این گروه هستند. در همین باره معاون دیپلماسی اقتصادی وزیر امور خارجه با بیان اینکه در حال حاضر ۱۹ کشور تقاضای عضویت در گروه بریکس را مطرح کرده‌اند، گفت: جمهوری اسلامی ایران جزو نخستین کشورهایی است که تقاضای عضویت در این گروه را مطرح کرده است. مهدی صفری در پاسخ به این سوال که روند عضویت ایران در گروه بریکس در چه مرحله‌ای قرار دارد، گفت: هنوز کشورهای عضو بریکس معیارهای‌شان را برای اعضای جدید مشخص نکرده‌اند و در حال نوشتن این معیارها هستند. وی ادامه داد: با توجه به معیارها و توانایی‌هایی که ما از آن برخوردار هستیم به راحتی می‌توانیم خودمان را با معیارهای احتمالی اعضای بریکس تطبیق دهیم. این دیپلمات ارشد جمهوری اسلامی ایران با بیان اینکه در حال حاضر ۱۹ کشور تقاضای عضویت در گروه بریکس را مطرح کرده‌اند و جمهوری اسلامی ایران جزو نخستین کشورهایی است که در این زمینه تقاضای خود را مطرح کرده است، در پاسخ به این سوال که عضویت ایران در این گروه چه تاثیری بر دیپلماسی اقتصادی ایران خواهد داشت، گفت: یکی از اثرات این موضوع این است که با کشورهای روسیه، چین، برزیل و آفریقای جنوبی که عضو این گروه هستند می‌توانیم معاملات خود را بدون استفاده از دلار و با پول ملی انجام دهیم. وی با بیان اینکه با عضویت در این گروه می‌توانیم از طریق آفریقای جنوبی و همچنین برزیل تجارت خود را در قاره آفریقا و آمریکای جنوبی گسترش دهیم، افزود: در این مناطق فضا برای صدور خدمات فنی - مهندسی ایران باز است. جمهوری اسلامی ایران همچنین در بخش انرژی، نیروگاه، ساختمان‌سازی، جاده‌سازی و فعالیت‌های دانش‌بنیان و صدور خدمات فنی - مهندسی از توانایی بالایی برخوردار است و عضویت در این ۳ گروه این زمینه را فراهم می‌کند که ما بتوانیم این خدمات‌مان را ارائه دهیم. صفری با بیان اینکه این سازمان موسسات مالی برای وام دادن و تسهیلات به اعضای خود ایجاد کرده است، گفت: ما با استفاده از این تسهیلات در صورت عضویت در این گروه می‌توانیم در جهت اجرایی کردن پروژه‌های‌مان در داخل کشور و سایر کشورها اقدام کنیم و در واقع از این تسهیلات برای اجرایی کردن این پروژه‌ها استفاده کنیم. وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود با بیان اینکه آفریقای جنوبی از وزیر خارجه برای شرکت در اجلاس بریکس دعوت به عمل آورده است، ادامه داد: شرکت در این اجلاس بسیار مهم است و در کنار آن دیدارهای جانبی که با کشورهایی چون روسیه، هند، چین، آفریقای جنوبی و سایر کشورهایی که به عنوان ناظر برای شرکت در این اجلاس دعوت شده‌اند فرصت خوبی برای توسعه همکاری‌های اقتصادی، سیاسی و امنیتی است. همچنین انگ هانهوی، ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌سفیر چین در روسیه، در مصاحبه‌ای گفت 13 کشور برای عضویت در گروه بریکس ابراز تمایل کرده و پیشنهاد‌ات خوبی را برای توسعه این گروه در آینده مطرح کرده‌اند. وی گفت: نه تنها سران 5 کشور عضو گروه بریکس در ۳ رویداد اخیر بریکس پلاس شرکت کردند بلکه سران 13 کشور دیگر نیز در این رویدادها حضور داشتند. این مقام چینی تأکید کرد: با تمرکز بر موضوعاتی نظیر بهبود مکانیسم‌‌‌‌‌های بریکس، دهکده جهانی و مقابله مشترک با شیوع بیماری‌ها در کنار بهبود اقتصادی، شرکت‌کنندگان در این رویدادها نتایج خوبی را به دست آورده و نظریات راهبردی و مهمی را در راستای حل سریع چالش‌های پیش‌روی بشریت و توسعه گروه بریکس در آینده مطرح کرده‌اند. آرژانتین و ایران ژوئن سال 2022 برای عضویت در بریکس اقدام کردند. سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، هم گفته این کشورها ارزش کاندیدا شدن برای عضویت در بریکس را دارند و روند توسعه و گسترش این نهاد بین‌المللی آغاز شده است.

***

چرا بریکس مهم است؟