گروه سیاسی: اکنون که دولت سیزدهم به ریاست حجت‌الاسلام‌والمسلمین سیدابراهیم رئیسی در آستانه پایان ۲‌سالگی و ورود به سال سوم است، باید گفت یکی از نقاط قوت این دولت، تغییر رویکرد سیاست خارجی ایران از غرب‌گرایی به گسترش تعامل و روابط با همسایگان و کشورهای همسو بوده است و حداقل باید در حوزه سیاست خارجی، به دولت رئیسی نمره قبولی داد. چنانکه رهبر حکیم انقلاب نیز در دیدار هیثم بن طارق سلطان عمان که در روزهای اخیر انجام شد، به این موضوع اشاره کردند. حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای در دیدار سلطان عمان که روز دوشنبه هفته جاری انجام شد، درباره اظهار خرسندی سلطان عمان از آغاز روابط مجدد ایران و عربستان گفتند: این موضوعات نتیجه سیاست خوب دولت جناب آقای رئیسی برای گسترش و تقویت روابط با همسایگان و کشورهای منطقه است.

دولت سیزدهم از سال 1400 با کنار گذاشتن دیپلماسی غرب‌محور که در زمان ریاست جمهوری حسن روحانی شاهدش بودیم، توسعه روابط با همسایگان و کشورهای دوست و هم‌پیمان را در دستور کار خود قرار داد. رئیس جمهور در راستای راهبردهای تحولگرایانه خود در این ۲۰ ماه، 12 سفر خارجی داشته که غالب این سفرها به کشورهای همسایه بوده است. در همین رابطه می‌توان به تعداد سفرهای رئیسی به کشورهای خارجی اشاره کرد. در طول 2 سال گذشته رئیس‌جمهور 12 سفر به مقصد کشورهای خارجی که اغلب از همسایگان بودند داشته است. همچنین در این مدت شاهد 14 سفر مسؤولان و مقامات عالی رتبه کشورهای خارجی به ایران بودیم که در آخرین مورد، هیثم بن طارق سلطان عمان در سفری ۲ روزه به تهران، ضمن دیدار با رهبر انقلاب اسلامی و مسؤولان جمهوری اسلامی، چند قرارداد و تفاهمنامه در حوزه‌های مختلف بویژه اقتصادی به امضا رساند. البته از این نکته نیز نباید غافل شد که در سفر رئیس‌جمهور به کشورهای خارجی نیز شاهد انعقاد قراردادهای مختلف و متعدد بین ایران و کشورهای دیگر بوده‌ایم.

حسن روحانی در حالی کلید پاستور را تحویل رئیسی داد که در طول ۸ سال ریاست جمهوری، با تعطیل کردن ظرفیت‌های دیپلماسی منطقه و روابط با همسایگان، سیاست خارجی ایران را به برجام و تعامل با غرب گره زد اما با روی کار آمدن دولت سیزدهم شاهد تغییر محسوس رویکرد در سیاست خارجی ایران بودیم. گسترش ارتباط و همکاری با همسایگان و استفاده از ظرفیت‌های همکاری با کشورهای خارج از بلوک غرب که در دولت 8 ساله روحانی به حاشیه رفته بود، از جمله اقدامات رئیسی در طول ۲ سال گذشته بوده است. سفر رئیس‌جمهوری اسلامی ایران به چین که پس از 20 سال انجام شد، سفر به روسیه، اندونزی و قطر و البته عضویت ایران در سازمان همکاری‌ شانگهای از جمله نقاط مثبت و قابل توجه کارنامه ۲ ساله رئیسی در حوزه دیپلماسی و سیاست خارجی بوده است. همچنین باید به این لیست، آزادی و بازگشت اسدالله اسدی دیپلمات کشورمان را که از سال 97 به مدت 5 سال در بازداشت غیرقانونی دولت بلژیک بود نیز اضافه کرد.

آنچه مشخص است با توجه به عملکرد ۲ ساله دولت سیزدهم در حوزه دیپلماسی باید گفت رئیسی با شعار محوری سیاست خارجی متوازن، فعال، پویا و هوشمند بخوبی توانسته است سیاست خارجی غرب‌محور ایران در زمان روحانی را به یک دیپلماسی فعال تبدیل کند و به جای تلاش برای ارتباط‌گیری و تعامل با غرب، استفاده از ظرفیت‌های مغفول همسایگان و کشورهای همسو در دنیا را دنبال کند. 

* امضای 5 سند همکاری میان تهران و عشق‌آباد

حجت‌الاسلام‌والمسلمین سیدابراهیم رئیسی روز گذشته در نشست مطبوعاتی با رئیس شورای مصلحت خلق ترکمنستان که به تهران سفر کرده، ضمن خوشامدگویی به «بردی محمداف» درباره نتایج مذاکرات دوجانبه گفت: در این‌ نشست اسنادی را به امضا رساندیم که جلوه‌ای از اراده ۲ کشور برای توسعه روابط سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و تمدنی است. رئیس‌جمهور با بیان اینکه روابط خوبی با کشور دوست و برادر ترکمنستان داریم، گفت: این میزان‌ از روابط کافی نیست و سطح روابط ایران و ترکمنستان می‌تواند گسترش یابد و مرز ۲ کشور فرصتی برای همکاری‌ها تلقی می‌شود. وی سفر رئیس شورای مصلحت خلق ترکمنستان را نقطه عطف همکاری ایران و ترکمنستان دانست و افزود: با توجه به تعبیر حکیمانه رهبر معظم انقلاب اسلامی که فرمودند رابطه ما با ترکمنستان همسایگی نیست، بلکه یک رابطه خویشاوندی است، تصمیمات ما در جهت همین روابط خویشاوندی دنبال خواهد شد. رئیس‌جمهور تصریح کرد: همکاری بعدی ۲ کشور درباره گسترش روابط در حوزه آب و برق بود که ۲ کشور می‌توانند در این باره همکاری خوبی داشته باشند و این‌ در جهت منافع ۲ ملت و کشور و منطقه لحاظ خواهد شد. رئیسی با اشاره به فعال‌تر شدن گمرکات ایران و ترکمنستان گفت: حمل‌و‌نقل و ترانزیت از حوزه‌های مهم‌ همکاری ۲ کشور است. پس از شیوع ویروس کرونا همکاری خوبی بین ۲ کشور در جهت تسهیل حمل‌و‌نقل شکل گرفت اما با پیگیری‌ها و دستورات، نتیجه بر این شد که گمرکات ۲ کشور فعال‌تر و به شکل شبانه‌روزی ترخیص کالا انجام شود. امروز هم اسنادی میان گمرکات ۲ کشور امضا شد.  به گفته وی، صدور خدمات فنی - مهندسی از دیگر زمینه‌های همکاری است که بعد از این سفر افزایش خواهد یافت. رئیسی گفت: حوزه مهم دیگر کشاورزی است که ۲ کشور می‌توانند مورد توجه قرار دهند. همکاری‌ها در این زمینه آغاز شده و در ۲ سال اخیر افزایش یافته است. پس از این سفر هم رشد قابل توجهی خواهد داشت. رئیسی با اشاره به اینکه مذاکرات خوبی بین ۲ کشور انجام شد، افزود: در حوزه انرژی ظرفیت مناسبی در جمهوری اسلامی و کشور ترکمنستان وجود دارد که می‌تواند زمینه همکاری بین کشورها را رقم بزند و برای توسعه همکاری در این زمینه ‌مصمم هستیم. سوآپ گازی پس از نخستین سفر من به عشق‌آباد شروع شد و این همکاری ادامه یافته و می‌تواند گام‌های بلندی را رقم بزند. بنا بر اظهارات رئیس‌جمهور، علاوه بر همکاری دوجانبه، همکاری در سازمان‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای از دیگر تصمیماتی بود که در جلسات مطرح شد و ۲ کشور مصمم شدند در سازمان‌های منطقه‌ای مانند شانگهای همکاری خود را ادامه دهند. رئیسی گفت: در حوزه فرهنگی و تمدنی‌ گفت‌وگوهایی انجام شد و گام‌هایی برداشته خواهد شد، زیرا این حوزه می‌تواند تامین‌کننده نگاه ۲ کشور در جهت ارتقای سطح فرهنگی باشد. وی ضمن قدردانی از رئیس شورای مصلحت خلق ترکمنستان تاکید کرد: دیدگاه آقای بردی محمد که چند بار تکرار کردند که سیاست‌ جمهوری اسلامی را سیاست صلح و ثبات و امنیت می‌دانند و می‌تواند تضمین‌کننده صلح و ثبات در منطقه باشد، مواضع خوبی است و معتقدم نگاه ایران به منطقه نگاه صلح و امنیت و ثبات است. مقامات ایران و ترکمنستان در حضور سیدابراهیم رئیسی و قربانقلی بردی محمداف، 5 سند همکاری در حوزه‌های تبادل برق، همکاری‌های جامع در زمینه‌های دیپلماسی و گمرکی و همکاری‌های دانشگاهی به امضا رساندند.

***