رهبر انقلاب در مراسم سی و چهارمین سالگرد ارتحال امام خمینی(ره): هرکسی و هر مجموعه و جریانی که به «ایران، منافع ملی، بهبود اوضاع اقتصادی، پیشرفت کشور و عزت ملی» علاقهمند است، باید همه سعی خود را در تقویت «ایمان» و «امید» مردم به کار گیرد
گروه سیاسی: رهبر حکیم انقلاب اسلامی روز یکشنبه در اجتماع پرشکوه، عظیم و پرشور مردم قدرشناس و وفادار به مناسبت سیوچهارمین سالگرد رحلت امام خمینی(ره)، امام راحل را از سرآمدان تاریخ ایران خواندند و با تبیین ۳ تحول بزرگی که امام در سطح کشور، امت اسلامی و سطح جهان به وجود آورد، گفتند: «ایمان» و «امید» امام، عامل نرمافزاری و به وجود آورنده این تحولات عظیم تاریخی بود و هر کسی و هر مجموعه و جریانی که به «ایران، منافع ملی، بهبود اوضاع اقتصادی، پیشرفت کشور و عزت ملی» علاقهمند است، باید همه سعی خود را در تقویت «ایمان» و «امید» مردم و جامعه به کار گیرد.
به گزارش پایگاه اطلاعرسانی دفتر مقام معظم رهبری، حضرت آیتالله العظمی خامنهای امام بزرگوار را پرچم برافراشته رسالتهای الهی در عصر جاهلیتهای مسلح قرنهای اخیر خواندند و با اشاره به نیاز همه مسؤولان و مردم بویژه جوانان به شناخت ابعاد این شخصیت عظیم افزودند: امام نه فقط سرآمد روزگار ما بلکه از سرآمدان تاریخ ایران است که هیچکس و هیچ جریانی قادر به حذف او از حافظه تاریخ یا تحریف «موثر، طولانی و ماندگار» او نخواهد بود، چرا که خورشید را نمیتوان پشت ابر پنهان کرد. ایشان با اشاره به ابعاد شگفتانگیز شخصیت امام در «دانشهای دینی، ایمان و تقوا، استحکام شخصیت و قوت و اراده، قیاملله و سیاستورزی انقلابی و ایجاد تحول در نظام بشری» افزودند: جمیع این ابعاد در هیچیک از سرآمدان تاریخ ایران دیده نمیشود؛ به همین علت امام یگانه ما، همیشه زنده خواهد بود و چهره درخشان خود را با صدای رسا به همه معرفی خواهد کرد.
رهبر انقلاب در تبیین تحولات بیسابقهای که امام در ایران، امت اسلامی و جهان ایجاد کرد، گفتند: امام با به وجود آوردن انقلاب اسلامی و پیروزی آن به دست مردم، ساخت سیاسی سلطنتی را به مردمسالاری، حکومتی دستنشانده و ذلیل را به نظامی مستقل و متکی بر عزت ملی، رژیمی ضد دین را به نظامی اسلامی، استبداد را به آزادی و بیهویتی را به هویت ملی تبدیل کرد و یک ملت چشمدوخته به دست اجانب را به نیروی معجزهآفرین «ما میتوانیم» مجهز کرد که برطرفکننده همه مشکلات حال و آینده خواهد بود. حضرت آیتالله خامنهای در تشریح ابعاد تحول امام در سطح امت اسلامی، به ایجاد بیداری اسلامی، تحرک و آمادگی نسبی در امت اسلامی و تبدیل مساله فلسطین به موضوع اول جهان اسلام اشاره کردند و گفتند: امام در کالبد افسرده ملت فلسطین جان دمید و اکنون روز جهانی قدس نه تنها در ایران، بلکه در پایتخت کشورهای غیراسلامی هم به صحنه حمایت از مظلومان فلسطینی تبدیل شده است.
خروج از انفعال در مقابل مادیگری و جلب توجه ملتها به معنویت، محور اصلی تحول امام در سطح جهان بود که رهبر انقلاب با اشاره به آن گفتند: آن شخصیت عظیم، رنگ معنوی را در دنیا احیا کرد که هجوم شدید مراکز سیاسی و رسانهای سلطهگران به مسائل و موضوعات معنوی و تلاش مبتذل آنها برای ترویج مادیگری، واکنشی در مقابل این تحول است.
سخنان رهبر انقلاب در جمع انبوه بیشمار مردم در حرم مطهر امام خمینی، با بررسی عوامل سختافزاری و نرمافزاری کمککننده به امام بزرگوار در روند تحولآفرینیهای تاریخی ادامه یافت. حضرت آیتالله خامنهای صفحات کاغذ و نوارهای ضبط صوت را تنها عوامل سختافزاری امام برای رساندن پیامها و سخنانشان به مردم برشمردند و تأکید کردند: آنچه امام را به آن فعالیتهای معجزهآسا قادر ساخت، ۲ عامل مهم نرمافزاری یعنی «ایمان» و «امید» بود. ایشان با اشاره به سخنان استاد شهید مطهری بعد از ملاقات با امام خمینی در پاریس افزودند: شهیدمطهری که خود کوه ایمان بود، در امام 4 ایمان مشاهده کرد: ایمان «به هدف، به راه، به مردم و بالاتر از همه، ایمان به خدا».
رهبر انقلاب ایمان به خداوند را در مسیر امام یعنی مبارزه با دشمنان خدا، به معنای ایمان و اعتماد به وعدههای الهی دانستند و با استناد به آیات متعدد قرآن مجید افزودند: پروردگار وعده داده است هرکس او را یاری کند، از نصرتش برخوردار شود؛ وعده داده گامهای مومنان را ثابت و مستحکم کند، مدافع مومنان باشد و حق و هر چیزی را که به نفع مردم است، ماندگار و باطل را همچون کف روی آب، دچار زوال و نیستی کند. ایشان با فاصلهگذاری میان اسلامی که امام به آن مومن بود با اسلام سرمایهداری و اسلام التقاطی روشنفکران بیاطلاع افزودند: امام به اسلام کتاب و سنت همراه با اجتهاد متقن و فهم درست، ایمان داشت و برداشتهای به اصطلاح روشنفکران مدعی اما بیخبر از اسلام را قاطعانه رد میکرد؛ همانطور که با اسلام افراد متحجر مخالف بود که با برداشتی سطحی، احکام سیاسی، حکومتی و اجتماعی اسلام را رد و بیمسؤولیتی را ترویج میکنند.
رهبر انقلاب درباره بعد دیگری از ایمان امام یعنی «ایمان به مردم» گفتند: امام با درک عمیق آیات الهی، به انگیزهها و عمل مردم از جمله به رای آنها، اعتماد و اعتقاد عمیق قلبی داشت و در مقابل برخی اظهار نگرانیها میگفت «من مردم را بهتر و بیشتر از شما میشناسم». ایشان وفاداری ملت به راه امام، بردباری و ایمان خانوادههای شهدا، مجاهدات جوانان و اجتماعات عظیم مردم در بزرگداشت دین و مسائل دینی و انقلابی را نشاندهنده صحت و عمق شناخت امام از ملت دانستند و افزودند: تعبیر «جمهوری» در نام حکومت یعنی جمهوری اسلامی، ناشی از اعتماد و اعتقاد امام بزرگوار به مردم است. حضرت آیتالله خامنهای در بیان نمونهای از عمق تفکر مبنایی امام خمینی به جمهوریت گفتند: امام همانگونه که در اواخر عمر تصریح کرد، به نخستین رئیسجمهور رای نداده بود اما چون برای مردم اعتبار قائل بود، حکم همان رئیسجمهور را تنفیذ کرد.
رهبر انقلاب در تبیین «امید» به عنوان دومین عامل نرمافزاری در چند دهه فعالیت تحولآفرین امام گفتند: «امید» عنصر دائم و موتور حرکت امام عظیمالشأن بود؛ به گونهای که در دهه ۲۰ از قیاملله سخن میگفت، در دهه 40 عملا وارد میدان قیام شد و در دهه ۶۰ در دل توفانهای مهیب نظامی، امنیتی و سیاسی، خم به ابرو نیاورد.
حضرت آیتالله خامنهای امید دائم امام و پرهیز همیشگی ایشان از یأس را ناشی از و متکی بر ایمان آن شخصیت جاودانه برشمردند و گفتند: امام همانگونه که خود میفرمود، هیچگاه دچار ناامیدی نشد و معتقد بود وقتی ملت چیزی بخواهد، حتما محقق میشود. ایشان با اشاره به تأثیر متقابل و فزاینده ایمان روشن و امید حقیقی بر یکدیگر افزودند: امید با حرکت همراه است و با تنبلی نمیسازد و کسانی که برای رسیدن به سرمنزل مقصود، به بیتحرکی و نشستن رو میآورند، در احادیث مذمت شدهاند. رهبر انقلاب پس از برشمردن ابعاد ایمان و امید امام، آحاد ملت بویژه جوانان خوشروحیه و پرتلاش کشور را به عمل به درسهای امام بزرگوار برای پیمودن راه طولانی و انجام کارهای بزرگ پیش رو فراخواندند و گفتند: بدون تردید مهمترین درس و توصیه ایشان به ما، ادامه دادن راه او، نگهبانی از میراث او و دنبال کردن تحول سهگانهای است که در سطح کشور، امت و جهان ایجاد کرد.
ایشان اقتضائات و ابزارهای لازم برای دنبال کردن راه و هدف امام را متفاوت از شیوههای ۴۰ سال قبل دانستند و در عین حال افزودند: البته جبههبندیها عوض نشده و امروز هم مانند دیروز، جبهه استکبار، جبهه صهیونیستها و جبهه زورگویان متجاوز در مقابل ملت ایران صف کشیدهاند.
حضرت آیتالله خامنهای افزودند: البته تفاوت جبههبندی امروز با دیروز این است که ملت ایران قویتر و آنها ضعیفتر شدهاند. رهبر انقلاب از فراموش کردن این جبههبندی به درهای خطرناک در مقابل ملت یاد کردند و با تأکید بر اینکه هر گاه این جبههبندی را فراموش کردیم، ضربه خوردیم، گفتند: تحولآفرینیهای امام بزرگوار، دشمنان سرسخت، پربغض و کینه، جنایتکار و متجاوزی دارد که ملت ایران برای مقابله با آنها باید به همان نرمافزار امام بزرگوار یعنی ایمان و امید مجهز باشد. حضرت آیتالله خامنهای خطاب به مردم، جوانان، نخبگان، هستههای انقلابی و مجموعههای سیاسی گفتند: هر کسی که دوستدار ایران و منافع ملی و بهبود اوضاع اقتصادی و به دنبال اصلاح مشکلات رنجآور اقتصادی و معیشتی و در پی جایگاه با عزت ایران در نظم جهانی پیش رو است، باید برای ترویج و زنده ماندن ایمان و امید در کشور تلاش کند.
ایشان با اشاره به این واقعیت که بر خلاف خیال اشتباه برخی افراد، «دشمنیهای استکبار و صهیونیسم جهانی با ملت ایران، بر اثر عقبنشینیهای موضعی کمرنگ یا محو نمیشود» خاطرنشان کردند: در موارد متعددی عقبنشینیهای ما موجب شد آنها جلو آمدند و بیشتر متعرض شدند، چرا که هدف اصلی آنها بازگرداندن ایران به دوران قبل از انقلاب یعنی دوران وابستگی و بیهویتی است. حضرت آیتالله خامنهای در این زمینه افزودند: در برخی دولتهای این چند دهه، افرادی معتقد به عقبنشینی و امتیاز دادن بودند اما در یکی از این دولتها، همان کشوری که در مقابل آن عقبنشینی کرده بودیم، برای رئیسجمهور ما کیفرخواست صادر کرد و او را به دادگاه غیابی کشاند یا در دولت دیگری که گویا متأسفانه به آمریکاییها کمک هم شده بود، آنها ایران را محور شرارت نامیدند.
ایشان هدف اصلی تلاش دشمنان را «تضعیف ایمان مردم و خاموش کردن شعله امید در دلها» برشمردند و گفتند: حفظ استقلال و عزت و منافع ملی، وابسته به حفظ ایمان و امید است و در این چند دهه، دستگاههای عنود و لجوج استکبار و دستگاههای امنیتی و سیاسی و مالی آنها هر کاری توانستند برای تضعیف ایمان و امید انجام دادند که در موارد معدودی هم پیشرفت کردند اما در اغلب موارد به توفیق الهی مغلوب و منکوب ملت ایران شدند. حضرت آیتالله خامنهای آخرین حلقه از سلسله تلاشهای دشمنان البته تا امروز را اغتشاشات پاییز گذشته خواندند و در تبیین اجزای شکلدهنده آن گفتند: طراحی جامع این اغتشاشات در اتاقهای فکر کشورهای غربی انجام و اجرای آن با پشتیبانی مالی، تسلیحاتی و رسانهای گسترده دستگاههای امنیتی غرب و پادویی عناصر خائن و مزدوران پشتکرده به وطن و عوامل سیاستهای خصمانه علیه ایران همراه شد. البته ترکیبی از معدودی مغرض و تعداد بیشتری افراد غافل و احساساتی و کمعمق و جمعی هم از اراذل و اوباش، پیادهنظام این حرکت در داخل کشور بودند.
رهبر انقلاب با برشمردن برخی اقدامات عمیقاً خصمانه غربیها در این اغتشاشات همچون آموزش صریح ساخت بمب دستی در رسانههای خارجی، ترویج شعارهای تجزیهطلبانه و حرکات مسلحانه، عکس یادگاری گرفتن سیاستمداران ارشد برخی دولتهای غربی با مزدوران به ظاهر ایرانی و شکنجه و به شهادت رساندن دانشجو و طلبه و عناصر انتظامی و بسیجی به دست پیادهنظام دشمن گفتند: آنها فکر میکردند کار جمهوری اسلامی تمام شده و میتوانند ملت ایران را به خدمت اهداف خود بگیرند اما احمقها باز هم اشتباه کردند و باز هم ملت ایران را نشناختند. ایشان هوشیاری مردم در بیاعتنایی به فراخوانهای بدخواهان ایران و نقشآفرینی متعهدانه جوانان در خیابانها و دانشگاهها از جمله وظیفهشناسی بسیج دانشجویی و بسیج اقشار را باعث ناکامی دشمن خواندند و در عین حال تأکید کردند: نقشه دشمن باطل شد اما این هشدار به همه داده شد که نباید از کید دشمن غفلت کرد.
حضرت آیتالله خامنهای در تبیین شگردهای جبهه مقابل برای ناامیدسازی جوانان گفتند: سعی آنها این است که با به رخ کشیدن مشکلات معیشتی و تورم و گرانی، جوان ایرانی را ناامید کنند، در حالی که اولاً همه این مشکلات قابل رفع است و به توفیق الهی برطرف خواهد شد. ثانیاً مشاهده مشکلات باید موجب افزایش انگیزه برای یافتن راههای رفع آنها و کمک به افرادی شود که در میدان برای حل آنها تلاش میکنند. ثالثاً در کنار مشکلات، پدیدههای امیدآفرین بسیار و پرشماری در کشور وجود دارد که بدخواهان نمیخواهند این پدیدهها دیده شوند. ایشان پیشرفتهای کشور در عرصههای علم و فناوری، زیرساختهای رو به رشد صنعتی و کشاورزی و حمل و نقل، تربیت نیروی انسانی، فعالیتهای عمرانی در مناطق محروم و دوردست کشور، پیشرفت در سیاست بینالمللی، عزت ملی و اقتدار نظامی و دفاعی کشور را از جمله حقایق امیدبخش و نویددهنده آینده روشن خواندند و گفتند: دشمن میخواهد این حقایق از یاد برود و جوان ایرانی از آنها مطلع نشود.
رهبر انقلاب با انتقاد از برخی افراد به علت خدشه وارد کردن در مقوله امید و امیدواری و متهم کردن دیگران به بیاطلاعی از واقعیتها گفتند: آنها میگویند شما از واقعیتها خبر ندارید، در حالی که واقعیت مورد نظر آنها همین مشکلات اقتصادی و معیشتی است که همه از آن خبر دارند و در رنج هستند. اقدام برخیها در اشارات مکرر به وجود افراد بدون پایبندی به دین و انقلاب در لایههای اجتماعی، شگرد دیگری برای کشتن امید در دلها بود که رهبر انقلاب با اشاره به آن گفتند: این مساله مخصوص امروز نیست و حتی در دهه ۶۰ هم که جبههها مملو از جوانان مؤمن بود، افرادی در تهران و شهرهای بزرگ نه تنها بیخیال و بیمسؤولیت بودند، بلکه کشور را هم مسخره میکردند که شرح حال رزمندگان و روایت احساس دلتنگی آنها در زمان بازگشت به شهرهای بزرگ، به علت همین مساله بود.
حضرت آیتالله خامنهای گفتند: امروز هم افرادی هستند که به اسلام و انقلاب و حتی به تعهد ایرانی پایبند نیستند اما اینها ملت ایران نیستند؛ همچنان که در مدینهالنبی هم عدهای بودند که قرآن از آنها به منافقین و یا مُرجِفون یعنی شایعهپراکنان و ترس و تردیدپراکنان یاد میکند. حضرت آیتالله خامنهای، گسترش هزاران هسته مقاومت در مساجد و هیاتهای سراسر کشور و برخاستن جوانان مدافع حرم و امنیت از آنها، وجود دانشجویان و طلبههای بابصیرت و استوار، فعالان سختکوش جهاد تبیین و گروههای کمک مؤمنانه را نقاط امیدآفرین دیگری در حرکت پرافتخار ملت و جوانان با وجود انبوه لغزشگاهها دانستند و افزودند: فعالان حوزوی و دانشگاهی و صاحبان جایگاههای اجتماعی و مورد توجه مردم، با رفع شبهات و خنثی کردن شیوههای بدخواهان برای بدبین کردن جوانان به مسؤولان و به حرکت سیاسی و اقتصادی کشور و همچنین بدبین کردن افراد به یکدیگر، در تقویت ایمان و امید مردم تلاش کنند.
«بدبین کردن مردم به انتخابات» یکی دیگر از شیوههای یأسآفرینی دشمن بود که رهبر انقلاب با اشاره به آن گفتند: درباره انتخابات در آینده صحبت خواهم کرد اما انتخابات امسال انتخابات بسیار مهمی است که از هم اکنون دشمن توپخانه خود را برای تخریب آن فعال کرده، آن هم در حالی که ۹ ماه با انتخابات فاصله داریم. در ابتدای این مراسم حجتالاسلام سیدحسن خمینی تولیت آستان مقدس امام راحل(ره)، با بیان اینکه انقلاب اسلامی مردمیترین انقلاب جهان است، نظام «جمهوری اسلامی» را بزرگترین میراث حضرت امام(ره) دانست و اتکا به آحاد مردم از طریق انتخابات، پیشبرد اهداف اسلامی از مسیر فقه پویا و تأمین عزت ملی در قالب استقلال سیاسی را از مهمترین ویژگیهای نظام برشمرد.
******
تأملی بر بیانات رهبر انقلاب پیرامون ضرورت تقویت نگاه امیدوارانه به افق پیش روی کشور؛ با یادداشتهایی از حجج اسلام سیدمحمدحسین هاشمیان و سیدمحمدحسین راجی
رهبر معظم انقلاب در سخنرانی سالگرد رحلت امام خمینی بر مساله ایمان و امید تاکید مجدد کردند و آن را عامل نرمافزاری توفیق حضرت امام در انقلاب اسلامی ایران دانستند. تاکید چندباره رهبر انقلاب بر مساله امید و توصیه ایشان بویژه به جوانان به این باور که آینده کشور و نظام اسلامی آیندهای روشن و پرفروغ است، نشان از این نکته مهم دارد که امروز شرط اصلی پیشبرد اهداف انقلاب اسلامی وابسته به ترویج امید در جامعه است. بویژه در زمانی که دشمنان این کشور با استفاده از انواع وسیلهها تمام تلاش خود را برای از بین بردن این عنصر حیاتی در جامعه ایرانی بویژه نسل جوان میکنند. ایشان در تبیین نقشه دشمن فرمودند: «تلاش وسیع دشمنان - که حالا چند جملهای عرض خواهم کرد - متوجه این است که ایمان و امید را در مردم از بین ببرند؛ ایمان مردم را تضعیف کنند، شعله امید را در دلهای مردم، بویژه جوانان خاموش کنند. ما توصیه میکنیم باید ایمان و امید را تقویت کرد».
در همین رابطه یادداشتهایی از حججاسلام سیدمحمدحسین هاشمیان و سیدمحمدحسین راجی تقدیم میشود.
حجتالاسلام والمسلمین دکتر محمدحسین هاشمیان، استاد حوزه و دانشگاه: رهبر معظم انقلاب در سیوچهارمین سالگرد رحلت پیر جماران، ایمان و امید را 2 عنصر اصلی شخصیت امام نامیدند. امروز جامعه ما بیش از هر زمان دیگری نیازمند امید است. امیدآفرینی باید یکی از سیاستهای اصلی نهادهای حاکمیتی باشد و آن را به عنوان یک خطمشی دنبال کنند. البته نکته مهم این است که امیدآفرینی تنها یک سیاست رسانهای نیست، بلکه باید ملموس و واقعی باشد. وقتی یک جوان برای تهیه مسکن و خرید مسکن، افقی پیش رو ندارد، نمیتوان این را ناامیدی ناشی از سیاستهای دشمن نامید، در اینجا امیدآفرینی به اصلاح وضعیت معیشت و مسکن مردم است. اما به هر حال بخش مهمی از پمپاژ ناامیدی در جامعه ما محصول فعالیتهای رسانهای دشمن است و همین امر ایجاب میکند که ما در برابر این خط دشمن، سیاست تقابلی خودمان را داشته باشیم. در این یادداشت به برخی راهبردهای ایجابی- محتوایی برای ترویج و توسعه محتواهای امیدبخش در فضای مجازی
میپردازیم.
* راهبردهای ایجابی – محتوایی، ترویج و توسعه محتواهای امیدبخش در فضای مجازی
الف - بازنمایی و برجستهسازی دستاوردها و موفقیتهای ملی، منطقهای و بینالمللی نظام اسلامی: بازنمایی موفقیتها و دستاوردهای انقلاب با استفاده از ظرفیتهای فضای مجازی موجب تصویرسازی ذهنی مثبت مخاطبان میشود. افراد جامعه با داشتن تصور ذهنی مثبت به هنگام یادآوری و رجوع به حافظه خود، برای سنجش ظرفیتها و انگیزهیابی برای حرکت در مسیر اهداف آیندهنگرانه، راه را در شرایط کنونی خود بسته نمیبینند و این امر از شاخصهای امید اجتماعی است. با مرور کلی رسانههای دشمن، امروز هیچ اثری از موفقیتهای فراوان نظام اسلامی در عرصههای مختلف دیده نمیشود بلکه در جهت عکس آن پیشرفتها ناچیز شمرده میشود و موفقیتها، ناکامی نامیده میشود. در این شرایط برای آنکه مردم به اهداف و روشهای نظام اسلامی ایمان بیاورند و انگیزه کافی را برای تداوم آن داشته باشند، باید بتوان با نمایش و برجستهسازی رسانهای دستاوردها، خدمات، برکات، محسنات، افتخارات و موفقیتهای ملی و بینالمللی نظام اسلامی با محوریت تفکر انقلابی در حوزههای مختلف امنیتی، اقتصادی، فرهنگی، اخلاقی، اجتماعی و علمی و بیان روند رو به رشد آن در 40 سال گذشته، مردم را به حرکت در مسیر اهداف آینده نظام واداشت تا روح امید در جامعه زنده بماند.
ب - تدوین بایستههای تبلیغی در رسانههای نوین: با گسترش رسانههای مدرن توجه به کارکردهای آنها در جامعه نیز بیشتر شده است. برای استفاده بهینه از کارکردهای رسانهها در راستای توسعه و ترویج ارزشها، هنجارها، اهداف و رسالتهای خاص نظام اسلامی، توجه به مساله کنترل و مدیریت افکار عمومی اهمیت زیادی یافته است. تبلیغ رسانهای یکی از روشهای مهم مدیریت افکار عمومی در راستای اهداف خودی است. تبلیغ رسانهای در جامعه شبکهای یکی از راهکارهای آموزش، نشر آگاهیهای سیاسی و فرهنگی و ارزشها و سجایای اخلاقی، در تضاد با ناامیدی است. تبلیغ در شکل سنتی، قالبی ابتدایی داشته است و این قالب در رسانههای کلاسیک تا حدودی حفظ شده است اما لازمه موفقیت در این مساله توجه داشتن به اقتضائات خاص رسانههای مدرن است. نوع روابط و ارتباطات افراد در رسانههای مدرن کاملا با گذشته متفاوت شده است. یکی از انواع روابط رسانههای نوین و تبلیغ، نگاه جدید به این رسانهها به عنوان ابزارهای جدید برای تبلیغ است اما به نظر میرسد باید در سطحی بالاتر، بر پایه اقتضائات رسانههای جدید، راهبردهای جدید تبلیغی با محوریت هویت ایرانی - اسلامی ترسیم کرد.
پ - حاکمیت نظریه هنجاری اسلامی در مدیریت رسانههای نوین با محوریت تفکر امامین انقلاب: نظریه هنجاری در واقع نوعی حرکت از مبانی و ایدئولوژیها به سوی مدیریت رسانهای و در واقع مشخصکننده بایدها و نبایدها در سیاستگذاری برنامهریزی و عملکرد رسانهها است. در واقع توجـه بـه نظریه هنجاری در رسانه متضمن تبیین صحیح اهداف و حرکت عمومی جامعه به سمت آنهاست. در جمهوری اسلامی ایران باید نظریه هنجاری بر اساس نظرات حضرت امام خمینی رحمتالله علیه و رهبر معظم انقلاب زید عزه تنظیم شود، زیرا این دو بزرگوار علاوه بر میراث فقهی زعمای شیعه، تجربه غنی اجرای فقه حکومتی در عرصه عمل را دارند و با توجه به این تفقه عینیتگرا و ساختارمند، میتوان سریع تر به مقصود نائل شد؛ ضمن اینکه اگر با مبانی ولایت به شریعت بپردازیم، حجیت حاکمیتی آن نیز مورد وثوق و توجه نهادهای حاکمیتی و سیاستگذاران و ناظران و مجریان نظام اسلامی خواهد بود. در این زمینه برخی محققان به اهمیت توجه به این نظریه درباره رسانههای جمعی پرداختهاند؛ اساسا این پژوهش حرکتی در همین راستاست و سعی کرده است با محوریت بیانیه گام دوم، راهبردهای امیدافزایی با استفاده از فضای مجازی را ارائه کند. از جمله شاخصهای هنجاری آرمانی مهم در رسانهها میتوان به این موارد اشاره کرد که باید بر فعالیتهای فضای مجازی نیز حاکم باشد: استقلال رسانهای در حدود قانون و مصلحت نظام، توجه به تقابل ارزشهای اسلامی - انقلابی در برابر اهداف استکباری، آموزندگی در برابر انحراف، کنترل کامل عرصه رسانهای دسترسی همگانی، ذیل سیاستهای ولایت فقیه و فرهنگ ایرانی - اسلامی، مسؤولیت در قبال اصلاح جامعه، توجه به هدف انسانسازی و آموزش عمومی با محوریت جنبه امیدآفرینی در برابر امیدزدایی.
ت- بازنمایی انضمامی و سلسلهمراتبی اهداف اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، علمی و... و نمایش راههای رسیدن به آنها: بر پایه مدل اسنایدر که پیش از این ذکر شد، امید فردی تنها ایجاد حالت هیجانی نیست، بلکه هدفمندی فرد در اهداف قابل دستیابی اما نیازمند به تفکر خلاق و راهیابی به سمت آنهاست. لذا با توجه به آنکه امروزه مردم ایران درگیر مشکلات متعدد هویتی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی هستند، یکی از راههای امیدبخشی در جامعه ایران تبیین دقیق این اهداف به صورتی ملموس و قابل دستیابی و نمایش راهکارهای رسیدن به آنهاست. البته باید توجه کرد همزمان باید از مسؤولان امر نیز مطالبه داشت که موانع دستیابی به آن اهداف را رفع کنند تا در افراد جامعه انگیزه و هیجان مثبت نسبت به آن اهداف ایجاد شود. در واقع هر چند از ابتدای انقلاب برخی از اصول مهم انقلاب اسلامی در عرصههای مختلف برای مردم بیان شده است اما کمتر تلاشی برای انضمامی کردن آن اصول با توجه به شرایط جامعه انجام شده است. این امر به تفکیک اهداف مختلف انقلاب و لایهبندی آنها نیز کمک میکند که از مطالبات رهبری در بیانیه گام دوم است. برای مثال در شرایطی که افراد زیادی از کمبود شغل و محل درآمد رنج میبرند، باید راهکارهای عینی تحقق اشتغال و درآمدزایی برای آنها تبیین شود و صرف بیان عمومات اقتصادی کفایت نمیکند و در عین حال باید به آنها توجه داده شود که هدف اقتصادی یک هدف میانمدت است، نه هدف غایی نظام اسلامی.
ث- آموزش مهارتهای امیدافزا با رویکرد دینی به عموم جامعه: یکی از مطالبات رهبری در بیانیه گام دوم دوری و تحذیر از امیدهای کاذب است. از مقدمات این مساله آشنایی افراد با مهارتهای امیدافزایی واقعنگر است، زیرا همان گونه که ذکر شد، امید امری است کـه تـا حدودی به خلاقیت و مهارتهای فردی نیز بستگی دارد. اگر مردم در جامعه توان آن را داشته باشند که برای حل مشکلات و بحرانهای زندگی خود راهکارهایی خلاقانه در چارچوب حرکت کلی نظام داشته باشند و راهکارهای مسائل ریز و درشت زندگی خود را بشناسند، دیگر به در بسته نمیخورند و دچار ناامیدیهای نمیشوند. بخوبی مشخص است که عدم گسترش ناامیدیهای فردی در جامعه امید اجتماعی را بهبود خواهد بخشید، زیرا امید فردی رابطه مستقیمی با امید اجتماعی دارد؛ لذا باید با آموزش مهارتهای مختلف امیدافزا همچون چگونگی مقابله با مشکلات زندگی، مثبتاندیشی دینی، ارتقای اعتماد به نفس، مهارتهای راهحلیابی و تصمیمگیری، تصویرسازی صحیح از آینده، رعایت تناسب توقعات با ظرفیتها و امکانات، واقعنگری درباره شرایط جامعه و... را در جامعه گسترش داد.
ج - تقویت باور به فرهنگ و تمدن ایرانی - اسلامی در میان عموم جامعه بویژه نخبگان: ایجاد و تصدیق تصویر روشن از آینده ایران اسلامی در اذهان عمومی، در گرو داشتن تصوری صحیح از آن است. بسیاری از مردم و حتی نخبگان تصویر مشخص و روشنی از تمدن پیشرفته ایرانی ـ اسلامی ندارند. در واقع این افراد اساسا آینده روشن و مشخصی برای کشور و نظام متصور نیستند که بخواهند آن را باور کنند یا رد کنند، لذا رهبر معظم انقلاب نیز در بیانیه گام دوم در مرحله اول جامعهپردازی و تمدنسازی را به عنوان هدف غایی بیانیه ذکر میکنند. پس باید با استفاده از ظرفیت تبلیغی و شبکهای فضای مجازی، به تبیین این آینده روشن بپردازیم تا فرد بتواند درباره آن تصمیم بگیرد. ضروری است توجه داشته باشیم فضای مجازی امروزه خود عاملی برای تعیین هویت ملی و تمدنی است. در واقع رسانهها میتوانند موجب زمینهسازی برای ناهمسویی با حاکمیت شوند یا میتوانند با ایجاد مشوقهای آگاهیدهی ملی، بستری برای تقویت همبستگی ملی و هویتسازی تمدنی شوند.
***
ناامیدی، محصول ندیدن واقعیتها
حجتالاسلاموالمسلمین سیدمحمدحسین راجی، پژوهشگر حوزه پیشرفت: اگر انسان امیدی به آینده نداشته باشد اساسا کاری انجام نمیدهد. از پیامبر مکرم اسلام نقل شده است آرزو و امید رحمتی برای امت من است و اگر امید و آرزو نبود، هیچ مادری فرزندش را شیر نمیداد و هیچ باغبانی درخت و گل نمیکاشت. امید است که باعث میشود یک باغبان درختی را بکارد که سالها بعد قرار است ثمره بدهد. امروز دشمن امید در جامعه ما را هدف گرفته است و دائما به امید مردم حمله میکند. البته این امید، امید صادق است. من منظورم این نیست که به مردم دروغ بگوییم، بلکه برعکس باید سعی کنیم واقعیتهای موجود را به رخ مردم بیاوریم. مدل صحبتهای ما با مردم و تودههای جامعه باید به این شکل باشد که بر اساس واقعیتهای موجود، آینده را برای آنها روشن ترسیم کنیم و این همان چیزی است که شما در بیانات رهبر انقلاب به وضوح مشاهده میکنید: «امید و نگاه بنده نسبت به آینده این کشور خیلی روشن است. بنده میدانم که خدای متعال اراده فرموده است که این ملت را به متعالیترین درجات برساند و بدانید که انشاءالله ملت ایران به برکت اسلام، به برکت نظام اسلامی، بدون تردید به عالیترین درجات یک ملت در حد و اندازه ملت ایران خواهد رسید و بدانید که توطئه دشمن، خرابکاری دشمن، حمله دشمن، ضربه دشمن هیچ اثری نخواهد داشت و به معنای واقعی کلمه، دشمن هیچ غلطی نخواهد توانست بکند».
نگاه ایشان به وضعیت کشور و آینده ایران با نگاه بعضی از ما شاید متفاوت شده است. ما آقازادههای ژنتیک را میبینیم، ایشان خمینیزادههای ایدئولوژیک را میبینند. ما بیخیالی برخی را میبینیم، ایشان بیخوابیهای جهادیها را میبینند. ما اختلاسهای مالی را میبینیم، ایشان اهتمام کاری را میبینند. ما لاکچریبازی آقازادهها را میبینیم، ایشان جانبازی آزادهها را میبینند. ما سوءمدیریت برخی را میبینم، ایشان حسن مدیریت برخی دیگر را میبینند. ما طلبکاری برخی نسل اولیهای انقلاب را میبینیم، ایشان مطالبهگری نسل سوم انقلاب را میبینند. ما کمیت دشمنان را میبینیم، ایشان کیفیت دوستان را میبینند. ما هایوهوی مجازیها را میبینیم، ایشان سر به توی حقیقیها را میبینند. آن چیزی که ما در آینه هم نمیتوانیم ببینیم، ایشان در خشت خام میبینند؛ لذا ایشان تا این حد به آینده این نظام و این کشور خوشبین و امیدوار هستند.