گروه سیاسی: در دنیای امروز که گفتمان موشک‌ها حاکم است و اغلب کشورهای دنیا برای ایجاد بازدارندگی در مقابل تهدیدات خارجی، تقویت قدرت نظامی بویژه موشکی و پدافندی را در دستور کار خود قرار داده‌اند، جمهوری اسلامی نیز توانسته است به لحاظ قدرت موشکی، جایگاه مناسبی برای خود دست و پا کند. چنانکه امروز از ایران به عنوان برترین قدرت نظامی منطقه غرب آسیا یاد می‌کنند.

نیروهای مسلح ایران در ۴ دهه سپری‌شده از پیروزی انقلاب اسلامی با وجود تمام تحریم‌هایی که توان دفاعی کشور را هدف گرفته، با بهره‌گیری از توان متخصصان و دانشمندان متعهد ایرانی توانسته‌اند به چنان پیشرفتی در حوزه دفاعی دست یابند که تمام معادلات و توازن قدرت در منطقه غرب آسیا را تحت‌الشعاع خود قرار داده است.

قدرت موشکی ایران یکی از دستاوردهای بزرگ جمهوری اسلامی در عرصه فناوری‌های نظامی و قدرت دفاعی کشور محسوب می‌شود. حالا رونمایی از موشک هایپرسونیک فتاح نیز که سرعتی 13 برابر صوت دارد، مهر تایید بر این مدعا ‌زده است اما جمهوری اسلامی ایران چگونه این مسیر پیشرفت را طی کرد؟

در طول 8 سال جنگ تحمیلی رژیم بعث علیه کشورمان که با حمایت همه‌جانبه کشورهای دنیا همراه بود، ایران به لحاظ امکانات و تسلیحات نظامی دست پایین را داشت. همین موضوع باعث شد ایران برای خرید موشک‌هایی از جمله تاو و هاوگ سراغ کشورهایی مثل سوریه و لیبی برود. فقدان قدرت موشکی بازدارنده برای جمهوری اسلامی ایران به قدری ملموس و تاثیرگذار بود که باعث شد نیروهای مسلح کشورمان در حالی که درگیر جنگ تحمیلی بودند، پروژه پیشرفت و در نهایت خودکفایی در حوزه نظامی بویژه موشکی را آغاز کنند. موشک «نازعات» نخستین موشک بومی ایران بود که سال 66 با همت بلند شهید طهرانی‌مقدم، پدر موشکی ایران ساخته شد. این موشک بردی بین 80 تا 150 کیلومتر داشت. پس از نازعات، مجموعه موشک‌های زلزال به خانواده نخستین موشک‌های جمهوری اسلامی ایران در برد کم اضافه شد.

سال‌های ابتدایی دهه 80 بود که جمهوری اسلامی ایران از موشک زمین به زمین فاتح 110 رونمایی کرد.

این موشک که ۸ متر و ۸۶ سانتیمتر طول دارد بر اساس راکت زلزال-۲ ساخته شده و در واقع نوع هدایت‌شونده و دارای سیستم کنترلی زلزال-۲ است. فاتح-۱۱۰ برای جایگزینی موشک زلزال- ۱ قدیمی به سرانجام رسید. برد نسل اول این موشک حدود ۲۰۰ کیلومتر اعلام شده بود اما چند سال بعد، نسل دوم این موشک تست عملیاتی شد؛ نسلی که ارتقای برد و بهینه‌سازی سیستم‌های کنترل و ناوبری از جمله تغییرات آن نسبت به نسل نخست بود. نسل سوم موشک فاتح ۱۱۰ اواخر دهه ۸۰ شمسی رونمایی شد و حدود ۵۰ کیلومتر نسبت به نسل اول، ‌ افزایش برد داشت. سال ۹۱  نیز نسل چهارم موشک بالستیک فاتح ۱۱۰ با سوخت جامد مرکب رونمایی شد. ارتقای برد این موشک به بیش از ۳۰۰ کیلومتر و نقطه‌زنی‌ در هر نوع شرایط آب و هوایی، دو مؤلفه مهم نسل چهارم فاتح ۱۰۰ است. موشک خلیج‌فارس نیز که یک موشک بالستیک ضدکشتی شناخته می‌شود، بر اساس فاتح 110 سال 90 توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی رونمایی شد اما این موشک‌ها در خانواده موشک‌های نزدیک برد تعریف می‌شوند.

در ارتباط با موشک‌های دوربرد باید گفت شهاب 3 نخستین موشک دوربرد ایران بود که می‌توانست اهداف خود را با طی مسافتی بیش از 1000 کیلومتر نابود کند. این موشک نیز اوایل دهه 80 رونمایی و آزمایش شد. 

اما نخستین موشک ایران در حوزه موشک‌های بالستیک، سجیل بود؛ موشکی که آبان‌ماه 87 تحت پروژه‌ای به نام عاشورا ساخته و با موفقیت آزمایش شد. سجیل به لحاظ ویژگی‌هایی که داشت، تحول عظیمی در صنعت موشکی ایران ایجاد کرد. برد این موشک ۲ هزار کیلومتر بوده و در ۲ نمونه سجیل یک و ۲ معرفی شده است. یکی از مهم‌ترین برجستگی‌های این موشک شتاب بسیار بالای آن است. سرعت بازگشت آن به جو زمین و سقوط روی هدف، ۱۳ ماخ (۴ هزار و ۳۰۰ متر بر ثانیه) است که این ویژگی، انهدام موشک را برای سامانه‌های دفاع هوایی تقریبا ناممکن می‌کند. در کنار سجیل، عماد، مجموعه موشک‌های خرمشهر که نسل چهارم آن با نام خیبر در روزهای اخیر توسط وزارت دفاع رونمایی شد، عاشورا، آرش، ذوالفقار و شهاب 5 و 6 از جمله موشک‌های بالستیک در بردهای نزدیک و دور هستند که جمهوری اسلامی ایران در سال‌های گذشته از آنها رونمایی کرده است.

جمهوری اسلامی ایران در حوزه موشک‌های کروز نیز پیشرفت قابل توجهی داشته و می‌توان از مشکات، ظفر، قادر و هویزه به عنوان بخشی از موشک‌های کروز ایرانی نام برد. جدیدترین موشک کروز ایرانی نیز اسفند سال قبل رونمایی شد. در ارتباط با موشک کروز پاوه نیز باید گفت این موشک یک هزار و ۶۵۰ کیلومتر برد دارد.

با همه این توانایی‌ها و دستاوردهایی که نیروهای مسلح کشورمان در حوزه موشکی داشتند، موشک هایپرسونیک یا ابرفراصوت فتاح را باید سرآغازی بر تحول عظیم ایران در حوزه موشکی بدانیم. موشک ابرفراصوت فتاح که سه‌شنبه هفته جاری توسط نیروی هوافضای سپاه رونمایی شد، از لحظه شلیک سرعتی 13 برابر صوت دارد و قادر است در کمتر از 6 دقیقه 1400 کیلومتر را طی و با دقت هرچه تمام‌تر هدف را نابود کند. ویژگی منحصر به فرد این موشک این است که در حال حاضر هیچ سامانه پدافندی در دنیا قادر به انهدام آن نیست. علاوه بر این تاکنون کشورهای محدودی از جمله آمریکا، روسیه و چین به فناوری موشک‌های هایپرسونیک دست یافته بودند که جمهوری اسلامی ایران نیز با موشک فتاح به جمع این کشورها پیوسته است. با توجه به همین موارد موشک ابرفراصوت فتاح را باید سرآغازی بر تحول صنعت موشکی ایران بدانیم. همان‌طور که فرمانده نیروی هوافضای سپاه نیز در آیین رونمایی از فتاح به آن اشاره کرد، موشک فتاح با برد 1400 کیلومتر نخستین گام ایران در حوزه موشک‌های هایپرسونیک است و تولید موشک‌های هایپرسونیک با بردی بیش از این، در دستور کار نیروهای مسلح کشورمان خواهد بود.

***