کد خبر: 263551تاریخ: 1402/3/20 00:00
گزارش‌های واشنگتن‌پست و نیویورک‌تایمز از فاصله گرفتن تدریجی حاکمان ریاض از واشنگتن
عربستان اقتصاد آمریکا را تهدید می‌کند؟
بر اساس یک سند محرمانه، ولیعهد سعودی گفته است دیگر با دولت جو بایدن معامله نخواهد کرد
گروه بین‌الملل: منابع آمریکایی ابعاد جدیدی از فاصله گرفتن ریاض از واشنگتن و دست رد دولت سعودی به درخواست‌های دولت بایدن را منتشر کردند. گزارش یک روزنامه آمریکایی از سفر «آنتونی بلینکن» وزیر خارجه آمریکا به عربستان حاکی است درخواست‌های دولت «جو بایدن» برای فاصله گرفتن کشورهای عربی از چین و روسیه با پاسخ منفی این کشور روبه‌رو شده است.
روزنامه نیویورک‌تایمز نوشت: سفر آنتونی بلینکن آشکارترین تلاش دولت کنونی آمریکا برای کنار گذاشتن خصومت‌هایی است که جو بایدن پاییز سال گذشته به «محمد بن‌سلمان» و حکومت او ابراز کرد.
تنش‌ها در روابط عربستان سعودی و آمریکا زمانی اوج گرفت که مقام‌های سعودی به‌رغم انتظار کاخ سفید که تصور می‌کرد با ریاض بر سر افزایش تولید نفت توافق کرده، تصمیم گرفتند تولید این محصول را کاهش دهند.
نیویورک‌تایمز به نقل از تحلیلگران و منابع آشنا به رایزنی‌های انجام‌شده در داخل دولت بایدن نوشت: اما از آن زمان به بعد، بایدن و دستیاران ارشد او این واقعیت سخت فضای ژئوپولیتیک را درک کرده‌اند؛ اینکه واشنگتن نمی‌تواند همزمان با قصدش برای رقابت با چین و روسیه، در سراسر جهان شرکای قدرتمندش را منزوی کند.
طبق نوشته نیویورک‌تایمز، بن‌سلمان و دستیاران او به صراحت گفته‌اند مجبور نیستند در منازعات قدرت در جهان از یکی از طرف‌های مناقشه جانبداری کنند و آماده‌اند مزایای حفظ روابط قدرتمند با هر یک از آنها را در نظر بگیرند.
این روزنامه نوشته است: «در واقع مقام‌های عربستان سعودی و سایر کشورهای عرب خلیج‌فارس می‌گویند آنها انتخاب دو گزینه‌ای را که احساس می‌کنند مقام‌های آمریکا و اروپا از زمان حمله روسیه به اوکراین پیش روی آنها گذاشته شده قبول ندارند».
فیصل بن فرحان، وزیر خارجه عربستان سعودی در کنفرانس خبری مشترک با بلینکن گفت: «چین بزرگ‌ترین شریک تجاری ما است، بنابراین طبیعتا تعامل و اشتراکات زیادی با پکن خواهیم داشت».
وی اضافه کرد: «این همکاری احتمالا به دلیل افزایش تاثیر اقتصادی چین در منطقه و فراسوی آن با ادامه رشد اقتصادی این کشور رو به رشد خواهد بود اما ما هنوز یک مشارکت امنیتی قوی با ایالات متحده داریم که این مشارکت امنیتی تقریبا هر روز جان دوباره‌ای می‌گیرد».
بن فرحان همچنین گفت: «تمایل ندارم این را بازی حاصل جمع صفر بدانم. فکر می‌کنم همه ما قادر باشیم شراکت‌ها و تعامل‌های چندجانبه‌ای داشته باشیم».
از جمله نشانه‌های این رویکرد عربستان که نیویورک‌تایمز به آن اشاره کرده تعاملات عربستان سعودی با دیگر کشورهایی است که آمریکا رویکرد خصمانه‌ای در برابر آنها در پیش گرفته است.
نیویورک‌تایمز نوشت: تنها چند روز قبل از ورود بلینکن به عربستان، ولیعهد عربستان سعودی از نیکلاس مادورو، رئیس‌جمهور ونزوئلا که ایالات متحده او را یک «حاکم شرور» توصیف کرده در جده استقبال کرد.
همچنین سه‌شنبه گذشته ایران سفارت خود در ریاض را در نتیجه توافقی بین ۲ کشور که چین در ماه مارس به آن کمک کرد، بازگشایی کرد و هفته آینده، وزارت سرمایه‌گذاری عربستان سعودی قصد دارد میزبان یک نشست بزرگ از تجار عرب و چین باشد.
با این حال منابع مطلع به نیویورک‌تایمز می‌گویند اقدام جرأتمندانه بن‌سلمان در برقراری رابطه با چین در ماه‌های اخیر بوده که بیش از هر عامل دیگری نگاه‌ها را در دوران دولت بایدن نسبت به عربستان سعودی عوض کرده است.
نیویورک‌تایمز نوشت: مقام‌های دولت بایدن به دقت پذیرایی گرم بن‌سلمان از شی‌جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین در ماه دسامبر را رصد می‌کردند. این استقبال تنها چند هفته بعد از حمله شدید بایدن به بن‌سلمان انجام می‌شد؛ در ضمن با آنکه دستیاران بایدن می‌گویند از آشتی دیپلماتیک میان ایران و عربستان سعودی استقبال می‌کنند اما این موضوع را که با تعامل و وساطت چین انجام شده، نشانه نقش فعال‌تر پکن در منطقه ارزیابی می‌کنند.
در همین حال واشنگتن‌پست هم فاش کرد محمد بن‌سلمان در بحبوحه اختلافات نفتی، آمریکا را به «درد بزرگ اقتصادی» تهدید کرد. این روزنامه نوشت: محمد بن‌سلمان ولیعهد سعودی، واشنگتن را تهدید کرد زیرا قصد داشت ریاض را به خاطر تصمیم کاهش تولید نفت مجازات کند.
این روزنامه توضیح داد: طبق یک سند محرمانه اطلاعاتی آمریکا، پس از آنکه جو بایدن، رئیس‌جمهوری این کشور پاییز گذشته متعهد شد به دلیل تصمیم عربستان برای کاهش تولید نفت در بحبوحه افزایش بهای انرژی و نزدیک شدن سریع به انتخابات در آمریکا «عواقبی» را به عربستان سعودی تحمیل کند، محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان به طور خاص تهدید کرد روابط بین ۲ کشور را قطع خواهد کرد و از این کشور انتقام اقتصادی خواهد گرفت.
در ملأ عام، دولت عربستان مودبانه از اقدامات خود از طریق بیانیه‌های دیپلماتیک دفاع کرده است اما در خلوت، ولیعهد تهدید کرده که روابط چند دهه‌ای بین ایالات متحده و عربستان را تغییر می‌دهد و در صورت مقابله با کاهش تولید نفت، هزینه‌های اقتصادی قابل توجهی را بر واشنگتن تحمیل می‌کند.
بر اساس این سند محرمانه، ولیعهد سعودی با اشاره به اینکه «دیگر با دولت آمریکا معامله نخواهد کرد»، قول «عواقب اقتصادی قابل توجهی برای واشنگتن» را داد.
این سند محرمانه توضیح داد که مشخص نیست تهدید ولیعهد سعودی مستقیما با مقامات آمریکایی مطرح شده یا از طریق استراق سمع الکترونیکی بوده است اما در هر حال این موضوع تنش در قلب یک رابطه طولانی‌مدت مبتنی بر نفت در ازای امنیت را آشکار کرد. یک منبع در شورای امنیت ملی آمریکا گفت از چنین تهدیدهایی از سوی عربستان بی‌اطلاع است. به نوشته این روزنامه، این سند اطلاعاتی آمریکا در پلتفرم دیسکورد به عنوان بخشی از نشت گسترده مسائل بسیار حساس امنیت ملی منتشر شده است.
***
وزیر خارجه سوریه امروز به عربستان می‌رود
فیصل مقداد وزیر خارجه سوریه امروز شنبه به عربستان خواهد رفت که سومین سفر وی طی ۳ ماه اخیر به این کشور به شمار می‌رود. اولین سفر وزیر خارجه سوریه به عربستان 23 فروردین‌ماه پس از گذشت 12 سال از قطعی روابط انجام شد. سفر فیصل المقداد به پادشاهی عربستان سعودی به دعوت فیصل بن فرحان، وزیر خارجه سعودی انجام شده بود. همچنین وزیر خارجه سوریه 27 اردیبهشت‌ماه پس از گذشت بیش از یک دهه به عنوان نخستین وزیر سوری در نشست اتحادیه عرب شرکت و با برخی از همتایان عرب خود دیدار کرد. فیصل مقداد وزیر خارجه سوریه در حاشیه نشست‌های مقدماتی نشست سران اتحادیه عرب در جده عربستان سعودی با «نبیل عمار» وزیر خارجه تونس، «بدر بن حمد البوسعیدی» همتای عمانی «عبدالله بو حبیب» وزیر خارجه لبنان و عبدالله بن زاید، وزیر خارجه امارات دیدار کرد. زلزله مرگبار سوریه و لزوم کمک‌رسانی به زلزله‌زدگان این کشور باعث شد روند احیای روابط بین دمشق و سایر پایتخت‌های عربی تسریع یابد. کشورهای عربی از جمله عربستان سعودی این حادثه را فرصتی برای عادی‌سازی دیدند و وزیر خارجه سعودی راهی دمشق شد.
به دنبال این سفر، عربستان سعودی رسما از بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه برای شرکت در نشست سران عرب دعوت کرد. وزیران خارجه کشورهای عربی در نشستی در قاهره رسما به تحریم و قطع رابطه با سوریه پایان دادند و بازگشت این کشور به اتحادیه عرب را اعلام کردند. اتحادیه عرب آبان سال 90 (2011) دولت سوریه را به سرکوب مخالفان متهم و با هدف حمایت از مخالفان، عضویت این کشور را در این اتحادیه لغو کرد. این اتحادیه قصد داشت در گام بعدی کرسی سوریه را به مخالفان واگذار کند.