گروه فرهنگ و هنر: توجه به ظرفیت‌های مختلف طبیعی و تاریخی ایران با هدف تقویت صنعت گردشگری و رونق بوم‌گردی اتفاق مبارکی است که در سال‌های اخیر به شکل جدی در تلویزیون پی گرفته می‌شود. در این بین برخی برنامه‌ها موفق هستند و محبوب می‌شوند و دسته‌ای آنطور که باید جای خود را باز نمی‌کنند. موردی مثل مستند «ایرانگرد» با روایت «جواد قارایی» در زمره آثار خاص قرار می‌گیرد که زمینه معرفی جاذبه‌های گردشگری و نیز آداب و سنت‌های کشورمان را فراهم کرد. «بومگرد» نیز دارای چنین شرایطی است که البته نگاه و ساختاری متفاوت نسبت به «ایرانگرد» دارد. این برنامه در قالب مستند - مسابقه، زمینه‌ای را فراهم می‌کند تا چند خانواده با هم رقابت کنند و از دل هیجان شکل‌گرفته، داشته‌های هر منطقه معرفی شود که شامل جاذبه‌های فرهنگی و طبیعی، آیین‌های بومی، خوراکی‌ها، نوشیدنی‌ها، پوشاک و... است.

* دغدغه فرهنگ‌سازی داریم

تاکنون 2 فصل از «بومگرد» به کارگردانی تورج کلانتری و امیر منیری روی آنتن شبکه یک رفته است که به استان‌های هرمزگان و گیلان اختصاص داشت و فصل جدید در استان سمنان، روستای لاسجرد و شهرستان سنگسر تولید شده است و 4 خانواده بر اساس آیتم‌هایی متناسب با زیست‌بوم منطقه در چند قسمت به رقابت با یکدیگر می‌پردازند. تورج کلانتری یکی از کارگردانان «بومگرد» درباره انگیزه ساخت آن به «وطن امروز» می‌گوید: «از همان ابتدا که این مجموعه را آغاز کردیم، هدف‌مان این بود بر اساس ظرفیت‌های بومی هر استان پیش برویم و صنعت بومگردی را در هر منطقه پررنگ کنیم. نکته اساسی در بوم‌گردی، توجه به ظرفیت‌های گردشگری و فرهنگ آن منطقه است. در هر 3 فصل تلاش کردیم این نوع نگاه را حفظ کنیم. بوم‌گردی که غربی‌ها از آن به عنوان «گردشگری تجربه‌گرا» نام می‌برند، نوعی از گردشگری است که در آن فرد آموزش می‌بیند چگونه بدون لطمه‌زدن به محیط‌زیست و حفظ هویت و اصالت مردم می‌توان درآمدزایی و جذب توریست داشت.

* زیبایی‌های ایران در قاب

آیتم‌های «بومگرد» بر اساس فرهنگ و نیز ظرفیت‌های هر منطقه ساخته می‌شود و شرکت‌کننده‌ها با لباس‌های محلی به رقابت می‌پردازند. طراحی چالش‌ها نیز بر اساس فرهنگ هر استان است و این اتفاق باعث می‌شود مخاطب ضمن مواجهه با آداب و سنت‌ها، اطلاعاتی شفاهی درباره مناطق مذکور به دست آورد و پی به زیبایی‌های ایران از طریق قاب تلویزیون ببرد. از سویی این برنامه در واقع پیشنهادهایی برای علاقه‌مندان به بوم‌گردی دارد و می‌تواند مخاطب را ترغیب به سفر کند؛ ضمن آنکه در تلاش است تعریفی جدید از بوم‌گردی ارائه کند؛ کما اینکه جمال عودسیمین تهیه‌کننده «بومگرد» نیز به «وطن امروز» می‌گوید: «بحث بوم‌گردی یک محور و کانون مرکزی دارد و آن هم گردشگری مسؤولانه با توجه به ویژگی‌های محیطی، فرهنگی، اجتماعی و حتی اقتصادی منطقه مورد نظر است تا به گونه‌ای به منطقه نگاه شود که پتانسیل‌های آن مورد توجه قرار گیرد. در فصل‌های مختلف «بومگرد» این مساله مورد توجه بوده است. تلاش ما در مستند - مسابقه «بومگرد» نشان دادن زیبایی‌های منطقه بر اساس واقعیات بوده است و در واقع کار را به نوعی در حوزه فم‌تریپ‌ها و توجه به زیبایی‌های ایران پیش برده‌ایم. «فم‌تریپ» یا «سفر آشنایی» متشکل از 2 کلمه FAM کوتاه‌شده کلمه familiarization به معنای «آشنایی و شناخت» و trip به معنای «سفر» است.

* تلاش برای اصلاح باورهای غلط

مشابه آنچه تهیه‌کننده بیان می‌کند در صحبت‌های امیر منیری یکی از کارگردان‌های «بومگرد» هم هست: «متاسفانه عدم فرهنگ‌سازی صحیح در صنعت گردشگری سبب شده مسافران به صورت ناخواسته فرهنگ و آداب و رسوم مقصد سفرشان را با نگاه‌های سرمایه‌سالاری یا بعضاً تحقیر‌گونه از بین ببرند، به طوری که حتی در سال‌های اخیر، مردمان آن مناطقی که بیشترین گردشگر را داشته‌اند به دلیل همین نگاه‌ها و تاثیرپذیری از آنها سعی کردند تا حدی از آداب و رسوم خود فاصله بگیرند بنابراین مستند مسابقه «بومگرد» در این راستا تلاش می‌کند ضمن پررنگ کردن این اعتقاد فعالان محیط ‌زیست و برخی گردشگران که می‌گویند به نقطه‌ای که سفر می‌کنید نباید جز ردپا چیز دیگری بر جا بگذارید، نگاه مخاطب نسبت به روستا و منطقه‌ای را که سفر می‌کند جهت درست ببخشد. یعنی یادآور شود هر منطقه، خطه و روستا به جهت نوع پوشش، آداب و رسوم و حتی لهجه و گویش، ارزش‌های سنتی و خاص خودش را داراست که نباید آنها را با نوع عملکردها و نگاه‌های خود که البته شاید ناخواسته یا نشأت گرفته از یکسری باورهای غلط است، در مسیر تغییر قرار دهیم». درباره حضور بازیگران نظرات متفاوت است؛ برخی مخالفند و برخی موافق. واقعیت این است اگر بازیگران از عهده مسؤولیت خود برآیند، می‌توانند توجه طیفی از مخاطبان را به سمت برنامه‌ها جلب کنند. تلاش سوسن پرور این است که در راستای موفقیت «بومگرد» گام بردارد و به همین خاطر تعاملش با شرکت‌کننده‌ها معقول و توأم با احترام است. خودش در مصاحبه‌ای گفته بود: این برنامه آنچنان به مجری نیاز نداشت، بلکه بیشتر یک همراه می‌طلبید و من تمام تلاشم را برای یک همراه مناسب بودن در کنار شرکت‌کننده‌ها و تیم سازنده به کار بستم. همچنین بزرگ‌ترین کاری که سعی کردم در «بومگرد» رقم بخورد، ایجاد احساس خانواده بودن عوامل و شرکت‌کننده‌ها و نیز به دنبال آن شکل گرفتن رفاقت بیشتر بین شرکت‌کنندگان بخش مسابقه بود و احساس امنیت دادن به آنها که رها شوند و ترس‌های‌شان از جلوی دوربین قرار گرفتن بریزد و راحت‌تر و بدون استرس بتوانند برنامه را پیش ببرند. مستند مسابقه «بومگرد» محصول سازمان هنری - رسانه‌ای اوج است که روزهای زوج ساعت 20 از شبکه یک سیما پخش می‌شود.