سهم تاریخ معاصر کردستان از آثار نمایشی طی سالهای اخیر کم نبوده است؛ فیلمهایی همچون «چ» به کارگردانی ابراهیم حاتمیکیا، «ایستاده در غبار» ساخته محمدحسین مهدویان، «اشک سرما» به کارگردانی عزیزالله حمیدنژاد و «غریب» ساخته محمدحسین لطیفی از آثار شاخص ساخته شده در این باره هستند. از این میان فیلم «غریب» که شیوه فرماندهی شهید محمد بروجردی در جنگ 22روزه را که منجر به خروج نیروهای کومله، دموکرات و دیگر گروههای مسلح تروریست از این منطقه شد، روایت میکند، چندی است روی پرده نقرهای است. از سویی این روزها رسانه ملی «سوران» را روی آنتن دارد و مانیفست احزاب کرد را به تصویر میکشد که در قالب مبارزه مسلحانه با پهلوی قصد تشکیل حکومت خودمختار در کردستان را داشتند. شاید اکثر قریب به اتفاق کسانی که نام «سوران» به گوششان میخورد، ندانند معنای آن چیست. «سوران» یکی از 4 لهجه اصلی کردی و نام پرندهای خوشآواز است. جالب است بدانید که اهالی کردستان از این اسم برای نامگذاری پسران خود استفاده میکنند، اگرچه نام یکی از شهرهای اربیل عراق، یکی از روستاهای استان اصفهان، روستایی در کرمانشاه و همچنین مرکزی و خراسان رضوی و مرکز شهرستانی در استان سیستان و بلوچستان نیز است.
شاید به دلیل آنکه «سوران» یکی از 4 لهجه اصلی کردی است و اهالی کردستان از این اسم برای نامگذاری پسران خود استفاده میکنند، برای عنوان سریالی که این شبها از شبکه یک سیما در حال پخش است، انتخاب شده، حتی نام شخصیت قصه نیز «سوران» است. انتخاب یک نام کردی برای قصهای که در کردستان دهه 50 روایت میشود را میتوان انتخاب هوشمندانهای دانست و حتی به مردم یادآوری کرد که برای فرزندان خود نامهای جدید و پرمعنا انتخاب کنند.
این سریال که آخر هفتهها شاهد پخش آن از شبکه یک سیما هستیم، میتواند جمع اولینها باشد؛ نخستین سریال تلویزیونی مرکز سریال سوره، نخستین اثر تاریخی مرتبط با استان کردستان در اوایل پیروزی انقلاب اسلامی، نخستین اثر اقتباسی از کتاب «عصرهای کریسکان» نوشته کیانوش گلزارراغب و نخستین سریالی که به جنایات حزب کومله در کردستان در یک مقطع تاریخی مشخص میپردازد. شاید همین اولینها کار را برای عوامل سازنده سختتر از حالت عادی برای ساخت یک اثر نمایشی کرده باشد.
احزاب مختلف در کردستان مانند کومله و دموکرات که اواخر حکومت پهلوی و با استفاده از فضای متشنج آن زمان به دنبال تجزیه و ایجاد حکومت خودمختار بودند، پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز قصد بر هم زدن آرامش مردم کرد را داشتند و از حکومت مستقر پیروی نمیکردند. فعالیت آنها هیچ زمان متوقف نشد و هر از گاهی تحرکاتی برای بر هم زدن نظم عمومی داشتند.
«سوران» نخستین اثری است که درباره این مسائل صحبت میکند و این را میتوان نقطه عطفی در رسانه ملی برای بیان این موضوعات دانست تا شاید بتوان به آینده امید داشت و کارگردانانی سراغ بیان این مسائل بروند و حقیقت آنچه را که در تاریخ اتفاق افتاده است، بازگو کنند.
یکی از امتیازات سریال «سوران» طراحی صحنه و لباس، گریم و نیز دکور است که منجر به خلق فضایی باورپذیر از کردستان دهه 50 شده و طبعا بخشی از فضای شکل گرفته حاصل تخیل طراحان و نیز تهیهکننده و کارگردان است اما مختصات به شکلی رقم خورده که بیننده تلویزیون را به چند دهه قبل میبرد.
یکی دیگر از نقاط قابل توجه این سریال این است که کارگردان برای پیشبرد قصه، از حضور سلبریتی پرهیز و از ترکیب متفاوتی درباره بازیگران استفاده کرده است. مهدی نصرتی بازیگر نقش اصلی، از جمله هنرمندانی است که کار خود را با تئاتر و سینما آغاز کرد و «سوران» نخستین حضور او در یک سریال تلویزیونی است. زندهیاد حسام محمودی نیز از دیگر بازیگران این سریال است که مدتی پیش از دنیا رفت و هنوز کاراکتر او به مخاطب معرفی نشده است اما باید منتظر ماند و دید استقبال مخاطبان از آخرین نقشآفرینی این هنرمند چیست.
همچنین علیرضا جعفری و توماج دانشبهزادی در نقشهای متفاوتی نسبت به کارنامه کاریشان ظاهر شدهاند. از سویی باید گفت مهمترین بخش، بازنمایی باورپذیر جغرافیا و مردم در سریال است.