وزیر اقتصاد با ارسال نامه‌ای به رئیس کل بانک مرکزی نسبت به انحراف چشمگیر برخی بانک‌های خصوصی در «نسبت تسهیلات به سپرده» در استان‌ها هشدار داد. برخی بانک‌های خصوصی و موسسه‌های اعتباری در پرداخت تسهیلات، نه‌تنها کارنامه درخشانی ندارند، بلکه عملکرد بسیار ضعیف و حتی صفر را در برخی استان‌ها و مناطق کشور برای خود ثبت کرده‌اند؛ نمره مردودی این بانک‌ها در ارائه تسهیلات، توجهات را به‌سوی فعالیت‌های غیرعملیاتی و سرمایه‌گذاری آنها در بخش مسکن و املاک و فعالیت‌های غیربانکی معطوف کرده است. بیشتر بانک‌های خصوصی و موسسه‌های اعتباری دارای نسبت تسهیلات به سپرده زیر 100 درصد هستند و حتی بین آنها برخی بانک‌ها در شماری از استان‌ها، دارای عملکرد صفر و زیر 5 درصد نیز هستند. بین بانک‌های خصوصی و موسسه‌های اعتباری، 3 بانک دارای پایین‌ترین نسبت‌های تسهیلات به سپرده‌ها هستند به‌طوری که در بیشتر استان‌ها نسبت تسهیلات به سپرده آنها، صفر ثبت شده است. دو بانک هم در شماری از استان‌ها دارای عملکرد صفر و در برخی نیز عملکردهای زیر ۵ درصد بوده‌اند و در بقیه استان‌ها عملکرد بالاتر داشته‌اند. در جایگاه بعدی ۲ بانک نیز در معدودی از استان‌ها دارای عملکرد صفر، در برخی پایین و در سایر استان‌ها عملکرد متوسط و بالا داشته‌اند. سایر بانک‌ها و موسسه‌های اعتباری نیز اگرچه عملکرد صفر در استان‌ها نداشته‌اند اما شماری از آنها دارای نسبت تسهیلات به سپرده زیر 10 درصد بوده‌اند. معمولا بین بانک‌های ناتراز و دارای عملکرد نامطلوب بانکی، همواره از بانک «الف» نام برده می‌شود، بانکی که دارای ترازنامه ضعیف و سرمایه‌گذاری‌های مبهم است. بررسی‌ها نشان می‌دهد نسبت «تسهیلات به سپرده» این بانک در اسفند 1401 در 14 استان کمتر از 10 درصد بوده، به ‌طوری که در برخی استان‌ها رقم 3.8 درصد و 4.8 درصد نیز ثبت شده که بسیار تأمل‌برانگیز است. ناترازی، نسبت بالای مطالبات مشکوک‌الوصول، ابهام در اعطای تسهیلات، نسبت پایین تسهیلات به سپرده، خودداری از اعطای تسهیلات به بخش تولید و سرمایه‌گذاری در بخش‌های غیرمولد مانند مسکن و زمین از چالش‌های عمده بانک‌های خصوصی و موسسه‌های اعتباری محسوب می‌شود که نیاز است سیاست‌گذار به آنها توجه داشته باشد و رفع آنها را در دستور کار قرار دهد. نسبت پایین تسهیلات بانک‌های خصوصی نشان می‌دهد این بانک‌ها به ‌جای کارکرد اصلی خود، مشغول بنگاه‌داری هستند که به فریز شدن بخش عمده‌ای از منابع بانکی در بخش‌های غیرمولد و جلوگیری از حرکت نقدینگی بانک‌ها به‌سوی تولید منجر می‌شود. بر همین اساس وزیر اقتصاد نسبت به این موضوع واکنش نشان داده و چندی پیش با ارسال نامه‌ای به رئیس‌کل بانک مرکزی نسبت به انحراف چشمگیر بانک‌های خصوصی در «نسبت تسهیلات به سپرده» در استان‌ها هشدار داد. در این راستا، سیداحسان خاندوزی به رئیس‌کل بانک مرکزی پیشنهاد داده است «به بانک‌هایی که در اسرع وقت نسبت به ارتقای نسبت‌های تسهیلات به سپرده استانی خود به حداقل 50 درصد اقدام نکنند، در مرحله نخست اخطار داده شود و در صورت تداوم روند ناصحیح گذشته، بانک خاطی ملزم به تعطیلی شعب ناکارآمد استانی خود شود».

همچنین سیداحسان خاندوزی درباره ارسال نامه به بانک مرکزی در موضوع برخورد با بانک‌های خصوصی متخلف گفت: یکی از دغدغه‌های دولت مساله عدالت منطقه‌ای در دسترسی به تسهیلات بانکی است که برخی استان‌ها و مراکز در این زمینه بسیار دورند و برخی استان‌ها دسترسی بیشتری به تسهیلات دارند. وی افزود: در سفر استانی رئیس‌جمهوری یکی از انتقادهای مردم این بود که سپرده‌های مردم جمع‌آوری و تنها بخش ناچیزی از آن صرف پروژه‌های استان می‌شود و مقصد آنها حرکت به سمت استان‌های برخوردار است. 

وزیر اقتصاد توضیح داد: بر اساس اطلاعات به دست آمده، این وضع در اکثر استان‌ها شایع است. برای نمونه در استان بوشهر نسبت تسهیلات به سپرده بانک‌های دولتی ۸۳ درصد است و این نسبت درباره یکی از بانک‌های غیردولتی ۶ درصد، بانک غیردولتی دیگر ۵ درصد و بانک غیردولتی دیگری ۳ درصد است و می‌توان گفت ۹۷ درصد سپرده‌های مردم استان بوشهر به خارج استان و پروژه‌های استان‌های برخوردار ارسال می‌شود. وی ادامه داد: در استان کرمانشاه نیز نسبت تسهیلات به سپرده بانک دولتی ۹۶درصد است اما برخی بانک‌های غیردولتی ۱۳ و ۲ بانک نیز ۱۱ درصد و یک بانک تنها ۶ درصد منابع جذب‌شده استان را به پروژه‌های استان بازمی‌گردانند. خاندوزی گفت: در استان‌های کهگیلویه‌وبویراحمد، آذربایجان شرقی و چهارمحال‌وبختیاری، ۲ بانک غیردولتی ۴,۵ یا ۵ درصد سپرده‌های مردم را در استان سرمایه‌گذاری می‌کنند. این فهرست مشخصی است که تلاش داریم با تدابیر بانک مرکزی این نابرابری در اعطای تسهیلات را اصلاح کنیم. وی درباره متوسط و میانگین کشوری عدد نسبت تسهیلات به سپرده گفت: این رقم برای هر استان و بانک متفاوت است و برای کل کشور عدد ثابتی نمی‌توان بیان کرد و این مورد توجه دولت و بانک مرکزی است. 

وزیر اقتصاد اظهار داشت: بانک مرکزی نسبت تسهیلات به سپرده را حداقل ۵۰ درصد مشخص کرده که بر این اساس، بانک‌ها باید سپرده‌های جذب‌شده را صرف پروژه‌های استان و اعطای تسهیلات خرد به مردم کنند اما بانک‌ها بویژه بانک‌های غیردولتی فاصله زیادی با عدد ۵۰ درصد مصوب بانک مرکزی دارند. وی گفت: پیشنهاد می‌کنیم برای اصلاح رویه پس از اتمام مهلت قانونی بانک مرکزی، بانک‌ها اگر استاندارد ۵۰ درصد را مراعات نکردند، امکان توسعه شعب از بانک‌های متخلف گرفته شود تا جریان وجوه و تسهیلات بانکی به شکل متوازنی برای تمام استان‌ها فراهم شود. خاندوزی اضافه کرد: برخورد بیشتر نیازمند مصوبات بانک مرکزی است اما در همین مرحله هم اگر شعب بانک‌های متخلف تعطیل شوند، بازدارندگی لازم را برای تغییر رفتار بانک‌های متخلف دربر خواهد داشت.