روحالله اژدری: دولتهای جمهوری اسلامی ایران و عراق در اخراج مجاهدین خلق مصمم بودند و ایران در تلاش بود به هر نحو ممکن بسیاری از اعضای سازمان را که در واقع به نوعی به اسارت سازمان درآمده بودند از رهبری گروهک جدا کند. فشار به سازمان در شرایطی بود که عراقیها مصمم به اخراج آنها بودند ولی هیچ کشور مستقلی هم حاضر به پذیرش آنها نمیشد. در این میان 200 نفر از گروهک جدا شده و خود را در اختیار نیروهای ائتلاف به رهبری آمریکا قرار دادند تا برای پناهندگی آنها در کشورهای دیگر اقدام شود. با این حال هیچ کشوری حتی خود آمریکا حاضر به قبول پناهندگی آنها نبود. آمریکا هرگز حاضر نبود برای هیچ کدام از اعضای سازمان مجوز اقامت صادر کند، چرا که قانون مبارزه با تروریسم، ورود برخی بیگانگان را به آن کشور در صورتی که آموزش نظامی دیده باشند، محدود میکند.
(Goulka, Hansell, Wilke, Larson,2009:29)
یکی از برنامههای ایران برای انحلال گروهک تروریستی مجاهدین خلق پیشنهاد عفو بود که برخی اعضای سازمان مجاهدین خلق از پیشنهاد عفو دولت جمهوری اسلامی ایران استفاده کردند. از اکتبر 2004 تاکنون 273 عضو مجاهدین خلق با استفاده از این امتیاز به ایران بازگشتهاند. البته این عفو شامل اعضای ردهپایین سازمان میشد و 50 نفر از اعضای ارشد سازمان که در جنایتهای مختلف عامل اصلی بودند را مستثنا میکرد. (Human Rights Watch,2005)
گزارش موسسه رند درباره سرنوشت منافقین بعد از اشغال عراق مدعی است در مقطع بعدی جمهوری اسلامی ایران درصدد مبادله اعضای ارشد سازمان منافقین با اعضای القاعده مثل سیفالعادل و پسر اسامه بن لادن بود که مورد موافقت آمریکا قرار نگرفت. رد پیشنهاد ایران از طرف ایالات متحده نه تنها به دلیل بیاعتمادی به مقاصد جمهوری اسلامی ایران، بلکه به دلیل علاقه به حفظ سازمان مجاهدین خلق برای استفاده احتمالی در آینده در راستای بهرهمندی از توانایی سازمان در ارائه اطلاعات به نیروهای آمریکایی درباره ایران بوده است.
(Goulka, Hansell, Wilke, Larson,2009:31)
آمریکا با اهداف درازمدت درصدد حفاظت و بهرهبرداری از سازمان مجاهدین خلق بود لذا در مقابل فشارهای ایران و عراق حاضر نبود اخراج سازمان را از عراق تسهیل کند. به همین خاطر سازمان مجاهدین خلق تا سال 2016 در سایه آمریکا در عراق حضور داشتند. در طول این مدت فشار ایران به دولت عراق و آمریکا هم از طریق دیپلماتیک و هم از طریق سپاه قدس برای اخراج مجاهدین خلق تداوم داشت. سردار شهید سلیمانی به عنوان فرمانده سپاه قدس مسؤول پرونده عراق بود و کلیه فعالیتهای سپاه قدس با وزارت خارجه را هماهنگ میکرد. با فشار جمهوری اسلامی و درخواست دولت عراق در مجموع 3400 نفر از سازمان سال 2012 به کمپ لیبرتی یا الحریه منتقل شدند. با گذشت بیش از 10 سال از اشغال عراق و درخواست دولت و ملت عراق برای اخراج منافقین و در عوض حمایت آمریکا از آنان باعث شد حملات متعدد نظامی و مسلحانه به اردوگاههای منافقین توسط شبهنظامیان عراقی انجام شود. 9 فوریه 2013 یک حمله موشکی باعث هلاکت و زخمی شدن بیش از 100 منافق در کمپ لیبرتی شد. با این حمله مجاهدین خلق از مقامات آمریکایی درخواست کردند برای تامین امنیت خود به پادگان اشرف بازگردند. کمیساریای عالی پناهندگان و آمریکاییها موافق این دیدگاه بودند، چون پروژه خروج آنها را زمانبر میدانستند. در تاریخهای 29 آوریل و 26 دسامبر 2013 نیز حملات دیگری با راکت به کمپ لیبرتی که موجب کشته و زخمی شدن عدهای دیگر از منافقین شد، انجام شد. رهبر شبهنظامیان ارتش مختار، مسؤولیت حملات به مجاهدین خلق را برعهده گرفت. ارتش مختار یک گروه شبهنظامی شیعه بود که رسانههای خارجی مدعی بودند وابسته به شبهنظامیان کتائب حزبالله است. (کمپ لیبرتی، بیتا)
خوی تروریستی مجاهدین خلق جزو هویت این سازمان محسوب میشود، لذا فرار از آن برایش امکانپذیر نبوده و نیست. جالب است بدانیم سازمان در حالی که به اصطلاح و به ادعای آمریکاییها در حال اخراج اجباری به خارج از عراق بود با گروه تروریستی داعش همکاری میکرد. آمریکا که مدعی مبارزه با داعش بود از سازمانی حمایت میکرد که به عنوان بازوی اطلاعاتی داعش عمل میکرد. با ادامه درگیریهای گروه تروریستی داعش در سالهای 2013 و 2014 در شمال عراق، منابع رسانهای جزئیات همکاری نظامی و امنیتی بین گروهک تروریستی مجاهدین خلق ایران و سازمان تروریست داعش را در چارچوب اتحادی که در نوع خود عجیبترین تلقی میشود، فاش کردند.
سازمان منافقین که به آمریکاییها تعهد داده بود قابلیتهای اطلاعاتی خود را برای عملیات نیروهای اشغالگر آمریکایی در اختیار قرار دهد، در حال همکاری نظامی و اطلاعاتی با گروه تروریستی داعشی بود که آمریکا برای مبارزه با آنها ائتلاف تشکیل داده بود. این کار به وضوح ادعای دروغین ائتلاف آمریکایی ضدداعش را فاش میکرد. در جریان درگیریهای شدید بین سازمان تروریستی داعش و دولت شیعی عراقی در تابستان 2014، سلولهای خفته سازمان مجاهدین خلق نقش مهمی در کمک به شبهنظامیان برای غلبه بر مناطق وسیعی از خاک عراق در شمال و غرب آن کشور ایفا کردند و هزاران کشته و زخمی برجا گذاشتند. در همین زمینه، یک مقام امنیتی عراق فاش کرد سازمان مجاهدین خلق موافقت کرده است اطلاعات مهمی را با داعش با هدف انحلال رهبران میدانی، سیاستمداران و دیگر شخصیتهای برجسته عراق به اشتراک بگذارد. با آزادسازی شهر تکریت توسط نیروهای مسلح عراق با پشتیبانی تیپهای حشدالشعبی با کمک مستشاری سپاه قدس، سازمان مجاهدین خلق با ارسال اطلاعاتی درباره محل مستشاران نظامی سپاه قدس - که برجستهترین آنها سردار حاجقاسم سلیمانی بود - منجر به حمله هواپیماهای ائتلاف آمریکایی به مواضع آنها شد که نشان از هماهنگی کامل آمریکاییها، داعشیها و مجاهدین خلق داشت.(الوقت، 1436)
گروههای شیعه عراقی نیز درصدد انتقامگیری از سازمان منافقین خلق در رابطه با مشارکت سازمان در سرکوب «انتفاضه شعبانیه» جنوب عراق بعد از جنگ اول خلیجفارس و همچنین همکاری آنها با حمله داعش به عراق در سال 2014 بودند اما حمایت آمریکا از مجاهدین خلق این امکان را برای آنها فراهم نمیکرد. بهرغم هشدارها و رایزنیها برای اخراج مجاهدین خلق برخی از آنان به هیچ وجه مایل نبودند اردوگاه اشرف را ترک کنند. در حالی که 100 نفر از اعضای منافقین همچنان در کمپ اشرف بودند و تمایلی به انتقال به لیبرتی نداشتند، فرزندان مجاهدان شهید عراقی موسوم به «فرزندان انتفاضه شعبانیه» با حمله به این اردوگاه، در اکتبر 2015 دست کم 54 نفر از منافقان را به هلاکت رساندند. جوانان موسوم به «فرزندان انتفاضه شعبانیه» از همان سالهای 2009 و 2010 که البته هنوز تحت پرچم «جیش المختار» جمع نشده بودند، بارها هشدار دادند دیگر بیش از این حضور منافقین را در خاک عراق تحمل نخواهند کرد و تروریستها باید این کشور را ترک کنند. با تعلل آمریکا و کشورهای اروپایی در خارج کردن این گروه از عراق، کمکم حملات این جوانان به اشرف آغاز شد و بتدریج شکل سازمانیافتهتری به خود گرفت. (خبرگزاری تسنیم، 1394)
بعد از حمله اکتبر 2015، سازمان مجاهدین خلق در بیانیهای از فعالیتهای نیروی قدس به رهبری سردار حاجقاسم سلیمانی در عراق با هدف از بین بردن ساکنان کمپ لیبرتی از طریق عملیات مشترک با نیروهای عراقی در عراق هشدار داد. (کمپ لیبرتی، بیتا)
سال 2013 نیز سازمان مجاهدین خلق در پی فشارهای ایران و عراق برای اخراج آنها در بیانیهای نقش سفارت ایران و شخص سردار سلیمانی را درباره اخراج آنها مورد اشاره قرار داده بود. در این بیانیه آمده است: «سفارت آخوندها در بغداد هفته گذشته تعدادی از وزرا و مقامات دولت مالکی را احضار کرده و دستورات قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس را به آنها اطلاع داد که اشرف باید در اسرع وقت تخلیه شود. از جمله آنها میتوان به هادی العامری، فرمانده سپاه نهم بدر و وزیر حملونقل دولت مالکی اشاره کرد. وی پس از بازگشت از سفارت به المالکی و فالح فیاض، نامهای نوشت که نسخهای از آن به نیروی قدس فرستاده شد. وی در آن نظر رژیم آخوندها را توضیح داد که تمام استدلالها و بهانههای این سازمان برای انتقال آنها به مجتمع آزادی، خرید زمان است و فشار و اقدامات دولت عراق بر مجاهدین خلق و سازمان ملل متحد و سفارت آمریکا برای تسریع در انتقال این افراد باید تشدید شود». (طوالبه، 2013)
در پی فروپاشی اردوگاه اشرف که سالها مقر تجمع اعضای سازمان مجاهدین خلق در عراق بود، سران این سازمان تروریستی به فکر انتقال به یک کشور عربی دیگر افتادند. اردن مقصدی بود که آنها در نظر داشتند. به همین خاطر مریم رجوی برای اخذ مجوز از مقامات اردنی و درخواست از مقامات این کشور عربی برای پذیرش حضور اعضای باقیمانده سازمان مجاهدین خلق در اردن به این کشور سفر کرد که نتیجهای در بر نداشت. یکی از امتیازات سازمان مجاهدین خلق به مقامات اردنی این بود که این سازمان سابقه طولانی در مسائل جاسوسی و عملیاتی داشت، بنابراین میتوانست به دولت و سازمان امنیتی اردن درباره حضور سنگین فلسطینیان در اردن کمک کند. همچنین سازمان با توجه به نزدیک شدن اردن و اسرائیل میتوانست قابلیتهای اطلاعاتی خود را در اختیار اسرائیل قرار دهد. این نکته یک سال قبل از سفر مریم رجوی به اردن در دیدار گروهی از مجاهدین خلق با ژنرال آمریکایی در عراق مطرح شده بود و این سازمان تروریستی اعلام کرد اگر آمریکا بتواند دولت اردن را متقاعد کند از اعضای این سازمان پذیرایی کند، آنها از همکاری با اسرائیل دریغ نمیکنند. (عصر ایران، 2009)
12 اکتبر سال 2016 حسن داناییفر، سفیر وقت جمهوری اسلامی ایران در بغداد که در گذشته جانشین فرمانده نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بوده و همکاری هماهنگی با سپاه قدس در عراق داشت، اعلام کرد اعضای باقیمانده سازمان مجاهدین خلق در عراق تا 45 روز آینده اخراج میشوند. حسن داناییفر به خبرگزاری رسمی ایران (ایرنا) میگوید اعضای مجاهدین خلق باقیمانده در عراق ظرف یک ماه و نیم از عراق اخراج خواهند شد. وی میافزاید دولت عراق با همکاری سازمان ملل متحد 65 درصد اعضای این سازمان را از کشور اخراج کرده است. وی اظهار میدارد دولت عراق از سالهای گذشته تلاش کرده و میکند تا از اردوگاه مجاهدین خلق در این کشور خلاص شود اما به دلیل فشار ایالات متحده نتوانسته به این مساله پایان بدهد. (القدس العربی، 2016)
بالاخره بعد از 13 سال از اشغال عراق در 12 سپتامبر 2016 مریم رجوی، رئیس سازمان منافقین از موفقیت(!) کل فرآیند انتقال اعضای خود به خارج از عراق خبر داد و حیدر العبادی، نخستوزیر عراق در بیانیهای اعلام کرد دولت عراق حضور سازمان مجاهدین خلق در خاک عراق را به طور کامل پایان داد. (مختار، 2016)