گزارش «وطن امروز» از نمایش «ط...» که تلاش میکند تصویر یکی از اسطورههای معاصر پایتخت را احیا کند
مجید رحمتی، طراح و کارگردان نمایش: زندگی طیب حاجرضایی به عنوان قهرمان و اسطوره همیشه برایم جذاب بوده است
محمدعلی میرزایی، روزنامهنگار: نمایش اتفاقات تاریخی روی صحنه تئاتر همیشه جذاب بوده است؛ جذابیتی که گاه مخاطب را میخکوب میکند؛ درست مثل نمایش «ط...» که از ۱۳ تیر به نویسندگی کهبد تاراج و کارگردانی مجید رحمتی در سالن سمندریان تماشاخانه ایرانشهر روی صحنه رفته است. این اثر نمایشی به روایت افراد مختلف از مقاطع گوناگون زندگی اجتماعی و سیاسی طیب حاجرضایی میپردازد.
طیب حاجرضایی مشهور به طیب و نزد هواداران خود طیبخان، یکی از لاتهای سرشناس تهران بود که مشی لوطیگری داشت. طیب با آنکه در کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ به عنوان یکی از عوامل شعبان جعفری در حمایت از شاه و مخالفت با دولت مصدق به همراه اراذل و اوباش مشهور نقش ایفا کرد و پاداشش در پی بازداشتی کوتاهمدت و میانمدت، دریافت امتیاز انحصار واردات موز بود و در سال ۱۳۳۹ نیز برای تولد ولیعهد سنگ تمام گذاشت اما ۳ سال بعد ورق برگشت و در حمایت از امام خمینی(ره) عکس ایشان را بر بیرقهای محرم نصب کرد و بعد از دستگیری حاضر به شهادت دروغ مبنی بر اینکه از امام(ره) پول گرفته است، نشد. طیب که به حر انقلاب مشهور است، در نهایت به اتهام مشارکت و همکاری در قیام ۱۵ خرداد ۴۲ به اعدام محکوم شد.
شروع نمایش با صداهایی از رادیو ایران در مقاطع تاریخی مختلف این سرزمین است که با صدای احضار زندانیها تمام میشود؛ صحنه تاریک با نوری کمسو در انتها که اجازه هر نوع تصویرسازی را به مخاطب میدهد و تنها دکور، میزی است که در انتها به تابوت و جایگاه نویسنده تبدیل میشود.
طیب، شخصیت اصلی در این نمایش، خود ناظر وقایع زندگی خویش بود. یکی از نکات قابل توجه همزادپنداری نمایش و شخصیتهای آن با تماشاگران است. نقشها قوی است و بازیگران آن تا اندازهای مطلوب توانستهاند شخصیتها را روی صحنه اجرا کنند. در این میان نکتهای که به چشم میآید، میزانسن است؛ دکوری ساده که میتوانست رنگ ولعاب بیشتری داشته باشد اما دیالوگهای روحبخش بازیگران خلأ آن را پر میکند. موضوع دیگر اینکه نورپردازی در طراحی خوب ولی در اجرا ضعیف است.
باید گفت اثر دارای طراحی و کارگردانی خلاقانه است. کاراکتر راننده آمبولانس ارتش بازی قدرتمند و پرانرژی دارد؛ او موقعیتهای طنز را به زیبایی خلق میکند و براحتی موجبات خنده را فراهم میآورد. مهلقا باقری نیز در نقش عفت اثرگذار است.
* زندگی «طیب» همیشه جذاب است
«مجید رحمتی» طراح و کارگردان نمایش درباره ایده اصلی و جزئیات آن به «وطن امروز» میگوید: حوزه تخصصی من بیشتر بازیگری است. برخی وقتها یک کاری را به عنوان کارگردان روی صحنه میبرم. زندگی طیب حاجرضایی همیشه برایم جذاب بوده است، از سویی برههای که این بزرگوار در آن زمان زندگی میکرده نیز برههای پر از التهاب بوده است. همیشه درباره کاری که میخواهم کارگردانی کنم، تحقیق جامع و زیادی روی متن انجام میدهم. من فکر میکنم هر آدمی که برای تاریخ ایران آن هم به شکل مثبت تاثیرگذار بوده، قطعا برایم شکل قهرمان و اسطورهای دارد و پرداختن به این قهرمان و اسطوره در زمان حال به طور یقین راهگشایی برای آیندگان است. ما با آقای تارج، نویسنده اثر در این رابطه وجهاشتراک داشتیم و طیب حاجرضایی را یک قهرمان و اسطوره میبینیم.
وی افزود: اتفاقاتی که برای طیب حاجرضایی در طول تاریخ افتاده است، قطعا نقطه عطف آن محرم 1342 بوده که این مساله برای ما جذاب بوده و با همکاری تماشاخانه ایرانشهر طوری تاریخ اجرا را تنظیم کردیم که قبل و در طول ایام ماه محرم این نمایش اجرا شود. قطعا هر نویسنده و کارگردان سلایق و دیدگاههای متفاوتی دارد اما بنده و کهبد تاراج سالیان زیادی با هم اجراهای مختلفی را روی صحنه بردیم و تعامل زیادی در اجرا داشتیم، ضمن اینکه چالشهای مختلفی بر متن داشتیم و مجبور شدیم برخی از صحنهها را اضافه کنیم و برخی صحنهها را نیز حذف کردیم. کهبد تاراج بنده را به عنوان طراح کامل پذیرفت و با سعهصدر تمام نکاتی را که داشتم در متن لحاظ میکرد؛ این یعنی اینکه تعامل سازندهای بین من و نویسنده اثر وجود دارد. ما سالهاست یک گروه تئاتری داریم که از بازیگران مشترکی استفاده میکنیم ولی در نمایش «ط...» سیدجواد یحیوی، شهروز دلافکار و مهلقا باقری به جمع ما در این نمایش پیوستند.
بازیگران این اثر نمایشی به ترتیب حروف الفبا مهلقا باقری، کهبد تاراج، شهروز دلافکار، آبتین رحمتی، سیدصدرا سبحانیان، شهاب عباسیان، امیر عدلپرور و سیدجواد یحیوی هستند.
این نمایش که برای افراد زیر ۱۲ سال ممنوع است تا ۲۰ مرداد هر شب ساعت ۲۰:۳۰ در سالن سمندریان تماشاخانه ایرانشهر روی صحنه میرود.
سایر عوامل نمایش «ط...» عبارتند از کهبد تاراج مشاور کارگردان، کارن کیانی و هانیه تائبی دستیاران کارگردان، روشان رستمپور منشی صحنه، حسین ورزنده، محمد فرجیپور و خدیجه بابادی مدیر صحنه، کهرام تاراج مدیر تولید، ماریا حاجیها طراح گریم، رضا خضرایی طراح نور، سهیلا جوادی طراح لباس، مجید رحمتی طراح صحنه، آرش موسوی طراح صدا و آهنگساز، شایان کیانی طراح پوستر و بروشور و تیزر تبلیغاتی و رضا جاویدی عکاس.