جریان فرهنگی کشور با حضور درخشان عناصر علمی در حال حرکت به جلو است. به گفته وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در سال ۱۴۰۱ بیش از ۱۰۸ هزار عنوان کتاب جدید در کشور منتشر شده که ۸۰ درصد این آثار چاپ اول و جزو آثار تالیفی بوده و این آمار نشانگر پویایی در حوزه علم و دانش کشور است. از سویی می‌توان گفت حوزه کتاب و نشر مهم‌ترین پایگاه برای جهاد تبیین است؛ کتابی که ظرفیت تبدیل شدن به فیلم، تئاتر و فرآورده‌های جدید در حوزه رسانه را دارد.

در همین ارتباط آیین تجلیل از پدیدآورندگان آثار شایسته تقدیر چهلمین جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران، شنبه با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، اعضای هیات علمی، داوران، پدیدآورندگان آثار شایسته ‌تقدیر و ناشران آثار برگزیده و شایسته‌ تقدیر این دوره از جایزه کتاب سال، مدیران و مسؤولان فرهنگی و اصحاب قلم، فرهنگ و رسانه برگزار شد.

محمدمهدی اسماعیلی در این آیین اظهار کرد: امروز یک جریان صحیح و مبتنی بر قانون همراه با تکریم و احترام وجود دارد. موارد نقض این روند را به ما و همکاران ما در اداره کتاب وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی منعکس کنید تا به آن رسیدگی شود. نمی‌خواهیم نویسنده‌ای از این فرآیند دلخور شود. فعالیت‌هایی در حوزه حمایت، تشویق و ترویج انجام شده و با قدرت ادامه خواهد یافت. جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران در بخش ملی و بین‌المللی، جایزه ادبی جلال آل‌احمد و... از جمله فعالیت‌های تشویقی و ترویجی است. در این حوزه با حمایت و نظارت بر فرآیند تولید، آثاری شکل می‌گیرد که بتواند مسائل مبتلا به کشور را حل کند و قدمی رو به جلو برداشته شود. توجه به این موضوع را باید توسعه دهیم.

وی بیان کرد: در سی‌وچهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با خیل وسیع استقبال‌کنندگان روبه‌رو بودیم. ما برای رعایت عدالت فرهنگی صرفا به برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در مصلای امام خمینی(ره) اکتفا نمی‌کنیم، بلکه سامانه مجازی برای خرید کتاب راه‌اندازی شده است تا فرآیند دسترسی به کتاب را برای مردم تسهیل کند. یک میلیون و ۴۰۰ هزار کتاب با پست رایگان به خریداران کتاب تحویل داده شده است. در این سامانه یک ایرانی از دورترین منطقه کشور با تلفن همراه خود در کمتر از ۱۰ دقیقه کتاب‌های مورد نیاز خود را  با تخفیف خریداری می‌کند و با پست رایگان تحویل می‌گیرد. در روستاها که آدرس و نشانی آنها به دقت شهرها نیست، کتاب‌ها به دست خریداران رسید. این موضوعات ممکن است در فضای رسانه‌ای کشور به اندازه کافی بازتاب نیابد اما این اتفاقات رخ داده و ما با قدرت آنها را دنبال می‌کنیم. 

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه با اشاره به سرانه مطالعه در کشور گفت: بر اساس آخرین پیمایش ملی و معتبر، سرانه مطالعه در کشور ما بدون احتساب کتاب‌های کمک درسی، آموزشی و ادعیه ۳۳ دقیقه است. این عدد از چند نظرسنجی معتبر استخراج شده است. موضوع مهم دیگر حمایت از حوزه نشر کتاب‌های کودک و نوجوان است. مقام معظم رهبری مدظله‌العالی در بازدید ۳ ساعت و نیمه خود از سی‌وچهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران بر توجه به موضوع کتاب‌های کودک و نوجوان تأکید کردند. این امر وظیفه‌ای جدی را برای ما تعیین کرده است. در همین راستا جایزه ملی کتاب کودک و نوجوان را راه‌اندازی می‌کنیم. محمدمهدی اسماعیلی و خانه کتاب و ادبیات ایران، محکم پای این موضوع ایستاده‌اند و برنامه‌های وسیعی برای آن پیش‌بینی می‌کنند. اغلب خانواده‌های ایرانی برای کودکان خود قبل از یادگیری سواد خواندن و نوشتن، حتی قبل از راه رفتن، کتاب می‌خرند. بخش عمده‌ای از فروش کتاب در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران سال گذشته به حوزه کودک و نوجوان اختصاص یافت.

* جایزه کتاب سال اعتبار ویژه‌ای دارد

در ادامه این آیین یاسر احمدوند، معاون فرهنگی وزیر ارشاد بیان کرد: بیش از ۵۵۰ داور در مقاطع مختلف در بیش از ۷۰ گروه آثار ارسالی به چهلمین دوره جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران را ارزیابی و داوری کردند. فراخوان، انتخاب، داوری آثار و...؛ این جایزه کار بزرگ و پردامنه‌ای است که با تدبیر و درایت آنچنان که شایسته این جایزه معتبر و مهم است، مدیریت شد. ۴۰ سال از عمر جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک جایزه معتبر در عرصه کتاب می‌گذرد. دقت‌ نظر و توجه علمی برگزارکنندگان بر اعتبار این جایزه افزوده است. 

* کتاب، حلقه وصل عالم معنا به دنیاست 

حجت‌الاسلام‌والمسلمین حمید پارسانیا، دبیر علمی جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران نیز در این آیین با بیان اینکه کتاب محل استقرار کلمه است، گفت: مصادیق کلام و کلمه در زندگی شفاها و کتبا وجود دارد. کتاب حلقه وصل عالم معنا به دنیا و جهان است. انکشاف معنا و ظهور حقیقت در عالم کلمه است و در عرصه حیات و زیست انسان کلمه و کلام در این چهره و قالب ظاهر می‌شود. کلمه در بیان ثبات ندارد اما در نوشتار کلمه از استقرار بیشتری برخوردار است. کلمه زمانی که مکتوب می‌شود، ثبات می‌یابد و این کتاب است که نشر پیدا می‌کند.

پارسانیا در پایان بیان کرد: برای انتخاب آثار برگزیده و شایسته‌ تقدیر چهلمین دوره جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران در ۱۰ گروه با حدود ۷۵ کارگروه برنامه‌ها و پیگیری‌هایی انجام و کتاب‌های مربوط به سال ۱۴۰۰ بررسی شد. در این سال ۶۲ هزار کتاب در جامعه ایرانی تالیف شد. داوری‌های این کتاب‌ها طی ۳ مرحله انجام شده است و حدود ۲۰ هزار کتاب به مرحله دوم داوری راه یافتند. این آیین حاصل کار یک ساله و حاصل عمر و تلاش نویسندگان است.