ماه محرم از راه رسید. پرچمهای عزای حسینی از امشب برافراشته میشود و شور حسینی گوشهگوشه ایران را با برپایی تکیهها، مواکب، هیئات و دستهجات عزاداری فرامیگیرد. در این میان رسانه ملی نیز همچون هر سال برنامههای ویژهای را در گونهها و سبکهای مختلف به فراخور مخاطبان هر شبکه تدارک دیده است. بسیاری از عزاداران در این ایام، بخشی از زمان خود را صرف تماشای برنامههای عاشورایی رسانه ملی میکنند؛ مسالهای بسیار مهم که برنامهسازان و هنرمندان را بر این داشته در این ایام برنامههای درخور و شایسته مخاطب تولید و روانه آنتن کنند. در این میان جدا از بحث فرم و محتوای مناسب در تولید آثار عاشورایی، موضوع کمیت برنامههای تولیدی هم باید مورد توجه باشد.
* شبکه یک سیما
ویژهبرنامه «کلمه» با محوریت بیانات امام خمینی(ره) درباره محرم از ۲۸ تیر هر شب ساعت ۲۰ از شبکه یک روی آنتن میرود. در این برنامه با اجرای وحید یامینپور و با حضور کارشناسان، خبرگان و اندیشمندان فاضل در حوزه مباحث معارفی، به سلسله مباحث مربوط به قیام عاشورا پرداخته میشود.
همچنین مجموعه «روضه خانگی» در قالب مستند به معرفی روضههای خانگی در سراسر کشور میپردازد. این برنامه از ابتدای محرم هر روز ساعت ۱۷:۵۰ پخش میشود.
ویژهبرنامه «حسینیه ایران» نیز با حال و هوای ایام سوگواری ماه محرم هر روز ساعت ۱۶:۱۵ روی آنتن شبکه یک میرود.
«حسینیه ایران» هم تولیدی از شب هفتم محرم مراسم عزاداری در حضور رهبر معظم انقلاب اسلامی را پوشش میدهد. این برنامه به مدت ۶۰ دقیقه ساعت ۲۲ پخش میشود.
همچنین برنامه «ایران امروز» هر بعدازظهر ساعت ۱۸:۳۰ با حال و هوای ایام سوگواری تقدیم علاقهمندان میشود.
برنامه مداحی با تصاویری از مداحان و خادمان اهل بیت(ع) حاج منصور ارضی، مجید بنیفاطمه، مهدی سلحشور، میثم مطیعی و امیرعباسی نیز هر روز ساعت ۹:۳۰ و ۱۲ پخش میشود.
همچنین در این ایام برنامه «صبح بخیر ایران» و «سیمای خانواده» با موضوعات مربوط به محرم و امام حسین (ع) و یارانش شنبه تا پنجشنبه به ترتیب ساعت ۶ و ۱۲:۳۰ پخش خواهد شد.
* شبکه ۲ سیما
برنامه «ناگهان حسین(ع)» در دهه اول محرم با محوریت نمایشنامهخوانی محرمی روانه آنتن میشود. بخش نمایشنامهخوانی این برنامه توسط میرطاهر مظلومی، بهاره نوحیان و حامد عزیزی روایت میشود که با توجه به روزهای نامگذاری شده دهه اول محرم و انتقال حس حزن و اندوه به مخاطبان، سعی شده فضاسازی و صداگذاری قسمتهای برنامه با روایتهای انتخابی هر شب همخوانی داشته باشند. در بخش دیگری از برنامه، صحنههای محرمی بر اساس صحنههای نمایشی به صورت مینیمال بازسازی خواهد شد. بخش پایانی برنامه نیز به مداحی پیرغلامان اهل بیت اختصاص دارد. این برنامه کاری از گروه معارف اسلامی شبکه ۲ سیما به تهیهکنندگی سیداحمد موسویان، کارگردانی سیدمحمدصادق بیبیشهربانویی و نویسندگی حامد قدیری است که در ۱۰ قسمت ۴۰ دقیقهای همزمان با آغاز محرم، ساعت ۲۱ روانه آنتن میشود.
برنامه «علامت» که برای نخستینبار در حسینیه ارشاد تولید میشود نیز به مناسبت دهه اول محرم با موضوع «عاشورا؛ به خوانش مونث» میهمان خانه مخاطبان خواهد بود. حجتالاسلام قنبریان به عنوان کارشناس مذهبی برنامه به بررسی نقش طیفهای مختلف بانوان حاضر و غایب در حماسه حسینی خواهد پرداخت. همچنین فصل جدید برنامه «علامت» کاری از گروه معارف اسلامی شبکه ۲ به تهیهکنندگی سیدمجید اکرمی و کارگردانی مصطفی ملوان در ۸ قسمت ۴۰ دقیقهای از چهارشنبه ۲۸ تیر ساعت ۲۳ پخش خواهد شد.
بخشی از «نوحهسرایی حاج محمود کریمی» در رثای سید و سالار شهیدان از پادگان ۰۶ ارتش جمهوری اسلامی ایران نیز به صورت زنده روانه آنتن میشود. این برنامه هر سال قبل از اذان مغرب در امامزاده علیاکبر چیذر برگزار میشد اما امسال با توجه به گرمای هوا بعد از اذان مغرب برگزار میشود که به صورت زنده از چهارشنبه ۲۸ تیر همزمان با آغاز محرم ساعت ۲۱:۳۰ روانه آنتن شبکه ۲ میشود.
همچنین سخنان حاجحسین انصاریان با محوریت محرم، قیام امام حسین (ع) و شناخت راه سیدالشهدا(ع) از امامزاده صالح تجریش روی آنتن خواهد رفت. این برنامه کاری از گروه معارف اسلامی شبکه ۲ به تهیهکنندگی محمدحسین صابریان است که همزمان با آغاز ماه محرم، از چهارشنبه ۲۸ تیر ساعت ۱۲:۳۰ به مدت ۳۵ دقیقه پخش خواهد شد.
«طنین محرم» با جمعآوری کارهای تولیدی خوانندگان و مداحان خارجی، برشهایی کوتاه از نواها و مداحی مداحان جهان اسلام را تهیه کرده که در قالبی خاص با لوگوی برنامه روانه آنتن میشود. این برنامه به تهیهکنندگی محمدحسام مدنی و کارگردانی و پژوهش محسن رضوانی در ۱۰ قسمت ۵ دقیقهای در فواصل برنامههای شبکه پخش خواهد شد.
«انسان ۲۵۰ ساله» کاری از مرکز رسانهای نهضت نیز در ایام محرم به پخش سخنان ارزشمند مقام معظم رهبری مدظلهالعالی پیرامون ایام محرم، نقش امام حسین(ع) در قیام عاشورا و... خواهد پرداخت. این برنامه بعد از اخبار ۲۰:۳۰ به مدت تقریبی ۵ دقیقه روانه آنتن میشود.
سری ششم برنامه «نشان ارادت» هم به مناسبت ایام محرم، با چهرههای مردمی، نخبگان، پیرغلامان، دختران محجبه قهرمان، کارآفرینان، خیرین و... به همراه مردم عادی که در ماههای محرم و صفر در دستگاه امام حسین(ع) فعالیت دارند، از جمله موکبداران، هیاتهای قدیمی و... به گفتوگو میپردازد. همچنین با توجه ویژه به آیینها و مناسک عزاداری اقوام، به پخش مراسم عزاداری در شهرستانها، گفتوگو با صاحبان مشاغل مختلف در محل کارشان، روضههای خانگی و مجالس قرآنی، خوانش وصیتنامه شهدا، معرفی فعالیتهای ستاد بازسازی عتبات عالیات در کربلا، مستندهای قدیمی از کربلا و عزاداریها، پویش روضه خانگی و پویش پرچم بارگاه امام حسین(ع) میپردازد. این برنامه کاری از گروه معارف اسلامی شبکه ۲ سیما با مشارکت ستاد بازسازی عتبات عالیات به تهیهکنندگی پویان هدایتی است که از دهه سوم محرم در ۳۰ قسمت ۳۰ دقیقهای روانه آنتن میشود.
همچنین «چند روایت معتبر» که به مناسبت ایام محرم در حال تهیه و تولید است، شامل تغییراتی در دکور برنامه، تغییر در ۲ آیتم برنامه و حضور تماشاگران در برنامه است. در فصل دوم این برنامه، با اقشار مختلفی همچون تعزیهخوانان، پژوهششناسان محرم، موکبداران، متولیان هیات و خادمان حرمهای مطهر، مداحان نوجوان، گروههای جهادی و... که اشتراک تمام افراد یا در بحث محرم است یا انجام کارهایی در راستای مفاهیم محرمی همچون امر به معروف و نهی از منکر، ایثار، نماز، کمک به همنوع، اتحاد، جهاد و... گفتوگو میشود. این برنامه به کارگردانی و تهیهکنندگی هادی خفاجی و سردبیری رضا زنگنه در ۲۶ قسمت ۵۰ دقیقهای از دهه دوم محرم (۷ مرداد) روانه آنتن میشود.
یکی دیگر از برنامههای شبکه در این ایام، پخش «ملودی و نماهنگ از دستههای عزاداری یزدیها» است که در ۱۰ قسمت پخش خواهد شد.
«مرد و نامرد» با واکاوی شخصیتهای واقعه کربلا هم سعی میکند مخاطب را به شناخت بهتری از انسانهای درست و نادرست یا به عبارتی شناخت بهتر مرد از نامرد برساند. این برنامه کاری از مرکز رسانهای نهضت به تهیهکنندگی و کارگردانی هادی سمیعی در ۱۲ قسمت است که بعد از دهه اول محرم به مدت ۲۵ دقیقه پخش خواهد شد.
«هیات باران دست کی بالا» نیز به مناسبت ایام محرم در ۱۰ قسمت پخش میشود. از مهمترین ویژگی این ویژهبرنامه، دعوت از هیاتهای مختلف مذهبی در هر قسمت است تا علاوه بر اجرای یک نوحه مختص به هیاتشان، ۳ نوحه «سلام بر محرم»، «سلام بر ابوالفضل (ع)» و «سلام بر علیاصغر (ع)» را نیز اجرا کنند. این برنامه کاری از گروه کودک و نوجوان شبکه ۲ به تهیهکنندگی سیدمحسن مناجاتی و کارگردانی داوود روستاست که به مناسبت ایام محرم با اجرای محمدرضا بهروز (عمو بهروز)، سمیرا حاجیفتحعلی (پریماه) و گیتی خامنه (گیتی خانم) در بخش قصهگویی پخش میشود.
برنامههای «خیلی دور خیلی نزدیک» و «صبحانه ایرانی» نیز در ایام محرم به صورت منعطف و متناسب با ایام سوگواری سید و سالار شهیدان روانه آنتن خواهند شد.
* شبکه ۳ سیما
فصل جدید برنامه «حسینیه معلی» در دهه اول محرم بعد از خبر شبانگاهی روی آنتن میرود.
این برنامه با اجرای نجمالدین شریعتی و حضور سیدمجید بنیفاطمه، میثم مطیعی، مهدی رسولی و رضا هلالی روی آنتن شبکه ۳ سیما خواهد رفت. «حسینیه معلی» از سهشنبه ۲۷ تیر تا شام غریبان هر شب ساعت ۲۲:۳۰ از شبکه ۳ سیما پخش میشود.
برنامه «در آستان خورشید» نیز ویژه این ایام از شبکه ۳ سیما پخش میشود.
همچنین سریال «عشق کوفی» به کارگردانی حسن آخوندپور و تهیهکنندگی سعید سعدی از ۲۹ تیر همزمان با ایام محرم در ۱۵ قسمت به صورت هفتگی، پنجشنبهها و جمعهها ساعت ۲۰:۳۰ از شبکه ۳ پخش میشود.
* شبکه ۵ سیما
«سدره» که در ۶۰ قسمت ۵۰ دقیقهای هر شب از کربلای معلی به صورت زنده روانه آنتن میشود، در دهه اول پیرامون اصحاب سیدالشهدا (ع) با مهدی امینفروغی به گفتوگو میپردازد. این برنامه در دهه منتهی به اربعین حسینی(ع) نیز میزبان حاج ابوالقاسم دولابی است و درباره حال و هوای زیارت اربعین صحبت خواهد شد.
این برنامه در شبهای دیگر نیز با حضور میهمانانی در حوزههای مذهبی، فرهنگی، اجتماعی، ورزشی و... همچنین چهرههای شاخص کشور عراق روانه آنتن میشود.
«سدره» به تهیهکنندگی و کارگردانی مهیار عبداللهی کاری است از گروه معارف که در ایام محرم و صفر هر شب راس ساعت ۲۴ از شبکه 5 سیما میهمان خانههای مخاطبان این شبکه خواهد شد.
همچنین این برنامه یکشنبهها با حضور سیدمحسن میرباقری با موضوع اخلاق عملی و سیره اباعبدالله (ع) و سهشنبهها با همراهی حاجابوالقاسم دولابی با محوریت درسها و عبرتهای عاشورا پخش میشود و راوی و مجری «تا نیایش» در این ۲ روز «آگوستین ژواریوس» تازهمسلمانی از کشور آرژانتین است.
این برنامه چهارشنبه با کارشناسی حجتالاسلام محمدمهدی عباسی با موضوع «حبیب خدا باشیم» به موضوع احکام کسب و کار میپردازد و پنجشنبهها با حضور حجتالاسلام مسلم داودینژاد با عنوان «از حال بد به حال خوب» به بیان مهارتها و تکنیکهایی برای تبدیل حال بد به خوب میپردازد.
سریال مناسبتی «شب آخر» به کارگردانی مهسا فتحعلی و تهیهکنندگی رضا علیپور که سال ۱۴۰۱ تولید شده نیز هر شب ساعت ۱۹ به علاقهمندان فیلم و سریال این شبکه تقدیم میشود. سریال «شب آخر» روایتی از زندگی ۲ خانواده است که یکی از آنها اخلاقمدار و دینمحور است و دیگری مالاندوز و غرق در ظواهر زندگی که کشمکشهای فرزندان این ۲ خانواده حوادث دراماتیک سریال را رقم میزند. در این سریال ۱۰ قسمتی مجید مشیری، ساناز سماواتی، شیوا خسرومهر، گیتی معینی، اسدالله یکتا، زندهیاد شهرام عبدلی، محمود مقامی، مجید شهریاری، زندهیاد اسماعیل خلج، زهره صفوی و... به ایفای نقش میپردازند.
* شبکه آموزش
شبکه آموزش سیما با ویژهبرنامه «با کربلا» در 50 قسمت یک ساعته، از ۲ استودیوی تهران و کربلا به آموزش آداب زیارت سفر کربلا و اربعین به عموم مردم بویژه جوانان دانشآموز و دانشجو پرداخته و تلاش دارد مخاطبان را با سبک زندگی حسینی بیشتر آشنا کند. این برنامه از ابتدای ماه محرم هر شب ساعت ۲۲ روی آنتن این شبکه میرود.
همچنین برنامه «نوای عاشقی» در قالب گفتوگویی صمیمی با معلمان به موضوع محرم و مقتلخوانی خواهد پرداخت. این برنامه در قالب ۱۰ قسمت 30 دقیقهای تولید و پخش خواهد شد.
* شبکه قرآن و معارف سیما
برنامه «یاد خدا» از اول محرم در ۱۸ قسمت ۳۰ دقیقهای با کارشناسی آیتالله رمضانی، حجج اسلام حمید ملکی و سیدحسین مومنی و اساتید دکتر محمدرضا سنگری، محمدرضا رمزی اوحدی، قاسم تبریزی و دکتر مریمالسادات سقایت هر روز ساعت ۱۱ صبح (بازپخش ساعت ۲۰ و ۲:۳۰ بامداد) پخش خواهد شد.
ویژهبرنامه «امام جان» نیز هر روز به صورت زنده از ساعت ۱۷:۳۰ به مدت ۱۲۰ دقیقه با بخشهای متنوع به انعکاس برنامههای عزاداری هیاتهای مذهبی در اقصی نقاط کشور خواهد پرداخت.
پخش مستقیم عزاداری از کربلای معلی نیز هر شب ساعت ۲۱:۳۰ به مدت ۳۰ دقیقه روی آنتن خواهد رفت.
* شبکه افق
برنامه زنده تلویزیونی «تکیه» هر شب ساعت ۲۳ با اجرای سیدعلیرضا قوامی و مادحین مختلف و کارشناسی حجتالاسلام محمدمهدی طباخیان (با موضوع نقش جریانهای سیاسی در مدیریت جامعه با بهرهمندی از ابزار رسانه در سالها بویژه ماههای منتهی به واقعه عاشورا) پخش خواهد شد.
همچنین مراسم عزاداری هیات فدائیان حسین (ع) اصفهان با نوای سیدرضا نریمانی هر شب ساعت ۲۱ به صورت زنده از این شبکه پخش خواهد شد.