گروه اقتصادی: پس از بی‌توجهی مکرر مسؤولان در دولت‌های گذشته، حال پس از گذشت ۲ سال از عمر دولت سیزدهم، مردم شاهد روند نزولی قیمت‌های مسکن در مناطق مختلف کلانشهرها بویژه تهران و شهرهای اقماری آن هستند.

بررسی‌های انجام‌شده از روند قیمت مسکن در کشور گویای بی‌میلی افراد برای خرید و فروش مسکن بوده  که خود عامل اصلی این کاهش‌ قیمت‌ها بوده است. کاهش قیمت مسکن در برخی کلانشهرها همچون تهران و البرز به وضوح قابل لمس است و حتی این روند به بسیاری از شهرهای اقماری تهران نیز سرایت کرده است.

واسطه‌های ملکی معتقدند به دلیل ایجاد انتظارات کاهشی و همزمانی با ماه محرم، خریداران از بازار مسکن کنار کشیده‌ و به نوعی رکود در این بازار حاکم شده است که انتظار می‌رود این شرایط که از ابتدای خردادماه آغاز شده، دست‌کم تا ۲۵ شهریورماه همزمان با پایان ماه صفر ادامه یابد.

فصل طلایی نقل و انتقالات در بازار مسکن یعنی تابستان به دلیل همزمانی با ثبات بازارهای موازی و افت نرخ ارز با رکود همراه شده و کسادی بازار که به شکل سنتی در ماه‌های محرم و صفر ایجاد می‌شود نیز این رکود را عمیق‌تر کرده است.

از ابتدای خردادماه که قیمت دلار در مسیر کاهش و ثبات قرار گرفت بازارهای مسکن، خودرو و طلا به آرامش رسیدند. در حال حاضر قیمت خودرو تا ۴۵ درصد کاهش یافته و بررسی‌ها از بازار مسکن شهر تهران از افت ۱۵ تا ۲۰ درصدی نرخ‌های پیشنهادی حکایت دارد. در صورت ادامه رکود معاملات، قیمت آپارتمان ممکن است کاهش بیشتری را در آینده تجربه کند.

در حال حاضر برآورد می‌شود که تعداد قراردادهای خرید و فروش مسکن در تهران کمتر از ۳۰۰۰ فقره در ماه باشد؛ در حالی که طی سال‌های اخیر به طور میانگین در تهران ماهانه ۱۵ هزار فقره خرید و فروش مسکن انجام شده است. از آذر سال گذشته تاکنون آمار رسمی از تعداد معاملات و قیمت مسکن در پایتخت ارائه نشده اما آنگونه که واسطه‌های ملکی می‌گویند به دلیل ایجاد انتظارات کاهشی و همزمانی با ماه محرم، خریداران از بازار مسکن کنار کشیده‌اند. خرید و فروش‌های سرمایه‌ای نیز در شرایط فعلی وجود ندارد.

با توجه به دیرپذیر بودن بازار مسکن، برای ارزیابی از وضعیت آن دستکم باید یک فصل بگذرد. پایان ماه صفر یعنی ۲۵ شهریورماه رکود این بازار تقریبا ۴ ماهه می‌شود.

آنچه می‌توان از اوضاع فعلی بازار مسکن استنباط کرد اینکه انتظارات کاهشی در بازار ایجاد شده و عرضه بیشتری نسبت به تقاضا وجود دارد، البته این رشد عرضه به معنای افزایش فروشندگان نیست بلکه به دلیل کاهش تعداد خریداران، تناسب بین عرضه و تقاضا به هم ریخته است. در واقع بازار با افزایش حجم عرضه در برابر تقاضا مواجه شده و این شرایط را به نفع متقاضیان تغییر می‌دهد.

* نقش مشاوران املاک غیرمجاز در افزایش قیمت مسکن

رشد قارچ‌گونه بنگاه‌های املاک در سال‌های اخیر در سایه بی‌نظارتی دستگاه‌های متولی، سبب شد شاهد افزایش بی‌سابقه سوداگران و دلالانی باشیم که با دست‌درازی در بخش مسکن باعث رشد غیرقابل قبول قیمت مسکن چه در بخش رهن و اجاره و چه خرید و فروش شدند. اینکه هدف اصلی این بنگاه‌ها که با کمی نظارت در سال‌های گذشته به راحتی قابل شناسایی بودند و امکان برچیده شدن بساط آنها فراهم بود، چیست را امروز به راحتی می‌توان در نابسامانی‌ای که در بازار مسکن ایجاد شده دید، البته تلاطم‌های این بخش را شاید تنها نتوان به فعالیت‌های غیرقانونی بنگاه‌های املاک غیرمجاز مرتبط دانست، چرا که بعضا با معاملات صوری و تعیین نرخ‌هایی خلاف واقع سبب شدند مسکن به بدترین وضعیت ممکن خود در سال‌های اخیر برسد. بر همین اساس و با توجه به تاثیر بسیار زیاد بنگاه‌های املاک در نابسامانی بازار مسکن، دولت سیزدهم شناسایی و پلمب این بنگاه‌ها را جزو برنامه‌های اصلی خود قرار داد تا در ۲ ماه گذشته با حضور دستگاه‌های متولی شاهد شناسایی و البته پلمب تعداد زیادی از این واحدها باشیم. بر همین اساس با توجه بر عملکرد دولت سیزدهم، بازار مسکن دچار تحول عظیمی شده و همین امر موجب امیدواری شده است.

* تأمین زمین برای ساخت بیش از 1.5 میلیون واحد مسکونی در دولت سیزدهم

به موازات ساماندهی بخش اجاره، اقدامات دولت در سمت ساخت مسکن و عرضه زمین نیز پیش می‌رود. سرپرست سازمان ملی زمین و مسکن از تامین زمین برای ساخت بیش از 1.5 میلیون واحد مسکونی در دولت سیزدهم خبر داد.

ارسلان مالکی با بیان اینکه مساله مسکن یک دغدغه و چالش اساسی و مهم برای ما است، افزود: بخش زیادی از این چالش‌ها به کم‌کاری‌های گذشته بازمی‌گردد، چنانکه در دولت گذشته یک کار در مساله مسکن انجام نشده است.

سرپرست سازمان ملی زمین و مسکن با اشاره به اینکه دولت سیزدهم اراده کرده چالش مسکن را برطرف کند، تصریح کرد: تاکنون تأمین زمین در کشور بخوبی پیش رفته و حدود ۳۲ هزار هکتار زمین با کاربری مسکونی در اختیار طرح نهضت ملی مسکن قرار داده‌ایم. وی با بیان اینکه ۲۴ هزار هکتار زمین در کارگروه‌ها و شوراهای برنامه‌ریزی در حال الحاق داریم، ادامه داد: در مجموع ۵۶ هزار هکتار از اراضی دولت در اختیار طرح نهضت ملی مسکن قرار دارد و بالغ بر ۲ میلیون واحد مسکونی می‌توان احداث کرد و با آنچه تاکنون اعلام شده 1.5 میلیون خانوار در این زمین‌ها می‌توانند صاحب خانه شوند.

مالکی با تاکید بر اینکه در سازمان ملی زمین و مسکن تمام مسکن مهری که در اراضی دولتی ساخته شد ۵۹۰ هزار واحد است، خاطرنشان کرد: تاکنون در دولت سیزدهم زمین 1.5 میلیون واحد مسکونی تأمین شده است.

* الحاق ۵۰۰ هکتار زمین برای طرح نهضت ملی مسکن

شورای عالی شهرسازی و معماری ایران با الحاق بیش از ۵۰۰ هکتار زمین در راستای تأمین مسکن موضوع قانون جهش تولید مسکن موافقت کرد. بر مبنای این جلسات، در شهر آران‌وبیدگل ۱۴ هکتار، بهبهان ۳۵ هکتار، همدان ۱۲۷ هکتار و پرند ۴۵ هکتار و در مجموع ۳۲۱ هکتار الحاق انجام شد. همچنین شورای عالی شهرسازی و معماری در قالب تصویب طرح جامع توسعه و عمران شهر میانه ضمن تأمین همه نیازهای اداره کل راه‌ و شهرسازی استان مرتبط با تکالیف در حوزه حمایتی با الحاق بیش از ۱۸۰ هکتار اراضی مستعد با مالکیت غیردولتی، زمینه پاسخگویی به تقاضای بازار در قالب عرضه مسکن و مدل خودمالکان را فراهم کرده است.