نهمین نشست از سلسله نشست‌های نیاوران با عنوان «پیوند عاشورا با هویت ایرانی» با حضور حبیب اسماعیلی، نویسنده و پژوهشگر تاریخ در سالن کنفرانس مجموعه نیاوران برگزار شد. در این نشست پیوند عاشورا با هویت ایرانی از لحاظ تاریخی و قدمت مورد بررسی قرار گرفت.

حبیب اسماعیلی در این ارتباط اظهار داشت: اخیرا مطالبی با این مضمون که صفوی‌ها ایرانی‌ها را به زور شیعه کرده‌اند مطرح می‌شود که این اظهارات بسیار غیرکارشناسی و نادرست است، چرا که تشیع در فرهنگ ایرانی از مدت‌ها پیش از صفویان به عنوان یک پدیده عمیقا ریشه دوانده بود.

وی گفت: در صدر اسلام علیه نظام خلافت اعتراض دائمی وجود داشت و علویان مخالف خلافت اموی و عباسی، گریزگاه‌شان ایران بود، از این رو فوج فوج وارد ایران شده و مردم نیز از آنان استقبال می‌کردند. آنان در مناطق کوهستانی مستقر شده و مردم ایران در نزاع‌های محلی از آنان کمک گرفته و سپاهیان خلیفه و حکام محلی را شکست داده و در نهایت با رای‌گیری و به خواست مردم از علویان جهت هدایت جامعه محلی خود بهره می‌بردند.

او با اشاره به جنبه‌های انگیزشی روایت عاشورا در شکل‌گیری نهضت‌های ملی و مذهبی دوران معاصر توضیح داد: جرقه انقلاب مشروطه با کشته شدن عبدالحمید در روز عاشورا زده شد و در ادبیات آن دوران از سرکوبگران به عنوان اشقیایی هم‌تراز اشقیای روز عاشورا نام برده می‌شد. 

همچنین مبارزات انقلابیون علیه رژیم پهلوی و رشادت‌های رزمندگان کشورمان در دوران جنگ تحمیلی با تأسی از عاشورا و فرهنگ آن انجام شد.