سامانه بارشی موسوم به مونسون طی چند روز اخیر منطقه بلوچستان واقع در جنوب استان سیستان‌وبلوچستان را در بر گرفت، به نحوی که در پی فعالیت این سامانه در ۳۴ ایستگاه هواشناسی گزارش باران شدید به ثبت رسید و این بارش‌ها موجب طغیان رودخانه‌ها، جاری شدن سیلاب، آبگرفتگی منازل و معابر، قطع راه‌های ارتباطی و تحمیل خسارات فراوان به بخش کشاورزی و زیرساختی در اغلب شهرهای این استان شد. این سامانه بارشی که از چهارم مرداد در منطقه بلوچستان فعال شده است، تنها در یک مورد حدود 1000 نخل بارور شهرستان فنوج را از ریشه کند و موجبات ریزش خرمای 350 هکتار از نخلستان‌های حوزه «قنات کوشک» و «زوار» و مرکز شهرستان فنوج شد. 

همچنین بارش‌های سنگین سامانه مونسون در اکثر شهرهای جنوب استان سیستان‌وبلوچستان از جمله ایرانشهر، سراوان، سوران، لاشار، فنوج، سرباز، مهرستان، قصرقند، راسک، نیکشهر و خاش موجب طغیان رودخانه‌های محلی و جاری شدن سیلاب شده است.

در پی فعالیت این سامانه بارشی، روز شنبه در 34 ایستگاه هواشناسی و بارانسنجی استان گزارش باران به ثبت رسید که بیشترین آن به ترتیب مربوط به «چاه کمال» از توابع شهرستان خاش با 42 میلیمتر، «مسکوتان» از توابع شهرستان فنوج 36 میلیمتر، شهرستان مهرستان 18.2 میلیمتر، شهرستان نیکشهر 15.8 میلیمتر  و شهرستان راسک با 9.4 میلیمتر بود.

بر اساس اعلام مرکز مدیریت راه‌های سازمان راهداری و حمل‌و‌نقل جاده‌ای، محورهای مواصلاتی اسپکه - فنوج، سرباز - مورتان، قصرقند - کاجو، حمیری – حاجی‌آباد و ایرانشهر – چابهار (محور فرعی روستای خیرآباد) در جنوب سیستان‌وبلوچستان به علت بارش باران، سیلاب و عدم ایمنی کافی تا اطلاع بعدی مسدود است. همچنین طغیان رودخانه سرباز به زیرساخت‌ها، راه‌های ارتباطی و محورهای مواصلاتی 2 شهرستان راسک و سرباز خسارات وارد کرد. معاون عمرانی فرمانداری راسک در گفت‌وگو با تسنیم اظهار داشت: با فعال شدن سامانه بارشی و شدت بارش‌ها طی 2 روز اخیر رودخانه سرباز با حجم ورودی بسیار بالا در پی طغیان رودخانه‌های فصلی مواجه شد، به نحوی که بعد از توفان «گونو» در سال 85 بیشترین حجم آب را داشت. وطنخواه گفت: شب شنبه طغیان رودخانه سرباز به سیل‌بند حفاظتی شهر راسک و روستای «پشامگ» خسارات وارد کرد و منازل مسکونی 80 خانوار از اهالی روستای پشامگ دچار آبگرفتگی شد.

* امداد رسانی به 133 سیل‌زده بلوچستان 

سرپرست جمعیت هلال‌احمر سیستان‌وبلوچستان اظهار داشت: بر اثر بارندگی‌های اخیر و وقوع سیل و آبگرفتگی از اوایل مردادتاکنون در 8 روستای شهرستان‌های نیکشهر و فنوج خدمات امدادرسانی به 133 نفر در قالب 36 خانوار توسط نیروهای امدادگر هلال‌احمر انجام شد. محمدمهدی سجادی افزود: از این تعداد 45 نفر در چادرهای هلال‌احمر اسکان یافتند و اقلامی از قبیل چادر امدادی، موکت، پتو، نایلون و سبدهای غذایی بین آسیب‌دیدگان توزیع شد. همچنین اکبر علوی رئیس جمعیت هلال‌احمر نیکشهر گفت: بر اثر بارش‌های عصر روز شنبه در شهرستان لاشار 8 واحد مسکونی دچار خسارت و آبگرفتگی شد که با تلاش نیروهای امدادی هلال‌احمر اسکان اضطراری داده شدند. حدود 20 خانواده درگیر سیل نیز که برای برداشت خرما به شهرستان قصرقند مهاجرت کرده بودند، به جای امن منتقل و اسکان داده شدند. مسلم کدخدایی، رئیس راهداری و حمل‌و‌نقل جاده‌ای قصرقند نیز گفت: بر اثر بارش‌های پیاپی در ارتفاعات شمالی قصرقند، رودخانه «کاجو» طغیان کرده و احتمال طغیان مجدد این رودخانه وجود دارد. بنا به دستور مدیریت بحران شهرستان قصرقند، پل منتهی به شهر قصرقند که شب شنبه مسدود شده بود، بازگشایی شده اما مسافرانی که از محور نیکشهر - قصرقند قصد تردد دارند، بهتر است از تردد روی این پل اجتناب کنند.

* هشدار مدیریت بحران استان به مردم

مدیرکل دفتر مدیریت بحران استانداری سیستان‌وبلوچستان با اشاره به صدور اطلاعیه‌ای در پی هشدار سطح نارنجی هواشناسی، اظهار داشت: به استناد هشدار سطح نارنجی هواشناسی، بر اساس آخرین الگوهای پیش‌یابی شرایط جوی، پیش‌بینی شده در منطقه بلوچستان تقویت جریانات جنوبی و بارش‌های رگباری شدید را شاهد باشیم. مجید محبی افزود: نوع مخاطره رگبار شدید و رعد و برق، تندبادهای شدید لحظه‌ای و گرد و خاک و احتمال برخورد صاعقه و منطقه اثر، نیمه جنوبی استان بویژه شهرستان‌های فنوج، قصرقند، لاشار، نیکشهر، سراوان، سرباز، سیب و سوران، مهرستان، راسک، ایرانشهر، بمپور، دلگان، ارتفاعات خاش و تفتان و اثر مخاطره، آبگرفتگی معابر و احتمال سیلاب شهری و روستایی، طغیان رودخانه‌های فصلی، لغزندگی جاده‌ها، برخورد صاعقه و احتمال خسارت به محصولات کشاورزی و نخیلات است.

محبی خاطرنشان کرد: توصیه ما تا پایان فعالیت این سامانه خودداری از رفتن به ارتفاعات و چرای دام در مناطق مرتفع، خودداری از اسکان و تردد در حاشیه مسیل‌ها و رودخانه‌های فصلی، محافظت از محصولات کشاورزی و باغی، ممانعت از ترددهای مرزی و آمادگی فرمانداری‌ها و نیروهای امدادی است.

محمدرضا سالاری‌فنودی، رئیس اداره هواشناسی دریایی چابهار در رابطه با سامانه بارشی مونسون اظهار داشت: هر ساله از اوایل خرداد، بادهای مرطوب موسمی تحت عنوان سامانه «مونسون» از جنوب شبه‌قاره هند به سوی سواحل جنوب استان سیستان‌وبلوچستان حرکت می‌کند که مواج شدن دریا و سپس جریان بادهای مرطوب موسمی را به دنبال دارد. 

به زبان ساده سامانه مونسون یک پدیده طبیعی است که در جنوب استان سیستان‌وبلوچستان نیز رخ می‌دهد. در این منطقه، هوا در فصل تابستان بشدت گرم و در فصل زمستان بشدت سرد می‌شود. تغییرات دما باعث ایجاد فشار هوای متفاوت بین مناطق مختلف می‌شود. سامانه بارشی مونسون برای مردم جنوب استان سیستان‌وبلوچستان تأثیرات مهم و بی‌بدیلی دارد. این تأثیرات عمده شامل «تأمین آب برای آبیاری، تأمین آب آشامیدنی، تأثیرات اقتصادی، کنترل خشکسالی و تنوع زیستی» است.

وی افزود: بارش‌های فصلی مونسون منبع اصلی آبیاری مزارع و زمین‌های کشاورزی در جنوب بلوچستان بویژه چابهار محسوب می‌شود. این بارش‌ها کمک می‌کند آب مورد نیاز مزارع و محصولات کشاورزی در فصل‌های خشک تأمین شود و به کشاورزان این منطقه امکان کشت محصولات مختلف را می‌دهد.

* سیلاب راه ۴۲ روستای محدوه رودخانه کاجو قصرقند را بست

معاون ستاد مدیریت بحران استانداری سیستان‌وبلوچستان گفت: بروز بارندگی شدید و جاری شدن روان‌آب علاوه بر بستن ۴۲ راه روستایی محدوده رودخانه کاجوی قصرقند، محورهای فرعی و روستایی مهرستان - ایرانشهر، اسپکه- فنوج و پشامگ - مورتان را نیز بست. روح‌الله سرگزی در گفت‌وگو با ایرنا اظهار کرد: بر اساس اعلام اداره کل هواشناسی مبنی بر ورود سامانه جدید بارشی به سیستان‌وبلوچستان، تمام دستگاه‌های امدادی و خدمات‌رسان استان در آماده‌باش قرار گرفتند. 

***