دریادار دوم فرهاد فتاحی*: نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران امروز به یک نیروی تعیین‌کننده در عرصه‌های مختلف در منطقه و حتی جهان تبدیل شده و حضور این نیروی راهبردی در آب‌های آزاد و شرکت در رزمایش‌های چندجانبه با کشورهای دنیا، حاکی از اقتدار جمهوری اسلامی ایران در عرصه دریا و تعامل اثربخش با دیگر کشور‌ها در تأمین امنیت دریایی و صلح جهانی است.

حضور ناوگان دریایی ارتش در آب‌های دوردست و بین‌المللی، ضامن حفاظت از مرزهای دریایی کشورمان و محیط پیرامونی و منافع ملی جمهوری اسلامی ایران در تعاملات منطقه‌ای و بین‌المللی است.

با صدور فرمان حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای فرمانده معزز کل قوا مبنی بر گسترش حضور نیروی دریایی در آب‌های دوردست و اقیانوسی و نمایش عزت، اقتدار و پرچم جمهوری اسلامی ایران، ستاد نداجا اقدام به تشکیل قرارگاه‌ها و کارگروه‌های مختلف کرد و این روند سال 99 با انتصاب امیر دریادار «شهرام ایرانی» به فرماندهی نیروی دریایی، سرآغاز پروژه‌ای فراملی  با ابعاد جهانی و گسترده بود.

با توجه به 3 عامل کلیدی «زمان»، «هزینه» و «کیفیت» و نیز بهره‌مندی از 2 بازوی قدرتمند «برنامه‌ریزی کنترل پروژه» و «فرماندهی هوشمند»، اقدام به تعریف یک پروژه بزرگ و پس از تجزیه و تحلیل و تعیین برنامه‌ریزی و تعیین توالی و  توازی فعالیت‌های لازم و به‌کار‌گیری مدیریت دانش، ابزار‌ها و تکنیک‌های تخصصی لازم، ناوگروه 86 تحت عنوان ناوگروه کد 360، به ماموریت دریانوردی به دور کره زمین اعزام شد؛ ناوگروهی که با انجام موفقیت‌‌آمیز ماموریت خود توانست یکی از مؤلفه‌های قدرت و توسعه‌‏یافتگی در عرصه بین‌‏المللی را که قدرت و امنیت دریایی است، بخوبی معنا کند که برخی دستاوردهای این ماموریت مهم در حوزه‌های مختلف عملیاتی، اطلاعاتی، آموزشی، پژوهشی، نیروی انسانی، لجستیک هوشمند بین‌المللی و پزشکی، به شرح زیر است:

ـ مهم‌ترین دستاورد این ماموریت این بود که ما دیگر هیچ محدودیتی در هیچ دریایی نداریم و با طراحی دقیق می‌توانیم از هر توفانی عبور کنیم.

ـ دستاورد دیگر، رسیدن به خودباوری برای جوانان ما در نیروی دریایی راهبردی ارتش، افزایش اعتماد به نفس و افزایش ایمان به جهت امکان حضور در تمام نقاط آبی کره زمین بود.

ـ در بعد آموزشی در حوزه انتقال تجربه و مدیریت دانش، کارهای بزرگی در این ماموریت انجام شد و توانستیم با مدیریت مناسب فرماندهان، تمام تجربیات به دست آمده در حوزه‌های گوناگون را جهت انتقال به سایر کارکنان نداجا به صورت مدون و مصور تهیه کنیم.

ـ استفاده از سامانه بومی هواشناسی با بانک اطلاعاتی 50 ساله که با رصد و تجزیه و تحلیل دقیق مسیر دریانوردی توانستیم از ایمن‌ترین مسیر ممکن، با کمترین مخاطرات آب و هوایی، عبور کنیم.

ـ در حوزه پزشکی، 2 عمل جراحی موفق در اقیانوس آرام و یکی در اقیانوس اطلس داشتیم که همه در حال حرکت انجام شد. این درحالی است که ما در این سفر و در ناوبندر مکران از یک بیمارستان مجهز و یک بانک خونی کامل برای هر شرایطی برخوردار بودیم.

ـ در حوزه عملیاتی، ماموریت ناوگروه 86 باعث افزایش عمق استراتژیک جمهوری اسلامی ایران شد و نیروی دریایی ارتش با انجام این ماموریت نشان داد بنا بر فرمایشات رهبر حکیم انقلاب، دست بلند نظام در آب‌های دور دست به معنای واقعی کلمه است.

ـ ناوگروه 86 در این ماموریت، در 7 دریا، 7 تنگه و 4 اقیانوس دنیا حضور یافت و 5 مرتبه از خط استوا رد شد و در واقع توانست از تمام مدارات مهم کره زمین (مدار استوا، مدار رأس‌السرطان و مدار رأس‌الجدی) عبور کند.

ـ حضور در سواحل آمریکای جنوبی، دستاورد بزرگ دیگری بود که این ناوگروه موفق به انجام آن شد.

روزی آمریکایی‌ها روی نقشه خطی کشیدند و گفتند ایرانی‌ها توان عبور از اقیانوس اطلس و رسیدن به سواحل قاره آمریکا را ندارند اما امروز شاهد هستیم نه‌تنها در سواحل قاره آمریکا بلکه در یک ماموریت در سواحل تمام قاره‌های جهان به جز اروپا ـ که در مسیر دریانوردی ما نبود ـ حضور پیدا کردیم.

همچنین برای نخستین بار در دنیا رکورد دریانوردی مداوم به اصطلاح «دریانوردی بدون توقف» را با 234 روز دریانوردی با پیمایش 65 هزار کیلومتر به ثبت رساندیم.

ـ در حوزه نیروی انسانی نیز اقدامات بزرگی در زمینه انتقال تجربه و مدیریت دانش برای انتقال دانش فنی و عملیاتی کارکنان جهت مصورسازی و مدون‌سازی برای انتقال به سایر کارکنان نداجا انجام شد.

 یکی از لوازم گسترش دیپلماسی کشورها استفاده از دریاست. اگر چه از مهم‌ترین بخش‌های دیپلماسی، دیپلماسی سیاسی یا روابط خارجی میان کشورها است اما محدوده دیپلماسی فقط به سیاست و روابط سیاستمداران محدود نیست بلکه وجوه دیگری هم دارد که دیپلماسی اقتصادی و دفاعی، از مهم‌ترین بخش‌های دیگر دیپلماسی است.

حضور در دریاها می‌تواند علاوه بر گسترش دیپلماسی و تحکیم روابط با کشورهای دوست در سطح جهان، نقش مهمی هم در توسعه راهبرد دریامحور جمهوری اسلامی ایران داشته باشد.

دیپلماسی دفاعی جمهوری اسلامی ایران با بهره‌گیری از ظرفیت حضور فعال نیروی دریایی ارتش در آب‌های بین‌المللی و آزاد جهانی و عمق‌ بخشیدن به تعاملات 2 یا چندجانبه دریایی با کشورهایی که از ساحل دریایی برخوردار هستند، عرصه جدیدی را در گفتمان سیاسی و روابط دیپلماتیک بین کشورها ایجاد کرده است.

اعزام ناوگروه‌های دریایی و در رأس آنها ناوگروه 86 نیروی دریایی ارتش به آب‌های آزاد بین‌المللی در 2 سطح منطقه‌ای و بین‌المللی دارای دستاوردهایی برای دیپلماسی دفاعی جمهوری اسلامی ایران بود.

در حوزه منطقه‌ای، ماموریت ناوگروه 86، باعث نمایش اقتدار و سیادت دریایی و تثبیت ایران به‌عنوان قدرت برتر دریایی منطقه غرب‌ آسیا شد.

یکی دیگر از کارکردهای دیپلماسی دفاعی، خدمت‌رسانی به توسعه اقتصاد ملی به شیوه‌های مختلف است. دفاع از منافع اقتصادی در آب‌های بین‌المللی برعهده نیروی دریایی ارتش گذاشته ‌شده و دیپلماسی اقتصادی اقتضا می‌کند با حفظ خطوط مواصلاتی و تامین امنیت دریایی به چرخه اقتصاد ملی، بین‌المللی، قدرت اقتصادی و سیاسی کمک کند.

یکی از اهداف حضور نیروی دریایی در آب‌های آزاد، تامین امنیت خطوط مواصلاتی و حمایت از حمل‌ونقل دریایی کشور است و ناوگان تجاری با حمایت و تکیه‌ بر این امنیت است که اقدام به فعالیت در آب‌های منطقه‌ای و بین‌المللی می‌کند.

دستاورد دیگر ناوگروه 86، ایجاد جهان چندقطبی در اقیانوس‌ها و دریاها  بود.

با اعزام ناوگروه نیروی دریایی به اقیانوس اطلس در قالب ناوگروه‌های گذشته و اکنون اقیانوس آرام در ‌قالب ناوگروه 86 نیروی دریایی ارتش که برای نخستین‌بار در تاریخ کشور رقم خورد، هژمونی آمریکا در این اقیانوس به چالش کشیده شد.

مأموریت ناوگروه ۸۶ نیروی دریایی ارتش از چند جهت نمایانگر شکست سیاست‌های تحریمی و انزوای ایران در محیط بین‌المللی است.

حضور ناوگروه ایرانی در برزیل به‌ مثابه شکست آمریکا در ‌برابر ایران است که با وجود تلاش‌های گسترده نتوانست مانع پهلوگیری ناوگروه ایران در حیاط‌ خلوت خود (بندر ریودوژانیروی برزیل) شود. آمریکایی‌ها تلاش بسیاری انجام دادند از این اقدام جلوگیری کنند اما به یاری خداوند متعال نتوانستند.

بنابراین راهبرد منزوی کردن ایران با حضور مقتدرانه ایران در آب‌های آزاد بین‌المللی تا حد بسیار زیادی خنثی می‌شود.

آمریکایی‌ها تاکنون شعار می‌دادند به‌ دنبال منزوی کردن ایران هستند و ایران در نهایت در سطح کشورهای همسایه می‌ماند اما اکنون دلاورمردان نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در پهنه گسترده‌‌ای از مناطق مختلف جهان حضور دارند و همین موضوع برای آمریکایی‌ها بسیار نگران‌کننده است.

تاکنون آمریکایی‌ها در خلیج ‌فارس  حضور داشتند و به‌ نوعی کنار ایران بودند اما اکنون ایران در کنار مرزهای آمریکاست و این از منظر آمریکایی‌ها تهدید تلقی می‌شود.

به باور اکثر راهبردشناسان نظامی و سیاسی، جمهوری اسلامی ایران با علم به خطر افتادن و درگیری نظامی در محدوده خلیج‌فارس   و با آگاهی کامل از موضوع امنیت پایدار که در گرو داشتن کنترل بر حوزه گسترده‌ای از آب‏های منطقه‏‌ای و بین‌‏المللی است، اهداف آینده خود را مشخص کرده و به مرزهای آبی خود امنیت و اقتدار بخشیده است، بنابراین در چنین شرایطی جمهوری اسلامی ایران دفاع از مرزهای سرزمینی و تأمین امنیت و منافع ملی خود را نه‌تنها در آب‏های خلیج‌فارس  و دریای عمان بلکه به‌واسطه عمق راهبردی نیروی دریایی ارتش در پهنه دریاهای آزاد و آب‏های بین‌‏المللی از خلیج عدن و تنگه باب‌المندب شروع کرده و به کل آب‏های دنیا تسری داده است و این نقطه قوت برای ایران ان‌شاء‌الله ادامه دارد.

فرمانده ناوگروه رزمی ـ اطلاعاتی 86 نداجا *